Canca Sesli Kitap

Öykü: Refik Halid Karay - Şaka Seslendiren: Yusuf Can Gökkaya Refik Halit Karay, Türk edebiyatının önemli yazarlarından birisidir ve kaleme aldığı eserlerde sıklıkla toplumsal eleştiriler yapar. “Şaka” adlı öyküsü de Karay’ın bu yetkinliğini sergileyen bir eser olarak dikkat çeker. Bu hikaye, sıradan bir olay üzerinden toplumsal değerler ve insan psikolojisinin derinlemesine analizini sunar.Hikaye, “şaka” olarak başlayan, fakat zamanla ciddi sonuçlara yol açabilecek bir olay etrafında şekillenir. İki ana karakter üzerinden ilerleyen öyküde, başlangıçta masum görünen bir şakanın, iletişim kopuklukları ve yanlış anlamalar sonucunda nasıl karmaşık hale gelebildiği, beklenmedik olaylara yol açabileceği anlatılır.İlk başta masumane başlayan şaka, giderek kontrol dışına çıkar ve taraflar arasında gerginlik yaratmaya başlar. Bu süreç içinde, hikaye karakterlerin iç dünyalarını, aralarındaki ilişkilerin hangi doğrultuda gelişeceğini, toplumun bu tür olaylara tepkisini işlemektedir.Refik Halit Karay, “Şaka” ile topluma, bireyler arasındaki güvensizlik ve yanlış anlamaların nasıl büyüyerek daha büyük sorunlara yol açabileceğini gösterir.Hikayede işlenen bir diğer ana tema ise, insanoğlunun psikolojik kırılganlığıdır. Şakanın doğası gereği, nasıl kimi zaman tatlı bir anı bırakırken kimi zaman da derin yaralara yol açabileceği üzerinde durulur.En basit görünen eylemlerin bile karmaşık sonuçlar doğurabileceğine vurgu yapılır. Karay, okuyucularını daha düşünceli ve farkında olmaya teşvik eder.

Öykü: Refik Halid Karay - Bir Saldırı Seslendiren: Yusuf Can Gökkaya "Boğaziçi’nin Anadolu kıyısındaki ıssız, bayır ve yarı boş köylerinden birinde huysuz bir kış akşamıydı. Ayrıca yağmur yağıyordu. Fakat rüzgar öyle ıslak esiyor ve her tarafı öyle sırsıklam ediyordu ki yokuşlardan sürekli seller akıyor ve oluklardan kesintisiz sular boşanıyordu. Bir haftadan beri sürüp giden bu kapanık ve yaş hava altında ahşap evler sünger gibi rutubeti çekmişler, şişip doymuşlardı; artık suları ememiyorlar, dışarıya veriyorlardı."

Öykü: Refik Halid Karay - Vehbi Efendi'nin Kuşkusu Seslendiren: Yusuf Can Gökkaya “Vehbi Efendi’nin Kuşkusu” öyküsünde evlenme konusunda tereddütleri olan Vehbi Efendi’ye komşu kızı Hanife ve mahallenin çapkını Kamil’in oynadıkları oyun anlatılıyor.

Refik Halid Karay - Koca Öküz (Kadıköy, 1918) Seslendiren: Yusuf Can Gökkaya "Yatsıdan çıkan ihtiyarlar, uzaktan sessizce birkaç karaltının köye yaklaştığını gördüler. Haziran içinde mehtaplı gibi parlak bir geceydi..." Genç yaşta sürgün edilen Refik Halit Karay, Memleket Hikâyeleri'nde, sürgün [https://tr.wikipedia.org/wiki/Tehcir] yıllarında (1913-1918) gezdiği Bursa [https://tr.wikipedia.org/wiki/Bursa], Sinop [https://tr.wikipedia.org/wiki/Sinop], Çorum [https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87orum], Ankara [https://tr.wikipedia.org/wiki/Ankara] ve Bilecik [https://tr.wikipedia.org/wiki/Bilecik_(il)]'in coğrafyasını ve bu coğrafyanın insanlarını ele almıştır. Karay Anadolu'yu tasvir ederek toplumsal yaşamı aktarır; hikâyelerin çoğu Anadolu'daki kasaba ve köylerde geçer. Karay'ın bu hikâyelerde en çok işlediği kahramanlar bürokratlardır [https://tr.wikipedia.org/wiki/B%C3%BCrokrat]. Bürokratlar kötü çevre koşullarında mevcut bozukluklara ve ağır bürokrasi şartlarına karşı bir şeyler yapmaya çalışsalar da ortamın geri kalmışlığı onları sindirir ve iş yapmaz hâle getirir. Maupassant [https://tr.wikipedia.org/wiki/Maupassant] tarzında kaleme aldığı eserinde Karay, Anadolu'yu eleştirir fakat bu eleştiri küçümseme değildir. Kitaptaki hikâyelerden Şeftali Bahçeleri, Karay'ın en beğenilen ve üzerinde en çok çalışma yapılan hikâyesidir. Karay'ın özgün üslubunu yansıtma konusundaki tekilliği kadar içeriğiyle de çarpıcıdır. Memlekete hizmet aşkıyla Anadolu'ya gelen bir bürokratın zamanla ideallerinden vazgeçerek düzene teslim oluşunu anlatan Şeftali Bahçeleri, siyasetin değişmeyen doğasına dair tespitleriyle her dönem güncelliğini korumuştur...

