Evenwicht, je leven

Springen is een superoefening voor je evenwicht én om je emoties te resetten. En nog meer tips hoe je kunt omgaan als je duizelig of instabiel bent. (foto: Pixabay, F McDaniel) Volledig transcript volgt nog

Er zijn verschillende betekenissen van 'horen'. De meeste betekenissen hebben met geluid en spraak te maken. Hoe zit dat met 'Erbij horen'? Wil ik er wel bij horen? Nee. Ik wil liever 'erbij zijn'.  (foto:Pixabay, groep mensen) Volledig transcript  Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. Je luistert naar Paula Hijne, ik ben auteur van het boek 'Evenwicht, in uitvoering', maar voordat ik dat boek heb geschreven, had ik al een boek gemaakt: 'Ménière in balans'. En een van die thema's in dat boek is: erbij horen. En daar wil ik het deze aflevering met je over hebben. Dit is seizoen 8, aflevering 19: Erbij horen. Het is al een tijd geleden, en ik weet nog precies waar het was. En achteraf gezien, had het behoorlijke impact op mij. We gingen een dagje uit met de familie en we hadden 's ochtends ergens afgesproken en daar zouden we op de hoogte gebracht worden wat we die dag zouden gaan doen. We ontmoetten elkaar in een restaurant en daar was het heel druk. Dus ik deelde mee aan de mensen die om me heen stonden: 'Zo, het is wel rumoerig hier, dan kan ik niet verstaan wat we gaan doen met zijn allen.' En mijn schoonzus die reageerde met: 'Dan moet je je heel goed concentreren, dan lukt het wel.' Ik legde heel rustig uit aan haar: 'Hoe goed ik me ook concentreer, ik versta het niet. Dat is niet omdat ik het niet wil, het lukt écht niet.' Schoonzus: 'Oh, dan doe je toch wat meer je best!' Ja, toen stond ik met de mond vol tanden; ik wist niet wat ik verder moest zeggen. En vervolgens heb ik me eigenlijk afgesloten van de groep en heb ik afgewacht tot we weer naar buiten gingen met de hele familie. Ik heb niet eens meer de moeite genomen om die dag ook maar iets te verstaan! Ik ben die dag gewoon meegegaan, met de hele familie, zonder te weten wat er op het programma stond en zonder wat er verder nog verteld werd. En het is een hele gezellige dag geweest. En ik vraag me nu nog steeds af of ik écht iets heb gemist die ochtend in het restaurant. Volgens mij niet echt iets belangrijks. Wat me wel is bijgebleven is het gevoel van 'er niet bij horen' en dan nog niet eens door het niet kunnen verstaan, het was meer het onbegrip van de handicap die ik heb. Voor de mensen die het boek 'Ménière in balans' hebben gelezen, die herkennen misschien dit verhaal wel, want dit staat in dat hoofdstuk waar het gaat over dat ‘Erbij horen’. Ik heb namelijk in het boek, en dat is het hoofdstuk 'Ménière en gehoor', heb ik de verschillende betekenissen van horen genoemd. En waarschijnlijk heb ik het in een andere aflevering ook wel eens genoemd, maar ik herhaal het nog een keer. Horen dat heeft verschillende betekenissen, dat is natuurlijk: gewoon het waarnemen, het waarnemen met je oren en ook ..ehm.. spraakverstaan natuurlijk. Ook dat je iemand hoort aan komen lopen. Of dat er gezegd wordt: laat eens van je horen. Daar bedoel je ook mee dat je iets auditiefs te horen krijgt. Of, ik heb het van horen zeggen. Ja, dan heeft ook iemand dat gezegd. Niet opgeschreven, maar gezegd. Of wie niet horen wil, moet maar voelen. Dat is een uitdrukking. En horen is ook wel dat je iemand in de gelegenheid stelt om zijn of haar gedachten naar voren te brengen. Zoals ook bij hoor en wederhoor gebeurt. Dan heb je ook te maken met spraak. Met woorden die tegen elkaar gezegd worden. Nou, horen is ook natuurlijk gewoon het beluisteren, het luisteren naar muziek, het luisteren naar allerlei andere geluiden in je omgeving. Maar ook ..ehm.. het muziekinstrument: de hoorn of de toeter. Heeft allemaal met geluid te maken. Maar er zijn ook twee betekenissen van horen die niet met geluid te maken hebben, bijvoorbeeld de boeken horen in de kast. Dan heeft horen meer de betekenis van iets heeft een vaste plaats. Ook: volgens bepaalde opvattingen iets moeten. Of volgens bepaalde opvattingen dat iets gepast is, bijvoorbeeld je hoort met mes en vork te eten. Of ja, nee dat hoort niet hoor! Dat hoor je niet te doen! Dan heeft het niet met geluid te maken, maar een andere betekenis. Maar wat daar niet bij staat bij die andere betekenissen van horen is: erbij horen. En dat heb ik altijd heel vreemd gevonden. Toen ik aan het schrijven was voor het boek 'Ménière in balans', ging ik op zoek naar die uitdrukking van: 'erbij horen' en die staat niet gewoon in het woordenboek onder het woord 'horen'. Het is best raar. Want als je niet meer goed kunt horen, is het juist veel moeilijker om ergens bij te horen! Vooral als alle mensen om je heen goedhorend zijn. Er wordt dan minder goed rekening gehouden met jou en met je beperking. Op het moment dat je die beperking hebt, dan is het vanaf dat moment voor jou zelf dat jij er moeite voor doet om erbij te willen horen. En dat is dan ook een hele andere betekenis van horen. Daar bedoelen we mee