Cultureel Persbureau

Het Paraorchestra van Charles Hazlewood is een bijzonder orkest, dat samengesteld is uit professionele musici, van wie een deel leeft met een fysieke functiebeperking. Op 13 juni bezoekt het orkest het Holland Festival in het Concertgebouw met het concert The Aanatomy of the Orchestra | Drone Refractions. Bijzonder is dat het publiek voor deze gelegenheid ook tussen de orkestleden kan rondbewegen, met of zonder rolstoel of andere hulpmiddelen. Hazlewood, die zijn loopbaan als veelgevraagd dirigent van toporkesten inruilde voor het exclusief werken met zijn Paraorkest, heeft hiervoor heel persoonlijke redenen. In deze podcast vertelt hij daar uitgebreid over. Het interview is in het Engels. Een paar van de belangrijkste citaten vatten we hier samen in het Nederlands. Wat is de beste manier om van muziek te genieten? Is dat thuis met een koptelefoon, met een geluidssysteem van een miljoen pond in een concerthal, op straat of in het midden van het orkest? "Als ik zou moeten kiezen, zou ik altijd zeggen dat de beste manier om muziek te ervaren is wanneer je er middenin zit. Het Anatomy of the Orchestra-project ontstond uit een ervaring die ik had toen ik zes jaar oud was. Ik was met mijn moeder naar een orkestrepetitie gekomen, en zat helemaal alleen in een enorm leeg auditorium naar een gigantisch symfonisch orkest te kijken dat aan het repeteren was. De dirigent zei op een gegeven moment: 'Je ziet er behoorlijk eenzaam uit daar beneden. Waarom kom je niet tussen ons zitten terwijl wij repeteren?' Ik ging bij de altvioolsectie in het midden van het orkest zitten. Niets had me kunnen voorbereiden op die waterval van prachtig geluid die op me neerdaalde. Mijn leven veranderde op dat moment. Sindsdien wil ik dat soort ervaring aan het publiek cadeau geven." Hoe combineer je de individuele vrijheid van muzikanten met de discipline van een orkest? "Mijn taak als dirigent is om een overkoepelende architectuur te creëren, een soort zeer veilige en toch vruchtbare en vrije plek, een structuur waarbinnen er dan bijna oneindige vrijheid is voor elke muzikant om het unieke van zichzelf in te brengen. Dus ja, er is discipline. Natuurlijk is er discipline zoals bij een legerpeloton, maar tegelijk ook zoveel meer vrijheid dan je ooit zou vinden in een legerpeloton." Dirigenten staan soms bekend als despoten. Hoe zorg je ervoor dat de noodzakelijke discipline binnen een orkest niet leidt tot excessen in leiderschap? "Voor mij gaat leiderschap absoluut niet over dwang. Dat is een soort oud, patriarchaal model van leiderschap, waarvan ik hoop dat het allang dood en begraven is. De grootste leider is naar mijn mening de grootste luisteraar. Leiderschap gaat over luisteren. Het gaat over het creëren van een platform voor andere mensen om te schitteren, omdat we meer zijn dan de som van onze delen." Hoe ontstond het idee voor Paraorchestra? "Ik heb vier kinderen en mijn jongste, prachtige kind werd geboren met hersenverlamming. In haar korte leven zette dat me aan het denken over die hele gemeenschap van mensen waar ik nooit eerder aan had gedacht. Ik begon me af te vragen: waarom heb ik in meer dan drie decennia dat ik orkesten over de hele wereld heb geleid, nooit een gehandicapte muzikant in een orkest gezien? In het VK identificeert 20% van de bevolking zich als gehandicapt. Dat is een enorme minderheid om over het hoofd te zien." Hoe verhouden aangepaste instrumenten zich tot de symfonische traditie? "Ik praat over het orkest als een voortdurende, moderne en toekomstgerichte traditie. We komen vast te zitten wanneer we orkesten alleen als bewakers van een traditie zien. Het orkest biedt het mooiste, en breedste spectrum in muziek. Er is geen reden waarom zoiets niet kan blijven ontwikkelen. Orkesten zijn bewakers van traditie, maar ze zijn ook het meest betrokken team dat mensen kunnen bedenken. Het is zo modern als de mensheid permanent modern blijft." Worden er nog steeds nieuwe instrumenten ontwikkeld voor mensen met beperkingen? "Er worden voortdurend nieuwe ondersteunende technologie-instrumenten uitgevonden, aangepast aan de specifieke behoeften, de sterke punten en de zwakke punten van een bepaalde musicus. Ik ben musicus, dus ik ben niet echt geïnteresseerd