De Wereld | BNR

Het kabinet mag dan gevallen zijn, de veiligheidssituatie in de wereld blijft onveranderd. Rusland houdt geen rekening met wat er in Den Haag gebeurt, en de oorlog in Oekraïne gaat gewoon door. Trump wil dat Europese landen 5% van hun begroting gaan besteden aan defensie. Krijgt Nederland zijn defensiebegroting op orde zonder missionair bestuur? Daarover D66-Kamerlid Jan Paternotte. En de klappen die Trump aan alle kant uitdeelt hebben een wat onverwacht effect: Canada voelt zich volgens Paternotte meer verbonden met de Europese defensie. En dus ... informeert Canada naar hoe dat allemaal werkt, met zo'n EU-toetreding. Canada ligt nou niet bepaald in Europa, maar, zegt Paternotte: 'Canada zou kandidaat-lidstaat van de EU moeten kunnen zijn'. Luister ook | Brekelmans wil hulp bedrijfsleven voor defensie-ambities: ‘Enorm veel kansen’ [https://www.bnr.nl/nieuws/nieuws-politiek/10575746/brekelmans-roept-bedrijfsleven-op-bij-te-dragen-aan-defensie-industrie] Juichend op de apenrots | Europa Update Waarom stonden er deze week vier mannen te juichen op de apenrots van Gibraltar? Door de Brexit is er jarenlang gesteggeld over de status van het Britse stipje op de Europese kaart. Maar de oplossing is gevonden. Met dank aan een treinverbinding van de Eurostar. Gelukkig weet Europaverslaggever Geert Jan Hahn hoe het zit.  Luister ook | 'Oekraïne zet Rusland keer op keer voor joker’ [https://www.bnr.nl/podcast/de-wereld/10575559/oekraine-zet-rusland-keer-op-keer-voor-joker] De kou uit de lucht Er is een kleine deal in de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China. Delegaties van beide landen spraken deze week in Londen over hoe de handel weer wat hervat kan worden. Econoom Stan Veuger, verbonden aan het American Enterprise Institute in Washington, duidt de actuele verhoudingen. Betekent een deal ook een goede relatie tussen de twee landen? Luister ook | Wil de echte Elon Musk opstaan? [https://www.bnr.nl/podcast/amerikapodcast/10575480/297-wil-de-echte-elon-musk-opstaan]  Het leger is opeens politiek | Postma in Amerika In de Verenigde Staten draaide deze week alles om Los Angeles en de inzet van militairen daar, maar president Trump zorgde ook op een andere plek voor ophef. Tijdens een toespraak in Fort Bragg uitte hij harde kritiek op de gouverneur van Californië, Gavin Newsom, met wie hij ruzie heeft. Opvallend: het publiek bestond vooral uit loyale Trump-aanhangers.  See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

In haar boek ‘De Crisiskaravaan’ beschrijft Linda Polman hoe NGO’s, hulporganisaties, het Rode Kruis, de VN en allerhande regeringen elkaar bij oorlogen, rampen en hongersnoden verdringen om de grootste en meest gezaghebbende donateur te worden. Als noodhulp een industrie was, was het de op vier na grootste ter wereld. Het mag dus niemand verbazen dat de crisiskaravaan ook in Gaza bij de poort staat, gefrustreerd door de Israëliërs die hen niet binnenlaten. Ze zijn dus heel boos dat Israël, met steun van Amerika en een evangelische groepering, een eigen hulporganisatie heeft opgezet, de Gaza Humanitarian Foundation, GHF [https://www.reuters.com/world/middle-east/us-mulls-giving-millions-controversial-gaza-aid-foundation-sources-say-2025-06-06/] . Die boosheid heeft verschillende redenen. Van de vier door GHF opgezette voedseldistributiepunten werden er prompt drie bestormd en geplunderd. Er gingen geruchten over steun van Amerikaanse huursoldaten ter bescherming, maar die waren er kennelijk niet. Het vermoeden bestaat dat de distributiepunten zo ver zijn dat de burgers die het erop wagen niet meer terug kunnen, wat past in de Israëlische strategie van de ontruiming van een deel van Gaza. GHF zou dus een instrument zijn van Netanyahu, geen humanitaire actie. Maar wat ongetwijfeld evenzeer een rol speelt is de kinnesinne van de traditionele hulpkaravaan, vooral van de VN, omdat die het nakijken heeft. Een stelletje dubieuze amateurs met een pro-Netanyahu agenda hebben de show gestolen, vinden zij. Terwijl ze op zijn minst even zouden moeten afwachten of GHF toch wat monden kan voeden.  Er is een verband met een even controversiële organisatie, het ‘Popular Front’, de ‘Volkskrijgsmacht’, een militie onder leiding van een Gazaanse bedoeïen, Yasser Abu Shabab [https://edition.cnn.com/2025/06/08/middleeast/gaza-yasser-abu-shabab-israel-aid-intl], die verzet biedt tegen Hamas en de toegang van burgers tot de distributiepunten van voedsel en medische hulp zegt te bewaken. Het Front, dat volgens de leider bestaat uit vrijwilligers, ziet erop toe dat geleverde hulpgoederen niet meteen door Hamas worden geroofd en tegen woekerprijzen aan de burgers worden doorverkocht. De Israëlische oud-minister Lieberman noemt het een potentiële IS-groep [https://www.bloomberg.com/news/articles/2025-06-08/palestinian-militia-with-ties-to-israel-emerges-in-war-torn-gaza] , die Israël onder geen beding aan wapens mag helpen. Dat pleit tegen het Front. Wat vóór het Front pleit is dat Hamas het ‘een groep gangsters’ noemt, vorig jaar Shababs broer heeft geliquideerd en het verhaal verspreidt dat iedereen hem het liefst dood ziet, inclusief zijn familie. Dan zou je zo’n man bijna aardig gaan vinden. Misschien zijn de Gaza Humanitarian Foundation en Shababs Volkskrijgsmacht instrumenten van Netanyahu. Maar misschien ook niet. Als burgers in Gaza hulp zoeken om zich aan de greep van Hamas te onttrekken, verdienen ze elke denkbare steun. En van de gebruikelijke hulpkaravaan gaat die niet komen. See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