dat je bij de groep past. Dat je meedoet. Dat je meetelt. Toen heb ik me een heleboel vragen gesteld. Erbij horen, tot hoever wil ik er nog wel bij horen? Wat heb ik daarvoor over? En hoe duidelijk kan ik zijn wat ik nodig heb om erbij te horen, om bij die groep te horen, bij die mensen, bij die familie. En wat heb ik nodig van de ander? En wat laat ik aan de ander over? Wat is mijn eigen rol hierin? Weet ik wel dat ik daar een eigen rol in heb, of ga ik pleasen? Ga ik nadenken van doe ik het wel goed? Het kan zijn dat ik wil dat iedereen mij aardig vindt. Dan zoek ik dus waardering bij de ander. En de ander bepaalt dan of ik ertoe doe! Wel erbij hoor! Maar mensen met een gehoorbeperking die doen al heel veel moeite om erbij te horen. Want je probeert je dan aan te passen om zo in die groep mee te blijven doen. En dit kost enorm veel energie. Het luisteren zelf vergt al heel veel energie en dan ben je je ook nog voortdurend aan het aanpassen aan de mensen om je heen. Je bent heel alert op de signalen van iedereen en dan is het eigenlijk geen wonder dat het heel vermoeiend is om in een groep aanwezig te zijn. Dan kun je je nauwelijks vrij bewegen in die groep en volgens mij is dat wel wat je wil. Je hoort erbij als de groep mensen om je heen jou toelaat tot de groep. Maar je kunt je afvragen: wil jij daar dan wel bij horen? Is het nodig om anderen te laten beslissen of jij er wel bij hoort? Want alleen als jij er voldoende toe doet om mee te doen, dan pas tel je mee! En dat is toch raar! Ik heb daar toen verder over nagedacht, want hoe zou het voor mij zijn om in plaats van de ander te laten bepalen dat ik erbij hoor, dat ik ertoe doe, dat ik zelf kan bepalen of ik er wel bij wíl horen! Dat ik dan van binnenuit de beslissing neem om mee te doen, om mij aan te sluiten bij de groep. Om erbij te zijn! Helemaal zoals ik ben! Dan is het mijn eigen initiatief om erbij te zijn, om daar te zijn waar de groep zich bevindt en daarvoor hoef ik helemaal niets meer... niet meer alles goed te horen, want erbij zijn komt dan zó van binnenuit, daar heeft die groep helemaal niets meer over te beslissen. En durf je dat wel? Durf je... durf ik naar mezelf te kijken, durf ik naar mezelf te luisteren? Durf ik mezelf zó te waarderen, dat ik er mag zijn, helemaal zoals ik ben? Volledig. Met mijn beperkingen. Met mijn eigenaardigheden, met mijn tekortkomingen. Als ik dat durf, dan kan ik er volledig bij zijn, omdat ik niet meer hunker naar de waardering van de ander. Naar de aandacht van de ander. Dan hoef ik niet meer te vissen naar complimenten, dan hoef ik niet meer af te wachten dat de ander ervan vindt. En als dat lukt dan hoef ik ook geen teleurstelling meer te voelen als de ander mij niet opmerkt. Want als ik er volledig bij kan zijn met heel mijn wezen, dan ontdek ik ook dat ik de ander helemaal niet meer nodig heb. Het gekke is dat die ander dan vanzelf naar jou toe komt. Als ik mezelf zie staan, ziet de ander mij ook, want van binnenuit straal je dan iets uit. En de ander kan dat dan opvangen als die daarvoor open staat en die zal daar dan op reageren. En zo krijg ik ruimte in mijzelf en daardoor ook veel meer ruimte om de ander te zien. En dat kan al heel eenvoudig door oogcontact te maken, door iets te zeggen, een complimentje te geven, een vraag te stellen. En zo kan ik de ander waarderen en afwachten of er een reactie komt, of ze wel of niet reageren en als het wel gebeurt, dan kan ik heel nieuwsgierig zijn naar die ander. Dan luister ik ook met al mijn zintuigen. Zo geef ik het ook wel eens aan, ik heb een gehoorbeperking en daardoor luister ik met mijn ogen, mijn gevoel en intuïtie. Ik luister dus met al mijn zintuigen en dan kan ik ook van de ander dingen leren. Wat zij zeggen kan mij raken. Als dat erbij horen niet meer in de weg zit, dan zit ik mezelf ook niet meer in de weg. En dat kan ik elke keer weer oefenen. Met name ook als ik naar een feestje ga, naar een groep mensen die ik wel of niet goed ken. En lukt het mij om daar aanwezig te zijn, om erbij te zijn, in plaats van dat ik zelf allerlei moeite doe om erbij te horen. Dan kan ik dus genieten van alles wat daar is. Dan wordt het zelfs vanzelfsprekend. En dit is oefenen geweest hè, dat lukte in het begin niet, maar toen ik dit doorkreeg, dat het niet erbij hóren is maar erbij zíjn, dat heeft mij enorm geholpen om dus bij een groep mensen aan te sluiten, door eerst goed voor mezelf te zorgen, om eerst te genieten van mezelf en dan kan ik genieten ook van alles wat er om me heen gebeurt. Dan krijg ik oog voor wat de ander zegt, wat de ander doet, maar ook oog krijgen voor wat er nog meer te zien is. En dan weet ik ook wat ik nodig heb om mij goed te voeden. En goed te voeden, niet alleen maar met eten, maar ook met alle andere indrukken die er dan op te doen zijn. Als ik kan luisteren met al mijn zintuigen, dan kan ik aanwezig zijn door erbij te zijn, zonder dus heel veel moeite te doen, om erbij te horen. Dat lukt ook als ik opmerkzaam ben. Als ik echt wel...