"Sabahattin Ali ve Sosyolojik Göstergeler: Değirmen Öykü Kitabı Örneği" Aktaran: Yusuf Can Gökkaya Sabahattin Ali, ilk başlarda sanatı özellikle edebiyatı, “içinde yaşanan cemiyet şartlarının şuurlu veya şuursuz bir ifadesi şeklinde değerlendirirken, daha sonra sanatın bir yansıtma şekli olduğunu reddeder. Yaptığı edebiyatın bir amacının olması gerektiğini kavrar ve daha işlevsel kullanır. Muzaffer Reşit’le yapılan bir konuşmasında edebiyatın sanatkârın düşündüğü ve duyduğu bir fikrin ve hissin ortaya atılması, tamim edilmesi olduğunu söyler. Yani bir nevi propaganda olduğunu belirtir. Hiçbir zaman sanatın maksatsız olduğuna inanmadığını, sanatın bir tek ve sarih bir maksadı olduğunu onun da insanları daha iyiye daha güzele yükseltmek, insanlarda bu yükselme arzusunu uyandırmak olduğunu ifade eder (Reşit, 1936: 264). Ona göre toplum ile sanatkârın karşılıklı etkileşimi vardır. Sanatçıların, yazarların istenilene ulaşabilmeleri için gerçekçi olmaları gerekmektedir. Ancak yaşadığı zamanının sanatçılarının toplum meselelerine eğilmedikleri bunun yerine kendi his ve duyguları içim bir şeyler ürettiklerini belirtmekte ve bundan dolayı da şu an sevilmediklerini ve gelecekte de hatırlanmayacaklarını söylemektedir. Hikâye ve roman türlerinde kalıcılığın sağlanması için oluşturulan kişilerin canlı, vakanın güncelliğini yitirmeyecek tarzda seçilmesi ve işlenmesi gerektiğini işaret eden yazar, bu noktada Türkiye’de bu kriterleri aşmış, iyi denebilecek eser sayısının oldukça az olduğunu söyler (Nazif, 1938: 566). Sabahattin Ali’nin bir diğer özelliği de samimi olmasıdır. Bunun için “Ben yazılarımda zannedildiğimden daha samimiyimdir ve bunlar benim dimağ-ı hayatımın birer vesikası ve hepsi birden tarihidir. Ben zaten yazılarım da doğrudan doğruya veya bilvasıta hep kendimden bahsediyorum” (Sıtkı, Doğan, 1991: 99-90) demiştir. Genel olarak sanatta eski-yeni tartışmasını lüzumsuz olarak gören yazar, bunun yerine bir eserin değerlendirilmesinin iyi veya kötü ölçütleri temel alınarak yapılması gerektiğini savunur. Eski edebiyat ve halk edebiyatından yararlanma konusunda da açık görüşlü olan yazar, “sanat olmuş ve olacak her şeyden faydalanır” der. Edebi bir metnin ana malzemesi dil olduğu için Sabahattin Ali, eserlerinde dilin kullanımına büyük önem verir. Dilde aşırılığa karşıdır. Dil halk içinde bir iletişim aracı olduğu için, anlaşılır, yalın ve süssüz olmalıdır. Bundan dolayıdır ki kendi eserlerinde kullandığı dil de yalın ve süsten uzaktır. İlk öykü kitabı olan Değirmen’in de dilinin diğer baskılarında sadeleştirilmesini sağlar. Kaynaklar: Ali, S. (2016). Değirmen. İstanbul, Yapı Kredi Yayınları. Karaca, A. (1993). Sabahattin Ali’nin Öykülerinde Toplumsal Konular. Türkoloji Dergisi, 11, 222. Korkmaz, R. (2016). Sabahattin Ali İnsan ve Eser. İstanbul, Kesit Yayınları. Moran, B. (1991). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul, Cem Yayınevi. Reşit, M. (1936). Sabahattin Ali ile Bir Konuşma. Varlık, 561, 264. Sabahattin Ali Konusu 09.10.2022 tarihinde http://www.edebiyatgretmeni-twb.net/sabahattin_ali.htm adresinden erişilmiştir. Sıtkı, A. - Akın D. (1991). İki Gözüm Ayşe. İstanbul, Ataol Yayınları. Şenderin, Z. (1996). Sabahattin Ali’nin Eserlerinde Toplumsal Gerçekçilik. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale. Türk Dil Kurumu, (2005). Türkçe Sözlük. Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları. Umran, N. (1938). Sabahattin Ali ile Bir Konuşma. Varlık, 108, 566. Wellek, R. (1993). Edebiyat Teorisi. (Ö. F. Huyugüzel, Çev.). İzmir, Dergah Yayınları. Kevin MacLeod adlı sanatçıya ait Almost in F - Tranquillity, Creative Commons Atıf 4.0 kapsamında lisanslanmıştır. https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ Kaynak: http://incompetech.com/music/royalty-free/index.html?isrc=USUAN1100394 Sanatçı: http://incompetech.com/