Grensverhalen

In deze laatste aflevering wordt het ‘bronsgroen eikenhout’, Limburg aangedaan. Historisch en geografisch gezien meer onderdeel van de buurlanden dan van Nederland. En tegelijk is het letterlijk ‘Nederland op zijn smalst’. Dominique van Bohemen en Lucia Hoogakker luisteren naar het fantastische verhaal van twee brandweercommandanten van weerszijden van de grens, die midden in de lockdown de grootste natuurbrand uit de Nederlandse geschiedenis moesten bevechten. Hoe werken hulpdiensten hier samen met zoveel kilometer grens, welke uitdagingen bracht corona de grensondernemers. En waar bestaat die typische Limburgse gastvrijheid toch uit?

De derde aflevering laat “Europa in het klein” zien. De makers reizen van de Achterhoek naar Oost-Groningen. Provinciegrenzen doen er hier niet toe en de landsgrens met Duitsland evenmin. Men voelt zich hier thuis in “het hart van Europa”. Hier spreekt men Nedersaksisch, en ondanks de verschillende dialecten heeft men aan een woord met de Duitse buur genoeg. Deze grensstreek is uniek vanwege zijn ‘noaberschap’, een vorm van burenhulp die al decennia terugvoert. Elkaar helpen is hier vanzelfsprekend, op elk gebied, zowel aan- als over de grens. Wat is de rol van taal hier? Hoe wordt de jeugd enthousiast gemaakt voor buurtaal? Maar ook, hoe werken ziekenhuizen samen, en hoe ziet de zorg van de toekomst eruit in een grensregio?

In de tweede aflevering duiken Dominique van Bohemen en Lucia Hoogakker het verenigingsleven in. Aan de grensstreek viert dat nog altijd hoogtij. De sociale verbinding met Vlaanderen is groot. Hier voelt men zich maatschappelijk betrokken, en zijn mensen sociaal actief in schutterijen, het carnaval. De relatie met de Belgische buren is onderdeel van wie zij zijn. Hoe leven en werken kleine gemeenschappen, zoals hier aan de Brabantse grens? Hoe uit zich dit in het verenigingsleven? En welke historie zit hierachter?

In deze eerste aflevering vertrekken Dominique van Bohemen en Lucia Hoogakker  naar een landje apart, Zeeuws-Vlaanderen. Door de Westerschelde letterlijk gescheiden van de rest van Zeeland én van Nederland. Voor hen is dat, zoals ze zelf zeggen, ‘d’n overkant’. Men voelt zich één met elkaar en men noemt zich Zeeuws-Vlaming. Het is het verhaal van Zeeuwen en Belgen die dezelfde tongval delen, dezelfde bourgondische inslag en een gelijksoortige kijk op het leven. Hun deur altijd voor iedereen open. Welke invloed heeft de ligging van dit gebied op grensarbeid? Waar komt het dagtoerisme vandaan en wat doet dit met de mensen hier?

Grenzen en corona. Die twee woorden gaan sinds een jaar hand in hand. Het verenigingsleven aan de grens is stilgevallen, opeens mag je niet meer zomaar de grens over, en de kastelein en de ondernemer, die missen hun Belgische en Duitse buur. Vanaf 1 juni verschijnt de podcast Grensverhalen. In deze 4-delige podcastserie zoeken we de verhalen achter de grens, het grensgevoel van de mensen die in de grensstreek wonen. Grensverhalen is een initiatief van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.