De Grote Vriendelijke Podcast

Wie was Elsa Beskow? Moet Annie M.G. Schmidt postuum de P.C. Hooftprijs krijgen? Wat was de betekenis van de onlangs overleden schrijver Aidan Chambers? En waarom wil Iven Cudogham van Anansi de Spin een even bekend kinderboekpersonage maken als Dikkie Dik, nijntje en Kikker? Je hoort het allemaal in deze Grote Vriendelijke Update. Kinderboekrecensenten Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw) bespreken boeken, Bert Kranenbarg leest het kinderboekennieuws en Katinka Polderman vertelt in haar column over haar ervaringen als biebmoeder. Verwijzingen in deze aflevering Kaartverkoop Pakjesavond 2025 Vrijdag 30 mei 2025 start voor Vrienden van de Show [http://www.vriendvandeshow.nl/degvpodcast] de voorverkoop van kaarten voor De Grote Vriendelijke Pakjesavond. Die vindt plaats op zondagmiddag 23 november vanaf 16:30u in de Grote Zaal van TivoliVredenburg in Utrecht. Vanaf maandag 2 juni komen er kaarten in de algemene verkoop via de website van TivoliVredenburg [https://www.tivolivredenburg.nl]. Anansi Anansi de Spin [http://www.anansidespin.nl] heeft een eigen website. Meer informatie over de tentoonstelling in de kunsthal en de presentatie van het zevende prentenboek vind je hier [https://www.kunsthal.nl/nl/plan-je-bezoek/tentoonstellingen/anansi-de-spin/?gad_source=1&gad_campaignid=22386074348&gclid=CjwKCAjw6NrBBhB6EiwAvnT_rt-AfSwkRd7AxDINMRnnY_7eqqEtDOn_uBpztj_b9bE01Qf_Z1e4LRoCPLkQAvD_BwE]. Elsa Beskow Dit is de officiële website over Elsa Beskow [https://elsabeskow.se/], met rechts bovenin de menubalk een optie voor Engelstalige informatie. En hier vind je de prentenboeken [https://christofoor.nl/auteur/elsa-beskow] die in het Nederlands leverbaar zijn. Opinie over Annie Het opiniestuk van Kila van der Starre over Annie M.G. Schmidt lees je op de website van Trouw [https://www.trouw.nl/opinie/opinie-annie-m-g-schmidt-verdient-alsnog-de-p-c-hooft-prijs~b2e4d640/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F]. Aidan Chambers Bezoek de eigen website van Aidan Chambers [http://www.aidanchambers.co.uk/]of bekijk de lezing [https://www.youtube.com/watch?v=Ck-Iu0RAmYw] die hij in 2014 in Nederland gaf. En hier bekijk je de trailer van 'Été 85' [https://www.youtube.com/watch?v=b237RIT8bwc], de verfilming van 'Je moet dansen op mijn graf', te zien op Disney+. Boekentips 'In de hoek' Pieter van den Heuvel Gottmer 4+ 'Beesten' Ingvild Bjerkeland Vertaling: Kim Liebrand Volt 11+ 'Vlieg! zegt de vloer' Eva Gerlach Tekeningen: Trui Chielens Querido 12+

'Bewaar de verbeelding en de kleuren van de taal' heet de Annie M.G. Schmidt-lezing van Jacques Vriens [https://degrotevriendelijkepodcast.nl/afleveringen/aflevering-01-jacques-vriens/], die hij op woensdag 21 mei 2025 uitsprak in het Literatuurmuseum/Kinderboekenmuseum [http://www.literatuurmuseum.nl] in Den Haag. Het was de 25ste editie en daarom leidde emeritus hoogleraar jeugdliteratuur Helma van Lierop-Debrauwer, die aan de wieg stond van de lezingenreeks, het verhaal van Vriens in. De schrijver van boeken als 'Achtste-groepers huilen niet', de Meester Jaap-serie en historische jeugdromans als 'Oorlogsgeheimen' neemt je in zijn lezing mee naar zijn schooltijd bij de harde broeders van de onbevlekte ontvangenis in het Brabant van de jaren vijftig. Naar het hotel van zijn ouders, waar maar drie boeken in de kast stonden - over drank, seks en de watersnoodramp. Hij vertelt hoe hij zelf het wonder van lezen ontdekte met de serie 'Arendsoog', maar ook met 'De kinderkaravaan' van An Rutgers van der Loeff en hoe hij later als meester en directeur op de basisschool een voorvechter van goed leesonderwijs werd.  "Een boek kan een knop omzetten in je hoofd", zegt hij. "Bij ieder kind dat leest, gaat er een knop om, wordt de verbeelding aangezet en ontdekt de lezer de nuances van de taal." En dat is hard nodig in tijden waarin de democratie op de tocht staat en onverdraagzaamheid zegeviert. De tekst van de lezing is binnenkort terug te vinden op de website van IBBY Nederland [https://www.ibby-nederland.nl/activiteiten/annie-mg-schmidtlezing/], die het evenement organiseert samen met het Literatuurmuseum/Kinderboekenmuseum, Stichting Lezen en het Nederlands Letterenfonds. Meer Jacques Vriens Beluister ook het gesprek [https://degrotevriendelijkepodcast.nl/afleveringen/aflevering-137-update-maart-2025-m-m-v-jacques-vriens/] dat wij in maart 2025 met Jacques Vriens hadden, toen we aankondigden dat hij de lezing zou gaan houden. Jacques Vriens was ook te gast in onze allereerste aflevering ooit [https://degrotevriendelijkepodcast.nl/afleveringen/aflevering-01-jacques-vriens/], in september 2018, om te praten over zijn boek 'Code Kattenkruid'. Meer lezingen Beluister ook de andere lezingen op ons kanaal: – De Annie M.G. Schmidt-lezing van Marjolijn Hof [https://degrotevriendelijkepodcast.nl/afleveringen/aflevering-11-annie-m-g-schmidt-lezing-marjolijn-hof/] – De Annie M.G. Schmidt-lezing van Marit Törnqvist [https://degrotevriendelijkepodcast.nl/afleveringen/aflevering-71-annie-m-g-schmidt-lezing-marit-tornqvist/] – De Annie M.G. Schmidt-lezing van Jean-Claude van Rijckeghem [https://degrotevriendelijkepodcast.nl/afleveringen/aflevering-95-annie-m-g-schmidt-lezing-jean-claude-van-rijckeghem/] – De Annie M.G. Schmidt-lezing van Astrid Sy [https://degrotevriendelijkepodcast.nl/afleveringen/aflevering-119-annie-m-g-schmidt-lezing-astrid-sy/] – De ALMA-lezing van Bart Moeyaert [https://degrotevriendelijkepodcast.nl/e/aflevering-14-lezing-bart-moeyaert-bij-astrid-lindgren-memorial-award/] – De Albert Verwey-lezing van Bibi Dumon Tak [https://degrotevriendelijkepodcast.nl/e/aflevering-48-albert-verwey-lezing-bibi-dumon-tak/] Foto Jacques Vriens: Eveline van Egdom

Gisteren, op 16 mei 2025, overleed oud-politicus, wetenschapper en kinderboekenschrijver Jan Terlouw op 93-jarige leeftijd. Hij was met titels als 'Koning van Katoren', 'Oorlogswinter', 'Pjotr' en 'Briefgeheim' (Lemniscaat 9+) een iconische schrijver, die de harten van miljoenen lezers heeft veroverd en wiens werk van generatie op generatie is doorgegeven. Kinderboekrecensenten Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw) praten in dit In Memoriam over zijn literaire nalatenschap en zijn betekenis als schrijver. Vier verschillende lezers komen aan het woord over hun lievelingsboeken uit Terlouws oeuvre: schrijfster en historica Aline Sax [https://www.alinesax.be/]over 'Pjotr', voormalig SP partijvoorzitter Ron