We hebben op Texel heel veel vogels gezien en gehoord. Hoe kan ik vogels goed zien en horen, want zonder hulpmiddelen lukt mij dat echt niet. (foto: Roel Hijne- met telescoop-slobeend) Volledig transcript  Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons zintuig 'evenwicht' en over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. Je luistert naar Paula Hijne, ik ben auteur van het boek 'Evenwicht, in uitvoering'. En er valt nog veel meer te vertellen over ons evenwicht en alles wat daarbij komt kijken. Dit is seizoen 8, aflevering 18: Waargenomen. We zijn een hele week op Texel geweest en we hebben daar met ons hele gezin, hebben we 83 verschillende vogelsoorten gezien. En volgens mij heb ik al een keer eerder een podcast opgenomen over dat ik vogels kijken heel erg leuk vind. Maar nu wil ik het hebben over dat zien, of dat eigenlijk dat waarnemen, van 83 verschillende vogelsoorten. En dan begin ik met het zien. Zonder bril is dat voor mij niet mogelijk om al die vogels te kunnen zien. Om ze waar te nemen. Ik heb een bril écht nodig om goed te kunnen kijken. Eerst had ik een bril alleen voor het lezen. En toen was ik nog verziend, toen kon ik ver nog eigenlijk alles goed zien. Maar op een gegeven moment is dat veranderd, zijn mijn ogen veranderd en toen kreeg ik ook voor het vérzien daar sterkte bij op mijn bril, wat nodig is. Dus, die bril heb ik écht nodig om goed te kunnen kijken. En dan kan ik zonder bril al die vogels niet herkennen, maar met bril dus wel! En dat is heel fijn! Want dan kan ik zelf gewoon rondkijken en dan herken ik al heel veel. Ik ken namelijk al heel wat vogels. Maar wat beter is, is dan met een verrekijker kijken. Ik heb, toen ik 60 werd, een hele mooie verrekijker gekregen en daar ben ik nog steeds heel blij mee. Die neem ik ook graag mee. En als ik daar doorheen kijk, dan haal ik alles net even wat dichterbij. Ik kijk eerst met mijn ogen, gewoon met mijn bril. En dan wat wil ik zien, dan pak ik de verrekijker en dan ga ik met de verrekijker die vogel dichterbij halen en dat is ja, heel prettig, want dan kun je veel meer zien. Dan kun je de kleur van de poten zien, de kleur van de snavel, veel meer het verenkleed hoe dat eruitziet. Je haalt het dichterbij dus je ziet het beter. We hebben ook sinds kort een telescoop en dan haal je het helemáál dichtbij! Als je eenmaal met de verrekijker een mooi beeld hebt gevonden van vogels, dan kun je met de telescoop daarop richten en dan haal je het nóg dichterbij en dan zie je echt veel meer nog, veel meer nuances, veel meer details van die vogels. Ja, het is heerlijk om het op die manier te zien! Zonder bril zou het niet mogelijk zijn, maar met bril en verrekijker én telescoop kunnen wij echt heel veel verschillende soorten vogels dus herkennen. Dan kun je ook vogels horen. Want heel veel vogels maken geluid. Zonder hoortoestellen zou ik al die vogels helemaal niet horen. Zou dat heel lastig zijn. En gelukkig heb ik tegenwoordig hoortoestellen en dat is écht een groot verschil met toen ik nog geen hoortoestellen droeg. Want toen hoorde ik heel veel vogels niet en dan moest mijn man zeggen dat hij een bepaalde vogel had gehoord en dan ja, dat nam ik maar voor 'waar' aan, want ik wist niet hoe het moest klinken. Maar nu, met hoortoestellen, kan ik toch veel meer vogelgeluiden opvangen. Dat heb ik vorig jaar al gemerkt. Toen waren we in de meivakantie op een camping en daar was het één kakofonie van geluiden, van vogelgeluiden, het was echt heel vol 's ochtends en toen heb ik ook het verschil gemerkt: zonder hoortoestellen, want zo hoorde ik het 's morgens heel vroeg, had ik ze nog niet in. Toen had mijn man het opgenomen, en later met het terugluisteren, met mijn hoortoestellen in, kon ik veel meer vogels onderscheiden. Kon ik veel meer horen. Dus het is veel beter met hoortoestellen om dus de verschillende vogelsoorten te herkennen. Maar om al die geluiden uit elkaar te houden -helemaal als er een heleboel vogels tegelijk te horen zijn- daar is tegenwoordig een app voor en die app heet Merlin. En met die Merlin kun je dan al die vogelgeluiden, je kunt het aanzetten en dan herkent ie die vogelgeluiden. En dan kun je ook zien van, hé dat geluid hoor ik, dat is die vogel en dat is die vogel en dan kun je veel beter die geluiden uit elkaar houden. Helemaal als je even alleen maar dat geluid hoort, en je ziet dan ook in de app, het is die vogel, dan leer je op een gegeven moment ook die vogelgeluiden uit elkaar te halen. En dan op Texel, het is een heel mooi eiland en alles is op de fiets te doen. Tijdens het fietsen kan ik ook heel goed om me heen kijken. Alleen, zonder trapondersteuning zou dat niet lukken. Als ik op de fiets zit en ik zou geen elektrische fiets hebben, dan wordt het al veel moeilijker om om me heen te kijken. En ik kijk graag om me heen! Ik wil zien waar ik ben en ik wil in de weilanden kijken, in de duinen kijken, in de bossen kijken of ik dan ook weer