in hoe een stuk technologie in elkaar steekt. Ik wil alleen weten wat het kan doen." Hoe moeten muziekscholen en conservatoria omgaan met deze ontwikkelingen? "Ze moeten hun denken aanpassen en beginnen met het inhuren van onderwijzend personeel dat de verfijning en de kennis en de ervaring heeft van ondersteunende technologie. Het gaat er niet om of je wel of geen handen hebt. Het gaat erom of je geweldige muziek kunt spelen met welke middelen ook nodig zijn. Een van onze eerste klarinettisten is volledig doof, maar hij voelt de intonatie door de trillingen in zijn vingertoppen en speelt zuiverder dan welke klarinettist ook die ik ben tegengekomen." Waarom kies je voor drone-muziek in je Amsterdam-concert? "Drones waren voor mij een absoluut noodzakelijke bescherming toen ik klein was. Ik had een heel traumatische jeugd en drone-muziek was zo belangrijk voor me, omdat je een vast punt hebt, een vaste toon die niet zal opgeven, wat er ook gebeurt. De drone is de ultieme veiligheid. Het is het fundament dat ik miste. Ik denk dat dronemuziek altijd een speciale resonantie voor me heeft gehad. Dit concert staat in het teken van de eenvoudige en levensreddende kracht van de drone." Is Paraorchestra nu je enige werk? "Tijdens de lockdown leefde ik in mijn studio en was ervoer een enorme ik vrede en stilte. Ik bedacht dat ik niet meer op tournee wilde met al die andere orkesten omdat ik nu dit orkest heb, dat zoveel meer hongerig is naar verandering. Paraorchestra bezit moed en nieuwsgierigheid. Dit is een groep musici die wijd open staan voor elke nieuwe ervaring. Ze zitten niet vast aan een oud model, en ik ben er gelukkiger mee dan ik ooit in mijn leven ben geweest." Probeer je andere orkesten te bewegen om inclusiever te worden? "We hadden altijd een duidelijke keuze: we konden veel van onze energie besteden aan schreeuwen naar de industrie dat zij moest veranderen, of we konden de verandering zijn die we willen zien. Ik denk dat dat een veel betere manier is om je tijd te besteden. Het tempo van verandering is glaciaal: tergend langzaam. Dus ik ben liever de verandering die ik wil zien. Dat is wat we doen bij Paraorchestra." Dit is een gratis extra editie van de Cultuurpers Nieuwsbrief in het kader van het Holland Festival. Dat vindt dit jaar plaats van 11 t/m 29 juni 2025. Het Concert ‘Anatomy of an Orchestra | Drone Refractions door Charles Hazlewoods Paraorchestra is op 13 juni. Kaarten en inlichtingen [https://www.hollandfestival.nl/nl/the-anatomy-of-the-orchestra-drone-refractions]. Wil je op de hoogte blijven van het Hollend Festival, en andere festivals? Neem dan een abonnement! This is a public episode. If you'd like to discuss this with other subscribers or get access to bonus episodes, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl/subscribe [https://nieuwsbrief.cultuurpers.nl/subscribe?utm_medium=podcast&utm_campaign=CTA_2]

Het laagdrempelige theater waarmee festivals als Amsterdam Fringe, Café Theaterfestival Utrecht en Delft Fringe een nieuw publiek bereiken, is niet iets wat je snel in elkaar zet. Dat bewijzen de drie jonge makers van Dystopia. Ze maken hun voorstelling naast hun betaalde werk als theaterdocent, toneelschrijver en productieleider. Fleur Mennega, Mathijs Demper en Myrthe Ligtenberg maken volgens eigen zeggen “voorstellingen die een mix vormen tussen ‘soft’ sciencefiction-theater en interactief zapcabaret. Ze streven naar razendsnelle dialogen, duistere humor en herkenbare pijnpunten in een dystopische setting.” Cultuurpers bestaat dankzij donaties van lezers en abonnementen. Wil je ook dat we blijven bestaan? Overweeg dan een abonnement! Digitale ontwikkelingen Maar hoe doe je dat? Een week voor de première in Delft als openingsvoorstelling van Delft Fringe 2025 proberen ze voor een klein publiek in Utrecht hun tekst uit. Het werk slaat aan. Na afloop spreken we elkaar. Het gaat dan over de naam, Dystopia. Die is niet heel vrolijk, toch? “Ik heb wel het idee dat we in een flink dystopische wereld leven al.”, zegt Mathijs: “Als je ziet hoeveel surveillance er is. En hoe je werk verandert door alle digitale ontwikkelingen. 