Cellal Ko Ngalu

Tedduɓe heɗiiɓe Rfi Fulfulde daaɗe duniyaaru, on calminaama. Bismilla mon e taskaraam men Cellal Ko Ngalu. Toɓɓere Cellal ko ngalu e ndee altineere 21 lewru 4ɓuru hitaande 2025, yowitii ko e ko faransiire wi’ata ''intoxication'', ɗum ko heɓde reedu muusooru caggal nde neɗɗo ñaami walla yari huunde. Kono hannde, keerortoɗen ko e bannge sukaaɓe oo. Holko heewi addude ɓeen sukaaɓe keɓa deedi muusooji caggal nde ɓe ñaami huunde ? Holno ɗum reentorete? Hol bagginaali/wasiyaaji faade e jinnaaɓe ɓee.  Ngam yeewtude e ndee toɓɓere, koɗo men ko Doktor Kummba Booli, ko ɓiɗɗo Burkina Faso, keeroriiɗo safrude sukaaɓe. Tedduɓe, bisimilla mon!

Hannde ngartaten ko e go’oto e fannuuji kanseer gooɗɗi kono jeebaaɗo, woni ko wi’etee "Cancer du larynx. "Kanseer du larynx", ko ñawu kanser mo neɗɗo heɓata e nder goddol walla konndol makko. Ko tergal e nder goddol neɗɗo oo, bi’eteengal ‘’larynx’’, caabotoongal neɗɗo oo ina haala, balloowal neɗɗo oo foofde, e ko nanndi heen. Ko ngal tergal ñawata, heɓaa kanser. Oo kanser, ina jaali e nder Afrik. Ngam yeewtude e oo kanser, en njaɓɓoto Doktoor Ibrahiima JALLO, ko wittiyanke e nder duɗal toowngal Gamal Abdel Naseer ngal Konakiri. Ko kanko kadi ardii serwis cafroowo kine, noppi e daaɗe to suudu safrirdu Jean Paul 2 to Gine.

Yeewtere men yawtunde, en udditiino toɓɓere ñawu noppi. Hannde kadi, keddotoɗen e nden toɓɓere kono naayoro ɗen e bannge noneeji ñabbuuli noppi. Ñabbuuli noppi ina keewi kono en ngartat e ñawu ɓurɗo tampinde yimɓe ɓee haa teeŋti e sukaaɓe ɓee. Nguun ñawu, ina wi’ee e faransiire ‘’Otite Moyenne Aigue’’. Koɗo men hannde kadi ko Doktoore Jallo Mammadu Muktaar Ratama, gardiiɗo serwis cafroowo noppi, kine e daaɗe ender lopital Mamou to Gine.

Toɓɓere men hannde yowitii ko e ñabbuuli nanɗi walla rafiiji noppi. Hannde en ngartat e ndee toɓɓere himmunde kono yeebaande, woni ñawu noppi. En yewtay  holko woni ñawu noppi, ko holɗum addata nguu ñawu, e ko holno neɗɗo haani reentoraade ngam hisnude e danndude noppi mum, haa e lekkeele ñawu noppi keriiɗe. Faandaare amen hannde ko habrude, hirjinde e wasiyaade ko faati e nguu ñawu. Tedduɓe, ngam humpitaade ko laaɓi e toɓɓere nden, en njeewtidat e Dokteer Mammadu Muktaar Raamata JALLO gardiiɗo serwiis cafroowo (ñawndoowo) noppi, kine e daaɗe no wi’ee ORL, e nder labtaani Maamun (Mamou), Gine. Tedduɓe, bisimilla mon.

Kine cukkuɗe, musalla yeeso, tampere duumiindi... Sinusit ko ñawu woodungu, kono welsinaangu. Hingu waawi battinde no feewi e nguurndam gonnduɗo e maggu, haa teeŋti noon so tawii duumiima hanti walla mbi'en wonti kronik. Holko woni sabaabuuji sinusit? Holno nguu ñawu safrirtee e reentorte? Hannde, e oo altine 24 ndu lewru 3ɓuru, ko e ngu ñawu sinusit njeewtuɗen. Eɗen njaada heen e koɗo men, Doktoor Abdul Aziz DIALLO.   Banndiraaɓe mi salminii on ! No mbiiruɗen jooni nih e gardiindi ndi, hannde kaalaten ko e ñawu sunisit. Koɗo men ko Dr Abdul Aziz Jallo. Dr mi salminiima ! Dr, naamndal men gadanal, ko hol ko woni sinusite e hol ko woni sabaabuuji mum ɓurɗi teeŋtude? Mbele weeyo e nokku mo neɗɗo hoɗi ina battina e ñawu nguu? Hol ko woni maale sinusit?