speciale vogels zie. Het gaat dus veel beter als ik trapondersteuning heb. En ik heb het er ook al eerder over gehad: ik heb ook spiegeltjes op mijn fiets, ik heb een helm op, daardoor wordt het fietsen veel veiliger en durf ik ook meer om me heen te kijken. Ook dan op de fiets komen we van alles tegen. Dan heb je ineens dat je ergens fietst en dan zie je in het weiland naast je weer, ook weer een bepaalde roofvogel. Hadden we op de eerste dag al, dat we op Texel waren. Toen zijn we echt stil gaan staan, een beetje voorzichtig, want anders zou die roofvogel misschien weer meteen wegvliegen, maar hij bleef bij ons in de buurt en we konden hem van dichtbij zó mooi bekijken! En volgens mij was dat dus een blauwe kiekendief, die bij ons in de buurt bleef, die we dus heel mooi konden bekijken. Zonder verrekijker, maar dus wel met mijn bril. We hebben ook heel veel gewandeld op Texel. En tijdens het wandelen dan is het moeilijk om goed... ik kan om me heen kijken, maar om goed dan een vogel te herkennen, daar moet ik écht bij stil staan. En dan ga ik ook stil staan en dan goed kijken en dan kan ik ook met verrekijker kijken. Ik kan ook niet al lopend met de verrekijker lopen, dat is gewoon helemaal niet prettig. En ook het luisteren lukt veel beter als ik stil sta. Ik hoor wel een heleboel vogels dan tijdens het lopen, maar als ik dan stil sta, dan kan ik me veel beter concentreren op alleen het luisteren. Want anders ben ik veel meer gericht op het lopen. En vooral het wandelen daar in de duinen -we hebben heel veel in de duinen gewandeld- het zijn kleine paden, het zijn zandpaadjes, beetje kronkelige weggetjes, daar zitten boomstronken, dat gaat een beetje ongelijk en zo, nou dan heb ik écht mijn concentratie nodig om goed te lopen! Dus ja, ik heb te maken met beperkingen, maar gelukkig kan ik die beperkingen heel goed ..ehm.. mee om gaan, door dus daar de juiste hulpmiddelen bij te gebruiken én ook het geduld te hebben om dan rustig stil te staan. En tijdens het stil staan, om dan om me heen te kijken en ook heel goed te luisteren. Het grappige op Texel, dat is ook een beetje een vogelparadijs. Er gaan heel veel vogelaars daar altijd naar toe. We zijn ook écht heel veel mensen tegengekomen met verrekijkers, met grote toeters, van die telescopen ook. En ja, ik wil het dan toch even vertellen: we waren bij de Slufter en daar hebben we -naast een heleboel andere vogels- hebben we ook de zwarte ruiter gezien en dat blijkt dan toch een bijzondere vogel te zijn, die niet zo vaak voorkomt. We zijn daarna ook doorgefietst naar de Noordkop, dat is helemaal daar voorbij De Cocksdorp, waar de vuurtoren staat. De Noordkop, dat zijn de Eierlandsche Duinen en daar hebben we een stuk gewandeld en toen kwamen we de tapuit tegen. En ook heel veel kneutjes en die je ook goed kon zien, want ze gingen af en toe stil zitten en dan kon je ze goed bekijken met de verrekijker. Maar we hebben daar ook de beflijster gezien, dat zijn -zowel de tapuit als de beflijster- zijn wel bijzondere vogels om te zien. Die zie je niet altijd. Je moet ze natuurlijk eerst herkennen, maar als je ze dan herkent dan is het, ja -vind ik- een feestje om dat dan ook te zien, om ze écht zelf te zien en niet alleen te horen. We zijn ook in Utopia geweest. Utopia en de Schorren, dat ligt weer aan de kant van de Waddenzee. Daar hebben we de gele kwikstaart gezien en die is ook best zeldzaam. De witte kwikstaart die komen we best vaak tegen, maar de gele kwikstaart veel minder. En die kwamen we daar dus wel tegen, die zitten daar een beetje in de dijk en die zitten daar op het gras en zo en allemaal tussen de schapen ook in. En bij de Schorren kwamen we ook de rosse grutto tegen. Die zou ik zelf niet direct herkennen, maar we hadden een gids bij ons en die gids kon dat vertellen, van kijk, daar zit de rosse grutto. En dan met een telescoop kan je het ook dichter bij halen en kon je het ook echt van dichtbij bekijken! We zijn ook een dag geweest naar de Mokbaai. Dat is helemaal aan de zuidpunt, dat is vlakbij waar de boot aankomt. Bij de Mokbaai zelf daar was niet zo heel veel te zien, want we zijn er een paar keer geweest, maar toen was het steeds eb. We zijn wel bij de Horsmeertjes geweest, dat is aan de, net aan de andere kant dan van de Mokbaai. En bij de Horsmeertjes daar heb je mooie uitzichtpunten ook en daar hebben we de blauwborst gezien en de geoorde fuut. Dat zijn ook weer van die bijzondere vogels die je normaal niet zo heel gauw tegenkomt. We hebben daar ook een hele lange wandeling gemaakt en daar, op een gegeven moment, met die Merlin-app die gaf aan dat er een tuinfluiter was en een nachtegaal. Ooh en vooral die nachtegaal, die zingt zo ontzettend mooi! Die hebben we dus ook, ja, alleen gehoord, niet gezien. De nachtegaal is een heel klein vogeltje, klein bruin vogeltje, die valt niet op in de begroeiing. Maar de tuinfluiter hebben we wel gezien en ook de rietzanger hebben we daa...

