De Universiteit van Nederland Podcast

785. De dienstregeling van de NS wordt nog steeds met de hand gemaakt - dit is waarom

Hoe laat gaat jouw trein? Grote kans dat je dat op de minuut nauwkeurig weet, net als hoe lang je overstap is. Al die tijden staan vastgelegd in de dienstregeling van de NS, en die wordt door een handjevol mensen gemaakt. In deze tijd van AI en slimme computers zou je verwachten dat je met één klik op de knop zo'n schema kan maken, maar niet dus. Hoe dat zit hoor je van econometrist Rolf van Lieshout van de Technische Universiteit Eindhoven. Hij werkt aan oplossing om de dienstregeling wél met de computer te maken en zo de perfecte dienstregeling te vinden. Zo hoef jij in de toekomst hopelijk nooit meer te rennen voor je overstap. 00:00 Hoe wordt de dienstregeling van de NS gemaakt? 01:00 Waarom is het maken van de NS-dienstregeling zo ingewikkeld? 02:00 Waaraan moet de NS-dienstregeling voldoen? 02:50 Wat is de ‘perfecte’ dienstregeling? 03:44 Waarom kan AI geen dienstregeling maken? 04:00 Wat is het belangrijkste station van Nederland? 05:05 Hoe maakte een computer vroeger de dienstregeling? 06:57 De eerste keer dat de dienstregeling werd ingezet 08:52 Hoe werkt het computermodel dat toekomstige dienstregelingen kan maken? Met dank aan het Spoorwegmuseum in Utrecht. See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

784. Discolicht: waarom gaat de één er lekker op en de ander 'out'?

Waarom gaat de één lekker op flitsende lampen op de maat van de muziek, terwijl de ander er een epileptische aanval van krijgt? Neuroloog Sandra van der Salm van UMC Utrecht wil ontrafelen wat stroboscopische licht precies met het brein doet. Want één op de twintig mensen krijgt ooit in zijn leven een epileptische aanval en mag daarna - uit voorzorg voor een mogelijke tweede - vaak niet meer naar de club. Maar dat wringt: de meeste mensen krijgen namelijk nooit een tweede aanval. Sandra en haar collega's willen die kans op herhaling beter kunnen inschatten. Daarom bouwden ze een pop-up disco op het Betweter Festival van de Universiteit Utrecht, waar ze voor het eerst meten hoe gezonde breinen reageren op lichtflitsen. Die nulmeting moet straks helpen bepalen wie écht risico loopt op een nieuwe aanval, en wie gewoon weer veilig kan dansen. See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

783. Meer dan spierkracht: dit gebeurt er als je spieren niet bewegen

Onze spieren doen veel meer dan bewegen. Ze zorgen dat suiker uit ons eten wordt opgenomen en houden onze stofwisseling op peil. Maar wat gebeurt er als spieren plotseling stilvallen? Spierfysioloog Gul Turan (Wageningen University) zet daarvoor onze stagiaire Zinzi tijdelijk in het gips. Niet omdat ze iets gebroken heeft, maar als proefpersoon om te zien wat er gebeurt als je jouw spier absoluut niet kan bewegen. En de resultaten zijn verbluffend: al na twee dagen nemen spieren 40% minder suiker op. Gul laat zien hoe snel stilstand het hele lichaam uit balans kan brengen en waarom bewegen zoveel meer betekent dan spierkracht alleen. Oproep deelnemers voor onderzoek ► Gül is nog hard opzoek naar deelnemers voor haar vervolgonderzoek. Ze is op zoek naar mensen zonder gezondheidsproblemen en ook specifiek nog naar mensen met diabetes type 2. Wil jij meedoen? Hier vind je meer info + kan je je aanmelden: https://www.diabetesfonds.nl/onderzoeken/spieren-goed-houden-als-je-niet-kunt-bewegen [https://www.diabetesfonds.nl/onderzoeken/spieren-goed-houden-als-je-niet-kunt-bewegen] Bronnen: Onderzoek naar spieren die 40% minder suiker opnemen ► https://academic.oup.com/jcem/article/105/1/276/5586896?login=false#323955710 [https://academic.oup.com/jcem/article/105/1/276/5586896?login=false#323955710] See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

782. Enkelband vs cel: wat werkt beter?

Wat werkt beter: een celstraf of huisarrest met een enkelband? Strafrechtjurist Jacques Claessen (Maastricht University) laat zien dat bijna de helft van de ex-gevangenen opnieuw de fout ingaat. Volgens Jacques ligt de sleutel niet in strenger straffen, maar in een andere manier om misdaad aan te pakken. Zo kunnen huisarrest en taakstraffen de kans dat iemand opnieuw de fout ingaat aanzienlijk verkleinen. Jacques pleit in deze aflevering dan ook voor een radicaal andere blik op straf: geen wraak, maar herstellen van je fouten en vooral: voorkomen dat je nog een keer in de fout gaat. See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

781. Kun je door bloed prikken testen of je kanker hebt?

Vergeet de huidige, vaak dure en vervelende methoden zoals scans of het chirurgisch weghalen van een stukje tumor met een lange naald om te achterhalen of het kwaadaardig is. Wereldwijd werken onderzoekers aan een revolutie in de kankerdiagnostiek. Ze speuren in het bloed naar sporen van kanker: DNA sporen. Hiermee is heet steeds beter mogelijk om vast te stellen óf iemand kanker heeft, maar ook wáár in het lichaam het zit en hoe ernstig het is. Eén van die onderzoekers is Daan Hazelaar, die samen met zijn collega’s van het kankerinstituut van het Erasmus MC probeert te bewijzen hoe goed deze techniek werkt.  00:00 Kun je via bloed kanker opsporen? 00:25 Hoe wordt kanker normaal gevonden? 01:18 Bloedtesten: de toekomst van vroege opsporing? 03:31 Hoe ontstaat kanker eigenlijk? 05:31 Hoe komt DNA in je bloed terecht? 06:11 Hoe spoor je kankersporen op in bloed? 08:35 Hoe bepaalt een arts welk type kanker je hebt? 09:55 Wat vertelt de lengte van DNA over kanker? 10:20 Computers als hulpmiddel bij kankeropsporing 11:15 Wat kan bloed zeggen over je gezondheid? See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.