Veldheren Historisch

In 1095 klonk een oproep die Europa in vuur en vlam zette: bevrijd Jeruzalem in naam van God. Wat begon als een religieuze missie, veranderde in een van de grootste militaire ondernemingen van de middeleeuwen. Duizenden kruisvaarders trokken oostwaarts, gedreven door geloof, macht en rijkdom. Onderweg vielen Joodse gemeenschappen ten prooi aan geweld en gruwel, terwijl de tocht zelf werd gekenmerkt door ontbering en bloedige strijd. In 1099 viel Jeruzalem na een meedogenloos beleg en ontstond het Koninkrijk Jeruzalem. Anderhalve eeuw lang hielden kruisvaardersstaten stand, tot ze uiteindelijk bezweken onder verdeeldheid en de opmars van verenigde islamitische legers.

Diep in het zuiden van Afrika botsten aan de vooravond van de twintigste eeuw twee werelden. Het machtige Britse wereldrijk trok ten strijde tegen twee kleine boerenrepublieken: de Transvaal en de Oranje Vrijstaat. Wat begon als een conflict om goud en macht, veranderde in een nietsontziende guerrillaoorlog die de Britse legermacht tot het duisterste dreef. Kleine commando’s te paard wisten maandenlang de grootmacht te ontregelen, terwijl de Britse reactie leidde tot brandende boerderijen en concentratiekampen. De Boerenoorlog werd een modern conflict met een grimmige realiteit en liet littekens achter die tot ver in de twintigste eeuw voelbaar bleven.

Boven het slagveld van de Lage Landen steeg een luchtballon op. Voor het eerst in de geschiedenis werd de lucht als wapen gebruikt. Onder het zwevende oog van de ballon vocht het Franse revolutionaire leger tegen een coalitie van Oostenrijkers en Nederlanders die hun grondgebied probeerden te verdedigen. De Franse overwinning bij Fleurus opende de weg voor de Franse bezetting en luidde het definitieve einde van de Nederlandse Republiek in. Wat eeuwenlang een zelfstandige staat was, ging ten onder en zou nooit meer terugkeren. Toch is deze slag, cruciaal voor de Nederlandse geschiedenis, vrijwel volledig uit ons collectieve geheugen verdwenen.

In de zomer van 1667 voer de Nederlandse vloot recht het hol van de leeuw in en liet Engeland met een pijnlijke nederlaag achter. Midden in de Tweede Engelse Oorlog waagde Michiel de Ruyter een gedurfde aanval diep in het hart van de Britse vloot. Nederlandse mariniers staken schepen in brand en namen de Royal Charles, het trotse vlaggenschip van de Engelsen, als buit. Een deel van de buit is tot op de dag van vandaag in Nederland te bewonderen. En terwijl dit in Nederland nog bekend is, zwijgt men er in Engeland bijna volledig over.

Diep in het hart van het immense Perzische Rijk stond Alexander de Grote oog in oog met Darius III, klaar voor een strijd op leven en dood. Twee legers, tienduizenden soldaten, strijdwagens en oorlogsolifanten stonden tegenover elkaar op een vlak en open slagveld. Alexander stond voor zijn grootste uitdaging: een veel groter en beter uitgerust leger verslaan. Met lef, briljante tactiek en een onwrikbare wil nam hij het op tegen Darius III, vastbesloten hem definitief te vernietigen. Het is een van de grootste veldslagen uit de geschiedenis, van een briljante veldheer die vaak onderbelicht blijft.