Draag de stilte in je, zodat je de wereld kunt horen fluisteren. Marilynne Robinson. Wat betekent deze uitspraak voor mij?  (eigen foto, appelbloesem) Volledig transcript  Dit is de podcast 'Evenwicht, je leven'. Je luistert naar Paula Hijne. Ik maak deze podcast over ons evenwicht. Zowel het fysieke als ons psychische evenwicht. En alle ervaringen die ik daarmee heb. In de vorige aflevering heb ik het over ‘woorden’ gehad. Als ik iets vertel doe ik dat natuurlijk altijd met woorden. Als ik iets schrijf, schrijf ik dat altijd in woorden. Dus die gebruik ik heel vaak. En de vorige aflevering ging ook over dat er verboden woorden zijn. Ik vond het heel moeilijk om die aflevering te maken. Omdat in die week ervoor, gingen mijn gedachten alle kanten op van, hoe kan ik dit nou gaan vertellen!? In die nieuwsbrief van Mieke Bouman, waar ik ook in de vorige aflevering even naar verwees, daar schrijft zij een heel klein stukje: 'De woorden zijn niet alleen klanken of symbolen, het is een brug tussen ons innerlijk leven en de wereld om ons heen.' De nieuwsbrief heette dan ook: Leve het woord! Ja, ik doe niet anders dan met woorden bezig zijn. Het spelen met taal. Deze aflevering gaat ook weer over dat spelen met taal en tegelijkertijd ook ga ik het heel erg naar mezelf toe brengen wat ik daar dan van vind. Dit is seizoen 8, aflevering 17: Het fluisteren van de wereld. Dit is naar aanleiding van een citaat wat ik heb gelezen bij 'Dagelijkse gedachte.' Dat is van Marilynne Robinson en die gaat als volgt: 'Draag de stilte in je, zodat je de wereld kunt horen fluisteren.' Draag de stilte in je... nou dat is nogal een opgave voor mij, want er is altijd geluid in mijn hoofd! Het is dus verre van stil! Of zoals ik ook een keer las: 'Kon ik de stilte maar wat harder zetten.' Ja, dat vind ik dus een geweldige tekst, in het kader van tinnitus. En dat citaat 'Draag de stilte in je, zodat je de wereld kunt horen fluisteren', daarvan weet ik niet of de auteur ervan zelf tinnitus heeft. Ik denk het niet, maar dat weet ik dus niet zeker. Want fluisteren, fluisteren kunnen verstaan, kunnen weten wat er is gezegd, dat is heel lastig met gehoorverlies. En helemaal met mijn tinnitus, want als er gefluisterd wordt moet het ook eerst nog door mijn eigen geluid heen, dan komt het dus ergens in mijn oor terecht en dan duurt het even voordat het in mijn hoofd is, zodat ik weet wat er is gezegd. En als dat fluisteren dan zo zacht is, dan kan ik het écht niet verstaan! Ik heb wel iets gehoord, psrsps pspstt maar geen idee wat dat is! Maar terug even naar dat citaat. Hoe klinkt het fluisteren van de wereld eigenlijk? Bedoelt zij daar dan natuurgeluiden mee? Bedoelt ze dan het ruisen van de bomen, de wind zelf zie je niet maar op het moment de wind tegen de bomen aankomt, dan ruisen die bomen, die maken geluid. De vogels die zingen. Of het spetteren van de regen. En horen bij deze wereld van dat fluisteren ook alle menselijke geluiden? Het verkeer, muziek, want dat alles, inclusief alle mensen dat is toch ook de wereld!? Maar ja, dat is eigenlijk nauwelijks fluisteren te noemen toch? Weet je, weet je wat voor geluiden een langsrijdende auto maakt?! Of als je bij een orkest bent, een orkest, mensen die samen muziek maken, als je daar vlakbij zit, nou daar komt toch heel veel volume bij vrij. Dat is geen fluisteren! Of een menigte mensen op een receptie. Zo veel mensen bij elkaar maken heel veel volume. Ik heb wel gemerkt, pasgeleden bij een uitvaart, dan zijn er heel veel mensen bij elkaar en dan is het wel heel erg stil. Er wordt zachtjes gepraat, bijna niet gepraat, al wachtend. Hoewel, in de ontvangstruimte als mensen elkaar net ontmoeten, daar kan nog wel wat meer volume zijn en zo. Er zal altijd wel geluid zijn. Maar weer terug naar dat citaat. 'Draag de stilte in je, zodat je de wereld kunt horen fluisteren.' Hoe langer ik daarover nadenk, hoe meer ik het eigenlijk een hele vreemde zin vind. Ik vermoed dan ook dat het gaat om de stilte van het hart. Of misschien wel de stilte van je gedachten! Zonder oordelen, zonder verwachtingen, zonder ..ehm.. moet, moeten of zonder iets te moeten verklaren. Alleen weet ik dan nog steeds niet wat het fluisteren van de wereld is. Zijn dat dan de dingen die je normaal niet opmerkt? En 'dingen' tussen aanhalingstekens hè! En als je met aandacht om je heen kijkt, zonder allerlei andere opdringende gedachten, dat je dan ineens die bloem ziet die uit de knop komt. Of dat blaadje wat ineens tevoorschijn komt. Of als je een rups op een blad ziet kruipen. Of als je het lentegroen opmerkt, al die kleine blaadjes, dat er ineens een hele lichte gloed door de bomen te zien is. Of als je de lentegeur ruikt! Kijk, sowieso het ruiken van bloemen, van dieren, als het geregend heeft, bij de zee, het zoute van de zee, dat ruiken. Het zijn