Meyer [https://www.sp.nl/onze-mensen/ron-meyer] over 'Koning van Katoren', leesbevorderaar en eigenaresse van Boekwijzer [http://www.boekwijzer.com] Eline Rottier over 'De kloof' en vertaalster Laura Watkinson [https://laurawatkinson.com/] over 'Oorlogswinter'. Verwijzingen in deze aflevering Gesprek Jan Terlouw Ons gesprek met Jan Terlouw dat we in 2021 bij hem thuis in Twello opnamen, is hier terug te luisteren [https://degrotevriendelijkepodcast.nl/afleveringen/aflevering-37-jan-terlouw-m-m-v-sanne-terlouw-sigrid-kaag-en-marloes-morshuis/]. Dolf Verroen Het artikel van Dolf Verroen over Jan Terlouw, waaruit Bas citeert, lees je hier [https://www.dbnl.org/tekst/_bzz001197501_01/_bzz001197501_01_0052.php]. NOS Journaal De necrologie van het NOS Journaal, waarin ook zijn uitgeefster Jesse Goossens aan het woord komt, is hier terug te kijken [https://npo.nl/start/serie/nos-journaal-20-00-uur/seizoen-65/nos-journaal_99114/afspelen] (vanaf 3'08 min).

Kinderboekenschrijvers in rep en roer: hun boeken zijn illegaal gebruikt door Meta voor het trainen van AI-taalmodellen. Kinderboekrecensenten Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw) leggen in deze Grote Vriendelijke Update uit hoe dat zit en hoe uitgevers en belangenorganisaties ermee omgaan. Overigens is voor de gelegenheid de tekening op het plaatje bij deze Update gemaakt door ChatGPT. Ook staan we uitgebreid stil bij de schriftelijke aanval op kinderboekenschrijvers rond de Week van de Lentekriebels en het weerwoord dat de aanstichters kregen van de rechter én comedians. Verder: kinderboeken uit de Tweede Wereldoorlog, een tentoonstelling over de kunst van de schutbladen, boekentips, veel prijzennieuws met Bert en columniste Katinka Polderman heeft leesstress. Verwijzingen in deze aflevering Tentoonstelling Kinderboek van Oorlog naar Vrede Op de website van het Kinderboekenhuis [https://kinderboekenhuiswinsum.nl/tentoonstelling-kinderboek-van-oorlog-naar-vrede-en-oorlogswinter-in-het-gronings-vertaald/] in Winsum lees je meer over de tentoonstelling 'Kinderboek van Oorlog naar Vrede', over kinderboeken tijdens de Tweede Wereldoorlog. En hier luister je [https://www.nporadio1.nl/fragmenten/villa-vdb/01967caa-3bc4-705d-898c-b62b79ddb325/2025-04-28-welke-rol-speelden-kinderboeken-in-de-tweede-wereldoorlog] het hele gesprek op NPO Radio 1 terug met Eelco Bruinsma over de tentoonstelling. Tentoonstelling schutbladen Het artikel uit The Guardian over de expositie over schutbladen in het Eric Carle Museum of Picture Book Art in Amherst, USA, lees je hier [https://www.theguardian.com/artanddesign/2025/apr/18/endpaper-art-exhibit-eric-carle-museum-amherst-massachusetts]. Lentegriezels Het item van 'Even tot hier' over de Lentekriebels/Lentegriezels bekijk je vanaf 21'20min en aan het eind in deze aflevering [https://npo.nl/start/serie/even-tot-hier/seizoen-13/even-tot-hier_84/afspelen]. Het statement van veertien leesorganisaties tegen de lastercampagne van Civitas Christiana kun je hier vinden [https://www.lezen.nl/nieuws/statement-tegen-lastercampagne-kinderboeken/]. De uitspraak van de rechter in de zaak die werd aangespannen door de Rutgers Stichting vind je hier [https://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Rechtbanken/Rechtbank-Midden-Nederland/Nieuws/Paginas/Zwartboek-Lentekriebels-van-Stichting-Civitas-Christiana-mag-niet-verder-verspreid-worden--.aspx]. Hoe Singel Uitgeverijen en Civitas Christiana hebben geschikt in de zaak rond Pim Lammers kun je hier lezen [https://nos.nl/artikel/2563858-beschuldigingen-aan-adres-kinderboekenschrijver-pim-lammers-worden-verwijderd]. Ai & kinderboeken Het item over het AI-reclamebureau voor het kinderboek 'Noorderlicht' van Carry Slee in de talkshow EVA kun je hier terugkijken [https://eva.avrotros.nl/artikel/alexander-klopping-laat-zien-hoe-ai-jouw-kantoorbaan-overneemt-we-hebben-marketingbureau-eva-opgericht-624]. Hier vind je het artikel in The Atlantic [https://www.theatlantic.com/technology/archive/2025/03/libgen-meta-openai/682093/] over hoe Meta en OpenAI gebruik hebben gemaakt van de illegale schaduwbibliotheek LibGen (Library Genesis) bij het trainen van AI modellen. Ook de GAU (Groep Algemene Uitgevers) heeft een artikel over deze kwestie op de website staan [https://www.algemene-uitgevers.nl/actueel/check-database-libgen-naar-nederlandse-titels-mogelijk]. Boekentips 'De kattengeest' Joost Oosterwijk Querido 4+ 'Mijn broer is een baas' Janny Jägerfeld Vertaling: Mijke Hadewey van Leersum Ploegsma 10+ 'Nachtgeheimen' Simone Arts Leopold 14+

Hij debuteerde in 2023, maar is twee jaar en nog twee boeken verder een opkomende naam in de Nederlandse jeugdliteratuur: Tom Rijpert. [https://www.tomrijpert.com/] Na zijn fantasytweeluik 'De zeven sleutels' (Pelckmans 10+) is hij terug met een spannende detective '19|91' (Pelckmans 11+), die zich afspeelt op Terschelling. Kinderboekrecensenten Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw) praten met de schrijver over zijn korte, maar toch al avontuurlijke pad in de wereld van het kinderboek, zijn wens om na fantasy ook andere genres te verkennen, over een boek dat een Sinterklaasgedicht dreigde te worden, een huilende vuurtoren, slim effectbejag, rode haringen en rokende pistolen en zijn liefde voor Terschelling. Verwijzingen in deze aflevering Lustrumaflevering Tom Rijpert was al eens eerder kort te horen in de GVP: hij kwam als luisteraar aan de telefoon in onze lustrumaflevering [https://degrotevriendelijkepodcast.nl/afleveringen/aflevering-102-lustrum-met-luisteraars/]. De Grote Vriendelijke 100 Het eerste boek van Tom Rijpert, 'De zeven sleutels. Het pad van de roverkoning' kwam in 2023 binnen op 98 in De Grote Vriendelijke 100 [https://www.hebban.nl/gv100/de-gv100-van-2023]. Een jaar later was het boek de hoogste stijger met een notering op nummer 37 [https://www.hebban.nl/de-gv100-van-2024]. In de Pakjesavond-aflevering [https://degrotevriendelijkepodcast.nl/afleveringen/aflevering-130-pakjesavond-2024-m-m-v-o-a-hans-en-monique-hagen-kevin-hassing-mariska-overman/] praten Bas en Jaap kort over dit succes. Uitgeverij Pelckmans Uitgeverij Pelckmans [http://www.pelckmans.be]is de afgelopen jaren een grote Vlaamse speler op het gebied van kinderboeken geworden, dankzij de overnames van jeugdboekenuitgeverijen als Abimo, Van Halewyck en vooral Baeckens Books. Sindsdien geven ze bekende boeken uit van onder anderen Tom De Cock, Marc De Bel, Geronimo Stilton en Mark Tijsmans.