1984 was er niks bij.” “De technologie gaat sneller dan het sociale gedrag van mensen kan bijhouden”, vult Fleur aan. De makers raadplegen regelmatig deskundigen en wetenschappers bij hun werk. Dat doen ze om hun werk te verdiepen, maar ook om het begrijpelijk te houden. Fleur legt uit: “We doen ook alles vanuit een humoristisch standpunt om het herkenbaar te maken en een grotere doelgroep aan te spreken.” Die grotere doelgroep is belangrijk voor ze. Ze hebben geen zin in theater dat alleen bestemd is voor theaterliefhebbers met ervaring. Daarom spelen ze ook op Delft Fringe, zegt Fleur: “Ik hoop dat wij de stem van het publiek laten horen. We zijn echt bezig met wat er speelt in de maatschappij en hoe we dat op het podium brengen. Zo blijft theater voor iedereen behapbaar en niet alleen voor een bepaalde eventuele elitegroep die vaak naar het theater gaat.” Kloof Ze legt uit dat het “heel gevaarlijk is om theater te maken voor andere theatermakers of theatermensen.”: “Ik denk dat je daardoor een onwijs grote kloof gaat krijgen. Ik bedoel, mensen gaan nu al niet meer zo makkelijk naar het theater toe. En ik snap ook wel als iemand dan naar het theater gaat en dan ook nog eens iets ziet waar die zich totaal niet toe kan verhouden, omdat dat een soort theatertaal is die je niet kent, dat die de volgende keer niet gaat terugkomen.” Als het succes voortduurt, willen de makers van Dystopia graag ook eens een echt theater van binnen zien, vertelt Mathijs: “Juist omdat we nu op zoveel verschillende locaties locatie theater hebben gespeeld en echt ook wel bewust de Black Box, de theaterzaal hebben vermeden, zie ik het ook wel als een hele interessante uitdaging om nu na vier jaar ervaring juist die theaterzaal op te zoeken en het alsnog te benaderen als een locatie. Dat we die blackbox openbreken. Dat je het publiek misschien ook meer onderdeel laat zijn van de voorstelling in plaats van het te verstoppen achter de vierde wand.” Dystopia is met ‘Tijd Zat’ te zien op het Delft Fringe Festival [https://www.tgdystopia.com/tijd-zat]. This is a public episode. If you'd like to discuss this with other subscribers or get access to bonus episodes, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl/subscribe [https://nieuwsbrief.cultuurpers.nl/subscribe?utm_medium=podcast&utm_campaign=CTA_2]

Verwacht bij de eerstvolgende ramp geen uitruk-team, voorzien van harp, gitaren en een zingende reporter. De muzikale journalistiek van Andrea Voets beweegt zich op het fascinerende gebied van onderzoeksjournalistiek en live improvisatie, podcasting en séance-like concertpraktijk. Inmiddels heeft haar werk een flinke impuls gekregen vanuit het Fonds Podiumkunsten. Het Fast Forward-programma [https://fondspodiumkunsten.nl/nl/fondsinitiatieven/fast_forward/] van dat fonds is speciaal bedoeld voor zogenaamde mid career makers. Die categorie makers heeft vaak een vliegende start gemaakt, vers van de opleiding, wanneer programmeurs, journalisten en festivals voor je in de rij staan. Na een aantal jaar verslapt niet alleen de aandacht van die omgeving, maar wordt het ook moeilijk om jezelf te blijven vernieuwen in een wereld die steeds op zoek is naar meer en beter. Niet serieus genomen De impuls die je van het Fast Forward programma krijgt is flink, zo vertelt Andrea Voets in deze videodocumentaire, die gemaakt is ter evaluatie van dat programma. Maar ze onthult ook iets wezenlijks over het nogal patriarchale karakter van de internationale muziekwereld. In de video zegt ze: "Wat ik pijnlijk bizar vond, was dat ik geen contact kon leggen met de programmeurs, curatoren of artistiek directeuren van de buitenlandse instellingen waarmee ik graag had willen samenwerken. Dat laat zien hoe moeilijk het is in deze branche. Ik heb het boek The Authority Gap van Mary Ann Seacard gelezen, over waarom vrouwen nog steeds niet serieus worden genomen. Het is een proefschrift van 400-300 pagina's met harde gegevens over wat ik de intellectuele ondermijning van vrouwen noem. Dus neerbuigend worden aangesproken, niet serieus worden genomen, geen aandacht krijgen. En ik vond het veelzeggend dat we, ondanks alle steun van FPK, niet eens een afspraak konden krijgen bij een van mijn geliefde instellingen. Dat zegt volgens mij genoeg over het feit dat we niet serieus worden genomen.” Over en naar aanleiding van die ervaring maakte ze For Real, een volgende verkenning wat er mogelijk is met haar Muzikale Journalistiek. In For Real gaat ze een stap verder dan in haar eerste muzikaaljournalistieke product, Millenial History. Dat betrof nog een geheel voorgeproduceerde serie interviews met mensen die over hun jeugd in crisisgebieden vertelden. Het was bijzonder, zo blijkt ook uit onze recensie: Millenial History [https://cultureelpersbureau.nl/2023/11/in-den-bosch-heb-ik-deze-zondag-licht-horen-breken/]. 