allemaal gewaarwordingen die je juist niet kunt horen. Maar wel kunt zien en voelen en ruiken. Zo de zon op je blote arm. Of het briesje van de wind door je haren. En dan bedoel ik ook al die dingen die buiten te zien zijn en mee te maken zijn. Alles wat je ervaart als je buiten bent. Dan is het fluisteren, het horen van de wereld, dat is eigenlijk een metafoor voor al die gewaarwordingen, als dat bedoeld wordt. En dan is het wel gek om ‘horen’ te gebruiken in de metafoor die de wereld op een heel andere manier te kijk zet en waarbij het horen juist ondergeschikt is aan de beleving van die wereld. En als het gaat om je veilig voelen op de plek waar je bent, dan is het gehoor wel een van die zintuigen die daaraan bijdraagt. Dat wordt heel vaak vergeten, dat wordt heel vaak onderschat hoe belangrijk dat gehoor voor je is! Als je ineens je gehoor kwijt bent, dan mis je die essentiële informatie over je omgeving. Afgezien dan van dat je niets verstaat van wat iemand anders zegt, ook alle andere geluiden die je nu vanzelfsprekend kan opvangen, die hoor je dan ook niet meer. En dan kun je je minder veilig of misschien zelfs heel onveilig voelen. En dan is de impact van gehoorverlies enorm. Helemaal natuurlijk voor de communicatie. Want we leven in een horende maatschappij. Er wordt heel veel gesproken. Dat doe ik nu ook! Ik ben nu ook aan het praten en jij bent aan het luisteren. En om goed mee te kunnen doen, moet je je stem laten horen en kunnen luisteren om een gesprek te voeren. Om sociaal te zijn, om mee te kunnen doen. En anderen die gaan er altijd als vanzelfsprekend vanuit dat je hebt gehoord wat is gezegd. Maar als je gehoorverlies hebt dan doe je ontzettend je best om alles te volgen. En als je dat dus allemaal niet meer goed hoort, dan kost het zó veel energie. Ik heb het ook verteld in de aflevering over de schrijftolk. Hoe dat mij helpt als iemand anders voor mij typt wat er gezegd wordt, dat het mij minder energie kost om alles te kunnen volgen wat er gezegd wordt. En als ik mijn hoortoestellen uit heb, dan hoor ik echt heel veel minder. Als ik ze 's avonds uit doe, lijkt het wel of ik bijna doof ben. En dan mis ik een heleboel uit de omgeving en dan versta ik echt de pratende mensen niet meer. Ik doe ze wel eens uit terwijl de televisie aanstaat en in eerste instantie hoor ik al die stemmen nog en ik doe die toestellen uit, dan is het ineens heel dof! Heel ver weg. En als ik dan nog wil kunnen spraakverstaan, dat lukt dan niet, dan moet ik gaan spraakafzien, als ik wil weten wat is er gezegd. Daar heb ik genoeg licht bij nodig, ik heb sowieso de spreker nodig, het gezicht erbij nodig. En dat kost allemaal extra aandacht. Ik moet alert zijn en dat kost dus ook meer energie, dus ik ben wel heel blij met mijn hoortoestellen. Zelfs ook bij de televisie doe ik die ook in, ondanks dat ik ook ondertiteling heb en kan meelezen, vind ik het heel fijn om ze in te hebben. En ook met mijn hoortoestellen in dan is het geluid van de tinnitus, die is wel altijd aanwezig. En op sommige dagen en ook, ja de afgelopen dagen, weken, misschien wel dat al die tijd dat ik zo druk in mijn hoofd was, is ook het tinnitus-geluid ontzettend aanwezig, heel duidelijk. Dus de stilte in mij dragen, is voor mij dus echt onmogelijk als het gaat om geen geluid horen. Stilte in mij dragen, voel ik alleen als mijn gedachten zo bezig zijn met iets wat niets met geluid te maken heeft. Bijvoorbeeld tijdens het sporten. Hoewel er dan wel vaak muziek is, maar dan hoor ik de muziek bijna niet. En vooral met balansoefeningen, als ik mijn evenwicht aan het trainen ben, dan moet ik eigenlijk geen muziek om me heen hebben. Dan pratende mensen, dat is nog wel zoveel afleiding. Als ik de oefening goed wil doen, met het balanceren, doe ik dat het liefst in stilte. Maar ook schrijven doe ik in stilte. Of als ik aan het haken ben of aan het puzzelen, knutselen en dan ben ik met de aandacht bij datgene wat ik aan het doen ben. Waar dan mijn eigen geluid, de tinnitus, eigenlijk een soort achtergrond is. Dus die opmerking: 'draag de stilte in je, zodat je de wereld kunt horen fluisteren'... ik ben er nog niet helemaal uit wat het nou precies voor mij betekent. Misschien kan ik daar nog een andere keer op ingaan, dat het nog duidelijker voor me wordt. Deze aflevering ging dan ook over mijn gehoorverlies, over de tinnitus, over de dingen juist niet kunnen verstaan. Maar hoe mooi zou het zijn dat ik wél de wereld kan horen fluisteren? Dat ik erachter kom wat dat nou wél betekent? Dank je wel voor het luisteren naar mijn stem, naar mijn gedachten die af en toe van de hak op de tak gaan, die soms alle kanten op gaan. Dit was seizoen 8, aflevering 17: Het fluisteren van de wereld. Je hebt geluisterd naar Paula Hijne. De podcast: 'Evenwicht, je leven'. Tot de volgende keer!

