OVT Fragmenten podcast

Elke week bespreken we historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan Wim Berkelaar. Hij bespreekt een historisch boek en een tentoonstelling: - Verzetsvrouwen - Agnes Cremers en Mark Bergsma - Ik ben gewoon hier – Centraal Museum Utrecht

Het was het gesprek van de dag deze week bij onze buren: de AfD kreeg het predicaat extreemrechts van de Duitse inlichtingendienst: het Bundesamt für Verfassungsschutz. De vraag is hoe deze kwalificatie past in de omgang met neo-nazistische en aanverwante partijen in ons buurland; en wat de mogelijke gevolgen zijn voor de tweede grootste partij van het land. We vragen het aan journalist en Nederland-correspondent voor Duitsland Annette Birschel.

‘De ondergedoken camera’ heten ze: het netwerk van fotografen dat in het geniep de laatste maanden van de bezetting fotografeerde. Na de oorlog werden de foto’s die zij maakten bepalend voor ons beeld van de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Een foto van de graatmagere Henkie bijvoorbeeld, die in februari ’45 met een lepel in zijn hand de geleden honger in het Westen van Nederland aantoonde. Sommigen van de fotografen werden beroemd, maar nooit was duidelijk hoe de groep opereerde. Tot nu, met het boek De ondergedoken camera. De auteurs, foto-historici bij het NIOD Eric Somers en René Kok zijn te gast, ook vanwege de gelijknamige tentoonstelling die deze week opende in FOAM.

In de zomer van 1941 werd midden in de Wilhelmina Catharinaschool in Amsterdam-Centrum een muur opgetrokken. Joodse basisschoolleerlingen kregen voortaan aan de achterkant les en steeds verdwijnt er eentje. Niet-Joodse leerlingen begrijpen niet waarom volwassenen hier niets tegen doen en komen in opstand: ze richten een kinderverzetsgroep op. Mirjam Elias schreef er in 2003 het jeugdboek Het verlaten hotel over. Nu is er aanvullend lesmateriaal. Elias is te gast.

Afgelopen dinsdag beleefde Trump de befaamde 100 dagen, het moment waarop iedere president wordt afgerekend op zijn prestaties. Die waren volgens Trump zelf weergaloos. Maar in de commentaren was ook een ander geluid te horen: chaos tekende de eerste dagen van zijn beleid, zo was in serieuze kranten te lezen. En juist die chaos is typerend voor Trump, net als het in de eerste eeuw na Chr. kenmerkend was voor Caligula. Zo meent filosoof en sociaal antropoloog Henri van Nispen, die onlangs promoveerde op de adhocratie oftewel de politieke stijl van de Romeinse keizer. Maar wat is een adhocraat en in hoeverre spiegelt de ogenschijnlijk onvoorspelbare handel en wandel van Trump zich in het leven van de even beruchte als wrede keizer? Oftewel: kunnen we door Caligula te analyseren Trump beter begrijpen? Van Nispen is te gast.