Kerim Has'la Moskova'dan

Rusya, Ukrayna'nın doğusundaki ayrılıkçı bölgeler Donetsk ve Luhansk'ın bağımsızlığını tanıyarak Avrupa başta olmak üzere dünyada dengeleri değiştirebilecek derin bir krizin kapısını araladı. ABD ve Avrupa Birliği ülkelerinden peş peşe yaptırım kararları gelirken, bundan sonraki süreçte bir savaş olasılığı olup olmayacağı endişe konusu. Batı'nın "işgal" olarak nitelediği karar sonrası yeni bir dünya düzeninden bahsetmek söz konusu mu? Rusya'nın kendi başına aldığı bu karar, kimleri nasıl etkileyecek? Rusya uzmanı Dr Kerim Has, Moskova'dan programında değerlendirdi.

Ukrayna'nın doğusuna 100 binin üzerinde asker konuşlandırdığı belirtilen Rusya'nın işgal için her an harekete geçebileceği değerlendirmesi yapılıyor. Yabancı misyonlar ülkeden çekilirken, ABD Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline kesin gözüyle bakıyor. Ancak Rusya ise bu söylemi "kumpas" olarak yorumluyor. Peki, Rusya gerçekten de bir işgal planı içerisinde mi? Putin'in kafasındaki plan tam olarak ne? Rusya, Ukrayna'yı işgal ederse sonuçları neler olur, kimler bu durumdan nasıl etkilenir? Rusya uzmanı Dr Kerim Has, Moskova'dan programında A'dan Z'ye Rusya-Ukrayna krizini ele aldı ve olasılıklar üzerine yorumlarını paylaştı.

ABD’deki Türkevi açılışı sırasında Joe Biden ile bir görüşme yapmak isteyen ancak istediğini alamayan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya'nın Karadeniz kıyısındaki Soçi kentinde bir araya geldi. Rusya Devlet Başkanlığı Resmi Konutu'ndaki yaklaşık ÜÇ saat süren görüşme sonrası iki lider detaylı açıklama yapmadı. Rusya uzmanı Dr Kerim Has, Ahval Moskova’dan programında yaptığı değerlendirmede, Putin-Erdoğan zirvesinin basın toplantısı olmadan bitmesinin alışık olmadığını belirterek, “Zannımca, Erdoğan beklediğini alamadı” görüşünü dile getiriyor. Has, görüşmenin ana gündem maddesinin son dönemde gerilimin tırmandığı İdlib  olduğunu söylüyor ve ekliyor: “İdlib’de M4 otoyolu Şam’ın kontrolüne geçene kadar hararet artacaktır. İdlib’de insani krizi önlemenin en etkin ve kolay yolu Türkiye’nin Şam’la aktif diyaloğa geçmesiyle sağlanır, yoksa huzur daha da kaçacak.” Öte yandan doğalgaz satın alımının da önümüzdeki dönemde öne çıkacağına işaret eden Has, “Türkiye, daha pahalı fiyata hazır olmalı” ifadesini kullanıyor. Görüşme öncesi Erdoğan’ın ikinci parti alım için yeşil ışık yaktığı S-400’lere de değinen Has, önümüzdeki üç ayda bu konuda sıcak gelişmelerin yaşanacağını düşünüyor.

Rusya uzmanı Dr Kerim Has, Rusya Savunma Bakanlığı'nın davetlisi olarak katıldığı güvenlik toplantısında Türkiye hakkında neler konuşulduğunu anlatıyor.

Dünya siyasetinde sıcak gelişmelerin yaşandığı bir haftayı geride bırakırken, Brüksel’deki NATO zirvesi ve Cenevre’deki Putin-Biden görüşmesi yeni döneme ilişkin ipuçlarını bize verdi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Joe Biden arasında Brüksel'deki NATO Liderler Zirvesi çerçevesinde yapılan ikili görüşmeden uzlaşı çıkmış gözükmüyor. Bunun yerine liderler pozitif mesajlar verirken, yeni döneme ilişkin temenniler sıralandı. İki ülke arasındaki başlıca krizlerden S-400 meselesi, F-35 yaptırımları ve Suriye’de YPG’ye olan destek gibi konularda bir açıklama gelmedi. Uzman ve analistlerden iki liderin görüşmesine ilişkin farklı değerlendirmeler gelmeye devam ediyor. Rusya uzmanı Dr Kerim Has da, Moskova’dan programında yaptığı değerlendirmede, Erdoğan’ın tekrar ABD’ye dümeni kırdığı, Biden’dan bir nebze de olsa istediğini aldığı ve Rusya'yla yeni kırılmaların kapıda oluğu görüşünü dile getiriyor. “Ortada Türkiye’nin çıkarları değil, Erdoğan rejiminin bekası ile ilgili bir görüşme olarak bunu değerlendirmek lazım” diyen Has, “Biden, Erdoğan’ı zorlayacak hiçbir konuda açıklama yapmadı, ortak açıklama dahi yapılmadı. Bence Biden, Erdoğan’a bir ev ödevi verdi ve onun iktidarının devamı adına bir gelişme olarak da yorumlanabilir” ifadesini kullanıyor. Erdoğan’ı bundan sonraki süreçte Rusya’ya büyük bir kazık atma eğilimine girebileceğini söyleyen Kerim Has, Rusya’daki Türk iş insanlarına ve Türkiye vatandaşlarına seslenerek, “Türkiye-Rusya ilişkilerinde yeni ve çalkantılı bir dönemin başladığı kanaatindeyim. Risklerini minimuma çekmelerinde fayda var” tavsiyesinde bulunuyor. Has’a göre, Erdoğan’ın dümen kırmasından sonra Rus uçağının düşürüldüğü dönemdeki krizin de ötesine geçecek bir kırılma yaşanabilir... Türkiye’nin ABD’ye teklif ettiği Kabil Havalimanı’nın korunmasının üstlenilmesi meselesine de değinen Has, “Erdoğan, bir anlamda kendini haşhaşi imamı olarak atadı” ironisi yapıyor. Afganistan’ın terör ve uyuşturucuyla iç içe olduğunu anımsatan Has, “Burada akademik konuşmaktan ziyade, işin arkasındaki kirli emellere bakmakta fayda var. Erdoğan bekçiliğe soyunarak Türk askerini de tehlikeye atacak” yorumunu yapıyor.