Het even geduurd voor ik de woorden kon vinden om deze aflevering te maken. Mijn denken ging namelijk alle kanten op. Het gaat over bepaalde woorden, verboden woorden en... over gelijkwaardigheid.  (eigen foto) Volledig transcript  Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. Je luistert naar Paula Hijne. Ik ben auteur van het boek 'Evenwicht, in uitvoering'. Dat gaat over ons fysieke evenwicht, maar ik vertel ook heel graag over allerlei dingen, allerlei zaken die mij zelf ook weer uit evenwicht kunnen brengen, maar dan ja, psychisch, niet per se fysiek. Dit is seizoen 8, aflevering 16: Wat voor woord? Het is een vraag dus hè, wat voor woord? En ik weet ook niet hoe deze podcast gaat lopen, want mijn gedachten gaan echt allerlei kanten op als het gaat over het gebruik maken van woorden. En ja, ik doe niet anders natuurlijk. Als ik sta te vertellen voor deze podcast of als ik aan het schrijven ben, dan ben ik alleen maar met woorden bezig. Ik ga kijken hoever (ha) ik kom hiermee. Ik heb pasgeleden een nieuw woord geleerd en dat is gesticuleren. Gesticuleren, een raar woord, ik kende dat helemaal niet -en dat betekent gebaren maken- en dat is gek, want ik maak al heel lang gebaren. Ik ben gebaren aan het leren, maar gesticuleren is dus gebaren maken zonder dat het per se de gebaren zijn uit de gebarentaal. En het woord dat komt van geste. Dat is eigenlijk uit het Frans en dat betekent gebaar en beweging. En dat komt ergens uit de 17e eeuw en dan komt het van het Latijnse gesticulari. Wat ook weer betekent gebaren maken. Maar waarom, waarom zou je gesticuleren? Waarom zou je gebaren maken? Nou, dat is dus het ondersteunen van de woorden die je uitspreekt. En het kan onder invloed zijn van de emoties, dat je als je een bepaalde emotie hebt, dat je met je handen nog meer uitdrukking geeft. Als ik dit sta te vertellen, dan ben ik ook vaak met mijn handen bezig. Daarom ook vind ik de statafel handig, want dan heb ik mijn handen vrij om dus ook m m'n handen te gebruiken tijdens het praten. En ook al zie jij dat niet, ergens ondersteunt het mijn eigen woordgebruik en vind ik het daardoor makkelijker. Ik heb ook gelezen dat in ..ehm.. encyclo.nl daar staat bij gesticuleren: met bewegingen van een lichaamsdeel iets duidelijk maken. En dat vond ik wel weer grappig om te lezen, want ik zou denken dat je dat altijd met je handen doet, maar een lichaamsdeel zou natuurlijk ook zomaar een voet kunnen zijn of ..ehm.. misschien wel (ha) je knie of je hele hoofd. Met handen en voeten praten. Tekens geven, maar tekens geven doe je toch ook heel vaak wel met je handen. Dan is eigenlijk Nederlands met Gebaren, datgene wat ik aan gebaren leer, is een vorm van gesticuleren. En gebarentaal is één en al gesticuleren zonder dat je daar woorden bij gebruikt, want gebarentaal daar hoef je helemaal niet bij te praten. Dan kun je gewoon helemaal stil zijn en de hele taal met je handen laten zien wat er allemaal bedoeld wordt. En ik ben nog steeds Nederlands met Gebaren aan het leren, dat betekent dat ik aan het praten ben en tegelijkertijd de woorden ondersteun met dus een gebaar. Dus ja, een vorm van gesticuleren. Nou, hoe kom ik hier dan op? Ik ben er eens over na gaan denken hoe dat nou precies zit met die woorden. En ik denk dat de mens... toen de mensachtigen begonnen met praten, dat dat begon met één of twee woorden. Dat dat heel langzaam is ontstaan. Eigenlijk zoals ook een baby leert praten. Een baby begint alvast allerlei geluiden te maken met de mond, die gaat brabbelen en zo en op een gegeven moment, omdat ie woorden om zich heen hoort, komt er één of twee woorden die dan ook uitgesproken kunnen worden en als dat lukt gebeurt dat steeds meer. En dan wordt die hele woordenschat, die wordt steeds uitgebreider. Dan worden er woorden gegeven aan de voorwerpen of aan het eten en drinken. Sowieso de eerste woorden papa, mama, dat zijn dan degenen die voor jou zorgen, die dus belangrijk voor je zijn. En ik denk ook dat het ontstaan van de taal, van het gebruik van woorden, dat dat dus ook écht in hele kleine stapjes is gegaan. Nu zijn we ééuwen verder, en we komen tot de ontdekking dat er steeds weer nieuwe woorden komen. Dat er ook allerlei leenwoorden zijn, woorden uit andere talen die wij overnemen en andersom, in andere landen dat ze uit onze taal woorden overnemen. Zo zal er ook wel een verbastering van woorden zijn ontstaan. Wat eerst zo genoemd werd en nu weer nét een beetje anders genoemd werd en eigenlijk een nieuw woord is geworden. En dat komt ook, omdat we natuurlijk in de loop der eeuwen ook steeds meer zijn gaan ontwikkelen en steeds meer allerlei technische dingen te weten zijn gekomen wat... waar een woord voor nodig was. Maar ook in de gezondheidszorg, de hele wetenschap. En er komt steeds meer onderscheid om dus iets te duiden, om iets duidelijk te maken. Dat was nodig, omdat je het wil overbrengen aan de ander en