Theologie aan de gracht

Dit jaar herdenken we 1700 jaar concilie van Nicea, onlosmakelijk verbonden met de geloofsbelijdenis van Nicea. Naast Nicea zijn er nog meer belijdenissen. De bekendste is de Apostolische Geloofsbelijdenis, maar hoe zit het ook al weer met Athanasius? Dan zijn er ook nog de gereformeerde belijdenissen: de Nederlandse Geloofsbelijdenis, de Heidelbergse Catechismus en de Dordtse Leerregels. In deze podcast gaan we ze in vogelvlucht allemaal bij langs en worden er wat mythes gebust. Dr. Marinus de Jong doceert symboliek (leer van de belijdenissen) aan de TU Utrecht en gaf recent een editie uit van de zes belijdenissen van de Nederlandse Gereformeerde kerken, die ook gelden bij veel andere protestantse kerken (PKN, CGK, HHK etc.) Wij belijden: de belijdenissen van de Nederlandse Gereformeerdede Kerken. Ingeleid door Marinus de Jong (Amersfoort: Vuurbaak, 2025) [https://www.gospel.nl/wij-belijden-marinus-de-jong.html]

Wat is de betekenis van het heil, van redding? Prof. dr. Hans Schaeffer, hoogleraar praktische theologie aan de TUU doet onderzoek naar deze vraag. Dat doet hij vanuit onderzoek naar kerkelijke praktijken. Hoe beleven mensen het heil in de kerk vandaag? Met het expertisecentrum kerkvernieuwings Kerk2030 wordt deze vraag onderzocht en uitgediept. Hans vertelt over zijn bevindingen en inzichten. https://www.kerk2030.nl/ [https://www.kerk2030.nl/]

Seksueel misbruik in de kerk is een gevoelig en pijnlijk onderwerp. De gevolgen zijn groot, allereerst voor de getroffene, maar ook voor de geloofsgemeenschap. De notie van vergeving is in het christelijk geloof centraal, maar kan in de context van seksueel misbruik ernstig worden misbruikt. Ook kerkrechtelijk is het complex: welke procedures zijn de juiste? Hoe is de verhouding met het wereldlijk recht? Leon van den Broeke is hoogleraar kerk en recht en denkt na over de kerkrechtelijke kant van seksueel misbruik. Wilco de Vries is universitair docent ethiek en het goede leven en doet onderzoek naar de notie van vergeving in deze context. We spreken met hen door over dit onderwerp.    https://www.veiligekerk.nl/melden-bij-een-kerkelijk-meldpunt/ [https://www.veiligekerk.nl/melden-bij-een-kerkelijk-meldpunt/]     Leon van den Broeke, “Het lichaam van de minderjarige: Rechtsbescherming van minderja-rige getroffenen van seksueel misbruik in de Protestantse Kerk in Nederland” Nederlands Tijdschrift voor Kerk en Recht 8 (2014), 6-29.    Wilco de Vries, Jonathan Rutledge, Kate Jackson-Meyer, Allard Sierksma, Hanneke Schaap-Jonker, Richard G. Cowden, “Forgiveness Reconsidered: Agency and the Contextual Nature of Forgiveness in the Aftermath of Clergy Sex Abuse” in International Handbook of Emotions, Positive and Cultural Psychological Perspectives, edited by Claude-Hélène Mayer and Elisabeth Vanderheiden (Berlin: Springer, 2025).

De overheid wil sinds tien jaar een participatiesamenleving. Door de toenemende druk op de zorg wordt dat steeds urgenter. Kerken zoeken naar hun rol in deze context. Veel kerken willen graag een sociale rol van betekenis in de buurt spelen. Maar wat doe je dan? En hoe verhoudt dat zich tot het geloof waar het om draait in de kerk?    Lambert Pasterkamp, docent sociologie aan de Christelijke Hogeschool Ede en promovendus aan de TUU doet onderzoek naar de geschiedenis van de sociale rol van de kerk in de samenleving in de 19e en 20e eeuw. Hij laat zien dat de kerk eigenlijk al twee eeuwen zoekt naar haar rol. Maar ook dat de kerk al twee eeuwen zich inzet in het sociale domein, vaak op inspirerende wijze.

Lutheranen in Nederland zijn al eeuwen een minderheid in een land waar calvinisten domineren. Hoe hielden die het hoofd boven water? Wat voor kerken waren dat eigenlijk? En hoe kan het dat juist in minderheidskerken zoals de Lutherse kerk vrouwen veel eerder dominee werden dan in de andere kerken? Een gesprek over de geschiedenis van lutheranen in Nederland waarbij we inzoomen op de manier waarop de ambten werden opengesteld voor vrouwen – al waren er wel voorwaarden.  Te gast is Sabine Hiebsch, bijzonder hoogleraar op de Kooiman-Boendermaker Leerstoel voor Luther en de geschiedenis van het (Nederlandse) lutheranisme aan de Theologische Universiteit Utrecht, gevestigd door de Kooiman-Boendermaker-Luther Stichting.  *  Sabine Hiebsch, “Dutch Lutheran Women on the Pulpit: The History of Women’s Ordained Ministry in the Evangelical-Lutheran Church in the Netherlands” Church History and Religious Culture 103 (2023), 259–284.  Sabine Hiebsch schreef twee Nederlandstalige boeken over Luther: * Sabine Hiebsch, Luther voor Leken: Reformator in een veranderende wereld (Vuurbaak, 2018) * Sabine Hiebsch (tekstred.)/Martin L. van Wijngaarden (beeldred.), Luther: zijn leven, zijn werk (Kok, 2017ᶟ)