40 uur materiaal Tijdens de overgang tussen Millenial History en For Real had onze hoofdredacteur Wijbrand Schaap een gesprek met Voets. Het ging over hoe ze gekomen was waar ze gekomen was. Cultuurpers bestaat dankzij de lezers. Op de hoogte blijven van nieuwe podcasts? Wil je ons werk steunen? Word dan abonnee. Dat gratis, of betaald. Dat mag je helemaal zelf bepalen. Over Millennial History zegt ze: “We hebben de moord op Falcone in Sicilië behandeld, de Troubles in Noord-Ierland, de hereniging van Oost-Duitsland vanuit een Oost-Duits perspectief. En de kinderen van de verordeningen van Ceausescu in Roemenië, die allemaal geboren moesten worden omdat abortus verboden was, en vervolgens in weeshuizen terechtkwamen waar ze niet aangeraakt mochten worden. En toen die podcast min of meer af was, dacht ik: dit is eigenlijk te mooi materiaal. Ik wil gewoon kijken hoe het in de praktijk gaat. Hoe we dit live gaan samenbrengen. En weer een synthese maken. Dus voor de podcast heb ik 40 uur aan materiaal teruggebracht tot een podcast van 4 uur. En nu zijn we van een podcast van vier uur naar een tekst van 40 minuten gegaan. En wat gebeurt er als die vier landen met elkaar in gesprek gaan in één voorstelling? En hoe maken we onze eigen livemuziek? In de podcast gebruiken we muziek die door de landen zelf is gedoneerd.” Luister hier naar die podcast (in het Nederlands, met Engelse transcriptie) Live podcast Met opvolger For Real betrad ze het gebied van de live podcast. Het voorgeproduceerde programma van interviews met ervaringsdeskundigen werd in de zaal live aangevuld met interviews met leden van het publiek. Dat gaf aan de concertserie iets bijzonder authentieks mee: Er gebeurden belangrijke dingen in Utrecht tijdens Gaudeamus Festival 2024 [https://cultureelpersbureau.nl/2024/09/er-gebeurden-belangrijke-dingen-in-utrecht-tijdens-gaudeamus-festival-2024/]. De nieuwe vorm van journalistiek die Andrea Voets dankzij het Fast Forward programma heeft kunnen ontwikkelen is daadwerkelijk vernieuwend. In een tijd waarin elke journalist ook podcastmaker moet zijn, is het bijzonder dat een kunstenaar juist de journalistiek opzoekt. Omdat muziek ook een verhaal te vertellen heeft, en niet alleen maar opvulling en sfeerattribuut is. Maar wat het ook bijzonder maakt, is dat het talent van Voets misschien nog wel unieker is dan je op het eerste gezicht zou denken. De componiste en performer beschikt namelijk over een interessante neurodiversiteit die ervoor zorgt dat ze geen verbeelding of fantasie heeft. Dat is zeker geen handicap, zo leert haar carrière tot nu toe. Muziek maken is voor de vrouw achter Resonate een concreet proces, dat niet via beelden loopt. Muziek is de werkelijkheid. Het mooie is dat dat bij de minder diverse toeschouwer een stortvloed aan beelden oproept. This is a public episode. If you'd like to discuss this with other subscribers or get access to bonus episodes, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl/subscribe [https://nieuwsbrief.cultuurpers.nl/subscribe?utm_medium=podcast&utm_campaign=CTA_2]

This is a free preview of a paid episode. To hear more, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl [https://nieuwsbrief.cultuurpers.nl?utm_medium=podcast&utm_campaign=CTA_7] Luister naar deze podcast over leiderschap. Erik Akkermans heeft er 48 jaar ervaring mee. Gesprek tussen Erik Akkermans en Wijbrand Schaap. Titelmuziek: Mees Rijken.

This is a free preview of a paid episode. To hear more, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl [https://nieuwsbrief.cultuurpers.nl?utm_medium=podcast&utm_campaign=CTA_7] Podcast waarin we 5 makers voorstellen die optreden tijdens het Delft Fringe Festival 2025. Interviews door Wijbrand Schaap, muziek: Mees Rijken.