Podcast31, de podcast voor stad en regio

Nederland zit op slot, en alleen met scherpe keuzes en samenwerking tussen regio’s en overheden kan de transitie naar een duurzame, inclusieve en concurrerende economie slagen. Tijdens de Trendtalk van Platform31 bespraken experts en beleidsmakers de ruimtelijk-economische toekomst van Nederland. Onder leiding van moderator Thomas van Zijl gingen Joost van Hoorn (Platform31), Frank van Oort (Erasmus Universiteit), Marcel Michon (Buck Consultants International), Leonie Oosterwaal (provincie Utrecht) en Marja Appelman (Platform31) in gesprek over de grote uitdagingen voor Nederland. Denk aan stikstofproblematiek, netcongestie, ruimtegebrek en een stagnerende arbeidsproductiviteit.

Begrippen als ‘klaplopers’, ‘kwetsbaren’ en ‘zelfredzamen’ weerspiegelen veronderstellingen over hoe mensen zich gedragen, wat ze kunnen en willen. Deze beelden beïnvloeden niet alleen het beleid, maar ook de manier waarop we met bewoners communiceren. In deze Podcast31 gaat Dore van Duivenbode met drie experts in gesprek over mensbeelden, taal en beeldvorming bij armoede en schulden, hoe deze doorwerken in beleid en vooral: wat we daaraan kunnen doen om dit tegen te gaan. Klaplopers, profiteurs, kwetsbaren. Berekenend, rationeel of juist zelfredzaam. Ten grondslag aan beleid liggen mensbeelden: veronderstellingen over wat mensen willen, kunnen, hoe ze zich gedragen. Het idee over wie wíj, burgers, zijn. Deze mensbeelden hebben veel invloed op hoe beleid uitpakt en dat kan problematisch zijn: als het mensbeeld onbedoeld stigmatiseert of vernedert, of bepaalde groepen uitsluit. Ook de communicatie met bewoners wordt door het gebruikte mensbeeld beïnvloed. Taal- en beeldgebruik kan hierdoor (onbedoeld) stigmatiserend zijn en leiden tot onbegrip en weerstand. In deze aflevering van Podcast31 duiken we in het thema mensbeelden en hoe deze doorwerken in beleid rondom armoede en schulden. Dore van Duivenbode gaat in gesprek over conformeren, gevoel versus feitelijke constateringen, het inbrengen van de systeemwereld in de leefwereld (in plaats van andersom), het ongemakkelijke gesprek met elkaar aangaan, tegenmacht en vuur. Dat doet zij met de volgende drie experts: * Olivia Butterman, senior-adviseur Raad voor Volksgezondheid & Samenleving; * Amir Ali Abadi, senior bestuursadviseur voor de directeur-generaal bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid; * Annemieke Messelink-Dijkstra, wethouder Werk en Inkomen Gemeente Lelystad.

Naast nieuwbouw is het beter en slimmer benutten van bestaande woningen een kansrijk instrument om het enorme tekort aan woonruimte aan te pakken. Het kabinet Schoof noemt het als één van de prioriteiten in haar regeerprogramma. Beter benutten kan op verschillende manieren. Een one-size-fits-all benadering werkt niet: Nederland heeft huishoudens in verschillende soorten en maten, met elk hun eigen woonwensen. Belangrijk dus om per stad, wijk en doelgroep te kijken waar kansen, behoeften en belemmeringen liggen. Het vraagt lef en gezamenlijke inzet van gemeente, rijksoverheid en woningcorporaties om het delen en splitsen van woningen te stimuleren en op te schalen. En om de haken en ogen in de praktijk weg te nemen. Over wat daarbij komt kijken, gaat Thomas van Zijl (BNR) in deze podcast in gesprek met drie beleidsmakers uit een grote stad, een kleinere gemeente en het ministerie: * Eefje Lentjes, directeur van woningcorporatie Talis uit Nijmegen e.o. Zij splitsen een aantal van hun eengezinswoningen. Die hebben ze veel (65%), terwijl hun woningzoekenden vooral kleine huishoudens zijn. Ze hebben er al 40 ‘zacht gesplitst’, en willen er op termijn 2.000 splitsen. * Eveline Stam, wethouder gemeente Heemstede; een gemeente met veel grote woningen, terwijl de meeste woningzoekenden alleen of met zijn tweeën zijn. Redenvoor Heemstede om woningdelen actief te stimuleren. * Clémentine Vooren van het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Zij leidt de afdeling die gaat over alle vormen van beter benutten: van woningen delen, hospitaverhuur tot woningsplitsen. Haar team ondersteunt de minister bij deze onderwerpen. * Frank Wassenberg, woningmarktdeskundige bij Platform31. Hij werkt op allerlei manieren en met tal van partijen om méér woonplekken te creëren.

