Escuchar Macro met Boot en Mujagić | BNR

Decennialang heeft Nederland kunnen (in)teren op ‘vier vormen van dividend’: demografisch dividend, vredesdividend, gasdividend en mondialiseringsdividend. Al die jaren waren dat vanzelfsprekende inkomsten voor de staatskas, zegt Barbara Baarsma, hoofdeconoom van PWC en hoogleraar economie aan de Universiteit van Amsterdam. ‘Die dividenden zijn allemaal de afgelopen decennia uitgekeerd. Ze hebben mijn generatie een flinke economische meewind gegeven, maar die is nu weggevallen.’  Door vergrijzing en ontgroening daalt het aandeel van de beroepsbevolking, en daarmee het groeivermogen van de economie, zegt Baarsma – het demografisch dividend. ‘In de jaren 70 en 80 hebben we dat volop genoten, maar dat is weggevallen. En na de val van de Berlijnse Muur werd het vredesdividend uitgekeerd: door met defensie-uitgaven onder de afgesproken norm van 2 procent van het bbp te blijven hebben heel veel NAVO-lidstaten de afgelopen decennia miljarden uitgespaard.’   See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

Goud staat op een ‘all-time high’ van 3.500 dollar per 31 gram. De dollar verzwakt tegelijkertijd verder, Amerikaanse lange rentes lopen op en de aandelenkoersen in de VS zijn fors gedaald. ‘Het voelt als één groot circus dat maar doorgaat. Je krijgt bijna het idee dat de Amerikaanse president de economie bewust richting de afgrond stuurt’, zegt macro-econoom Edin Mujagic. ‘Wat we de afgelopen weken zagen, kun je niet meer afdoen met ‘oeps, dat zag ik niet aankomen’. Alles schreeuwt: wat ben je nou aan het doen?’  Wat wil de VS precies bereiken, denk jij? De VS wil met elk afzonderlijk land een vrijhandelsverdrag sluiten. Dat lijkt het grote plan. Maar zo’n verdrag sluit je niet zomaar in negentig dagen, zelfs niet als je het al over alles eens bent. Neem bijvoorbeeld Japan. Dat land dacht: oké, als we richting een akkoord moeten, sturen we een delegatie naar Washington. Wat ze daar aantroffen was bijna onvoorstelbaar. De Amerikanen vroegen: ‘Wat hebben jullie te bieden?’ Waarop de Japanners terugvroegen: ‘Wat willen jullie van ons?’ En toen bleef het stil. De Amerikanen wisten dus niet eens wat ze wilden. En dat terwijl de importheffingen voor Amerikaanse producten in Japan juist relatief laag zijn. Als er dus één land is waarmee je snel een akkoord zou kunnen sluiten en het als succes kunt presenteren, dan is het met Japan. Maar zelfs dat lukt niet. Het is één groot circus.    See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

Commitment is volgens macro-econoom Arnoud Boot hét thema van deze week. ‘Wat je gisteren als overheid vindt, moet je morgen ook nog vinden. Dat is belangrijk, want als je wil dat partijen investeren, dan doen ze dat niet voor morgen, maar voor de situatie van overmorgen.’ Het houden aan afspraken is daarin volgens Boot cruciaal. ‘Maar juist dat wordt aan alle kanten met voeten getreden.’  Wat zijn de gevolgen van het afnemende commitment internationaal?  Denk aan de handelsoorlog: dat is hét voorbeeld van dat je niet weet hoe de wereld morgen is. En waar ligt de grote schade? Bij de onzekerheid. Als je zou weten dat de huidige situatie blijft bestaan, dan past iedereen zich aan, is er iets minder economische groei, maar komt de economie wel weer op gang. Maar helaas weten we niet of de gekkigheid van vandaag ook die van morgen is, en dan ga je dus niet investeren.  Trump valt volgens jou juist hét voorbeeld van commitment aan: de centrale bank?  Ja, de Amerikaanse centrale bank was tot nu toe nog een van de weinige instellingen die hij met rust liet. De Fed heeft de afgelopen 80 tot 90 jaar een zekere onafhankelijkheid opgebouwd, maar zelfs dat lijkt nu niet meer onaantastbaar. De Amerikaanse overheid neemt gerechtelijke uitspraken al niet meer serieus, dus een echte aanval op de Fed zou ons niet meer moeten verbazen. En het punt is bovendien: we hebben centrale banken op afstand van de politiek geplaatst om de waan van de dag buiten te houden. Dat draait allemaal om commitment en voorspelbaarheid. Als die verdwijnt, ontstaat er onzekerheid.  See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

Jerome Powell sprak, en de koersen gingen omlaag. Kennelijk heeft de Fed-baas gisteren iets gezegd waar de markten zich toch wel wat van aantrokken, concludeert macro-econoom Edin Mujagic. ‘Hij wees op de onzekerheid, en dat is op zich niets nieuws, maar hij splitste die onzekerheid wel even voor ons in twee stukken: onzekerheid over het toekomstige beleid én onzekerheid over de effecten daarvan op de economie.’ Eigenlijk is het gewoon nog onbekend terrein, die explosie van invoerheffingen: in honderd jaar waren ze niet zo hoog, dus hoe een economie daarop reageert is grotendeels giswerk. Wél constateerde Powell dat de aangekondigde heffingen ook aanzienlijk hoger zijn dan waar hij rekening mee had gehouden, zegt Mujagic. ‘Dat betekent dat ook de economische schade groter zal zijn dan waar hij rekening mee hield.’  See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

Het vertrouwen in de Amerikaanse economie lijkt flink weg te zakken. ‘Mensen maken zich zorgen over hun baan en inkomen, en maken zich tegelijkertijd zorgen over het feit dat de rekeningen die ze moeten betalen steeds hoger worden’, zegt econoom Edin Mujagic. Hoewel de definitieve cijfers over de stand van de economie pas volgende maand verschijnen, zijn er al wel een groot aantal indicatoren die erop wijzen dat het beleid van de regering van Donald Trump tot dusver vrij desastreus uitpakt. ‘Het consumentenvertrouwen is in april gezakt als een baksteen’, aldus Mujagic. ‘De index die de verwachtingen aangeeft voor de economie voor het komende jaar, is naar het laagste punt sinds 1980 gedaald. De vooruitzichten met betrekking tot eigen financiën zijn nog nooit zo zwartgallig geweest. Het consumentenvertrouwen is gehalveerd sinds het aantreden van de nieuwe president, ook onder zijn eigen stemmers.’   See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.