daar zijn woorden heel geschikt voor. Alleen moet het woord wat ik gebruik, moet de ander wel begrijpen wat daarmee bedoeld wordt. En dit is wel het onderscheid wat wij maken met dieren. Dieren hebben ook wel een bepaalde taal, maar niet het woordgebruik zoals wij dat nu doen. Zoals de mens dat is begonnen. En zo zijn er ook natuurlijk een heleboel woorden die weer vergeten worden. Als we kijken al naar het oud-Nederlands. Het woordje 'glee', kent iemand dat nog? De muntmeter. Solecisme, heb je daar wel eens van gehoord? Best allemaal hele oude woorden. En dan zijn er mensen die oud zijn, die nog wel eens dat soort woorden gebruiken en dan weet je, ja dat komt uit ..ehm.. dat is van vroeger. Zo komen er natuurlijk ook steeds nieuwe woorden bij. En ook steeds meer leenwoorden. Die leenwoorden, dat is wel grappig. Op een gegeven moment maken we het ons zo 'eigen' dat we het niet eens meer weten dat het uit een andere taal komt. Denk maar aan chocolade of douche, container, plastic, giraf, de pizza. Het zijn allemaal woorden uit andere landen die wij hebben overgenomen en die bij ons nu, ja, heel normaal zijn. Dus hoe rijk is onze taal en ook hoe dynamisch is het dat er woorden weer verdwijnen en weer nieuwe woorden bijkomen en ..ehm.. ja, het groeit, het gaat heen en weer, het gaat op en neer, ja heerlijk toch om met taal bezig te zijn! En toen kreeg ik de nieuwsbrief een tijdje geleden van Storytelling geschreven door Mieke Bouma en die ging in op de verboden woorden die Trump heeft gemaakt. De verbodenwoordenlijst. Dat werd gepubliceerd in de New York Times, in de krant. En ambtenaren in de VS kunnen zelfs ontslagen worden als ze die woorden gaan gebruiken. Het zijn niet alleen de ambtenaren, maar ook alle wetenschappers. Die verboden woorden die zijn dan voor de grote subsidieverstrekkers, die nieuwe onderzoeksvoorstellen maken, en die deze woorden allemaal niet meer mogen gebruiken, want die krijgen geen overheidssubsidie meer, dat is de bedoeling. Ik weet niet hoe het er op dit moment voorstaat, maar die wetenschappers die mogen dat soort woorden niet meer gebruiken in hun onderzoeksvoorstellen. Maar ook niet wat er al gepubliceerd is, dat wordt allemaal nagekeken nu of daar één van die verboden woorden in staat. En dat is heel vreemd! Er staan een heleboel woorden in die het onderscheid tussen mannen en vrouwen, waarbij dat nodig is, bijvoorbeeld als we het hebben over de hart- en vaatziekten en gevolgen daarvan, dan moet je het hebben over het vrouwenhart en het mannenhart. Daar zijn we eigenlijk sinds kort achter dat het mannenhart niet hetzelfde is als het vrouwenhart, dus je moet het ook anders gaan behandelen en daar zijn allerlei onderzoeken naar gaande hoe dat dan moet. Maar als je dat dus niet meer mag gebruiken in je onderzoek, hoe kan je dat dan onderzoeken? En als ze dat in Amerika niet meer mogen doen, dan heb je kans dat daar al die wetenschappers dus deze hele onderzoeken, wat internationaal gebeurt, ook helemaal niet meer in mee kunnen doen. Maar het kan ook gevolgen hebben, omdat zij dat niet meer mogen doen, dat ook in Nederland dat daar... dat we daar last van gaan krijgen en dat dat hele onderzoek naar het vrouwenhart gewoon stilgezet gaat worden. Maar dat het dus sowieso zo'n hele verbodenwoordenlijst bestaat. Dan hebben ze het eigenlijk over woke-woorden. En allemaal woorden ook die ..ehm.. gaan over racisme en ongelijkheid, de verschillen tussen mannen en vrouwen, gender. Dat mag allemaal niet meer gebruikt worden. En toen had ik al van woke, ik vind woke een beetje een raar woord, wat betekent woke nou? Dus dat heb ik eens opgezocht, woke is een ..ehm.. (ha) een leenwoord, het komt uit het buitenland, het is een Afro-Amerikaans-Engels woord en dat komt van woken en woken betekent: wakker worden, ontwaken. En het verwijst naar het zich bewust zijn van de racisme-problematiek en sociaal onrecht. Sociaal onrecht jegens minderheden in de samenleving. En zo rondom 2020, dus vrij recent, kreeg woke, dat woord woke, een negatieve lading. Het was meer als een soort beschuldiging van doorgeslagen politieke correctheid en het wordt ook in verband gebracht met de cancelcultuur en gedwongen zelfcensuur. En het is ook veel breder, het is niet meer alleen maar bewust zijn van ongelijkheid en onrecht in de samenleving, zoals dus racisme en discriminatie op basis van gender ook. Maar het is ook het bewust zijn van ongelijkheid en onrecht in de brede zin, zoals ook het klimaat. Als je het op die manier gebruikt, maak je zo'n woord wat ja, iets heel duidelijk aangeeft, maak je zo veel onduidelijker en wordt het op zo veel manieren en op zo veel plekken gebruikt, dat het eigenlijk niet meer klopt! Dan heb je zo van hè, hoe zit dat nou?! En sowieso die hele lijst van verboden woorden, die Trump dus heeft gemaakt, daarmee lijkt het wel of we teruggezet zijn in de tijd. Toen dacht ik ja, maar hoe ver ga je dan t...