Hoe kunnen bestuurders in een regio zorgen voor een eerlijke verdeling van huisvestingsvragen van aandachtsgroepen, ondanks verschillen in meningen en lokale omstandigheden? In deze podcast delen ervaren bestuurders hun inzichten en strategieën voor succesvolle besluitvorming en samenwerking. We bespreken hoe zij processen ontwerpen, vraagstukken ontrafelen, perspectieven delen en vertrouwen opbouwen om tot breed gedragen oplossingen te komen. Dore van Duivenbode interviewt drie gasten over hun ervaringen en inzichten: 1. Froukje de Jonge, wethouder Almere en voorzitter stuurgroep Programma Huisvesting Aandachtsgroepen, die dit gesprek voor elkaar weet te boksen in de - 28 gemeente tellende - metropoolregio Amsterdam; 2. Erwin Zwijnenburg, bestuurder woningcorporatie Woonkracht10, die jarenlang ervaring heeft met de regionale agenda Huisvesting Kwetsbare Groepen Drechtsteden-Alblasserwaard; 3. Netty van Triest, senior-projectleider Platform31, die twee jaar optrok met de koplopende regio’s in het programma Een thuis voor Iedereen.

Vooral de grote groep niet-koplopers bepaalt het tempo van de energietransitie. Het loont daarom om hun bereidheid om te investeren in nieuwe energie te stimuleren en hen ertoe te bewegen hun dagelijkse gewoonten aan te passen. Daarvoor zijn verschillende aanpakken nodig, die rekening houden met de emoties en beweegredenen van deze groep. Liefst drempelverlagende maatregelen, met oog voor de financiële draagkracht van de verschillende groepen, toegespitst op de lokale situatie en met enige mate van rijksregie. Focus verbreden In de energietransitie richten beleidmakers zich vooral op koplopers en voorlopers, maar degenen die niet tot die groep behoren en hun beweegredenen zijn minstens net zo belangrijk om de energietransitie te kunnen versnellen. Veel mensen vrezen voor wat de energietransitie betekent voor hun werk, hun portemonnee en voor hun dagelijkse routines, zoals reizen, koken, douchen en het huis verwarmen. Ze moeten afstappen van wat ze gewend zijn en dat zorgt voor twijfel, onzekerheid en soms zelfs voor angst en rouw. Wie deze transitie wil versnellen, moet de emoties serieus nemen en erop inspelen. En zich realiseren dat koplopers en het peloton uiteenlopende aanpakken vragen. En dat is belangrijk omdat dat peloton wel over de streep moet komen. Hoe organiseer je dat als gemeente, zonder onnodig tempo te verliezen? En waar gebeurt dit al succesvol? Thomas van Zijl (BNR) gaat in deze podcast over deze onderwerpen in gesprek met: * Andrea Frankowski, promoveert aan de Tilburg Universiteit op de rol van overheden in netwerken. Ze is daarnaast actief met onderwerp omgaan met verlies in transities en werkzaam bij Nederlandse School voor Openbaar Bestuur * Frank van Kuppeveld, wethouder van o.a. energietransitie in Pijnacker-Nootdorp * Joke van Vrouwerff, wethouder van o.a. duurzaamheid en klimaatadaptatie in West Betuwe * Wouter Kersten, senior projectleider bij Platform31, gespecialiseerd in vraagstukken als borging, opschalingsbewustzijn en ‘juistschalen’