Met ‘operatie Spinnenweb’ heeft Oekraïne Rusland een pijnlijke tik gegeven. Poetin gaat terugslaan, vertelde hij Donald Trump in een telefoongesprek. Te gast is onze Rusland-correspondent Joost Bosman. Hij vraagt zich af wat Poetin nog echt kan doen om wraak te nemen. Want hoeveel erger kan het nog worden voor Oekraïne? Lees ook | Veldkamp: ‘Gesprek Trump en Poetin kan eerste stap zijn naar vrede, maar Poetin blijft tegenwerken’ [https://www.bnr.nl/nieuws/internationaal/10575544/veldkamp-gesprek-trump-en-poetin-kan-eerste-stap-zijn-naar-vrede-maar-poetin-blijft-tegenwerken] Europaverslaggever Geert Jan Hahn sprak met Eurocommissaris van defensie Andrius Kubilius en Commandant der Strijdkrachten Onno Eichelsheim over 'operatie Spinnenweb'. Zij zijn vol bewondering over de Oekraïense aanval. Maar maken zich toch ook zorgen, want zijn Nederland en Europa wel voorbereid op dit soort droneaanvallen?  Luister ook | Spinnenweb en de nitwits  [https://www.bnr.nl/column/columns-opinie/10575481/spinnenweb-en-de-nitwits] Zuid Korea heeft nu echt een nieuwe president Na het uitroepen van de staat van beleg, het afzetten van president Yoon en benoeming van meerdere interim-presidenten heeft Zuid Korea nu eindelijk echt een nieuwe president. De centrum-linkse liberaal Lee Jae-myung moet nu de als president de politieke chaos gaan herstellen. Te gast is hoogleraar Koreastudies, Remco Breuker. Hij maakt zich zorgen over de plannen van Lee om de banden aan te halen met Noord-Korea.  Van bromance tot botsing | Postma in Amerika Elon Musk blijft zich kritisch uitlaten over de ‘Big Beautiful Bill’. Een reactie van president Donald Trump blijft voorlopig uit, maar de irritatie lijkt toe te nemen – Musk heeft immers een enorm bereik. Ook binnen de Republikeinse Partij groeit de onrust over het wetsvoorstel. Aan de ene kant wil men geen ruzie met Musk, aan de andere kant is botsen met de president misschien nog wel riskanter. Luister ook | Amerika Podcast [https://www.bnr.nl/podcast/amerikapodcast]     See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

Of het demissionaire kabinet de knoop mag doorhakken over de stationering van 17 F-35 gevechtsvliegtuigen op Lelystad Airport moet nog blijken, maar eigenlijk kan dat niet zonder dat er ook bom- en dronebestendige hangars komen. Dat geldt trouwens ook voor Leeuwarden en Volkel, waar al 32 toestellen staan. Sinds de Oekraïense aanval op de Russische luchtmacht, is duidelijk dat geparkeerde vliegtuigen een kwetsbaar doelwit zijn. De New York Times maakte een aardig sommetje [https://www.nytimes.com/2025/06/02/us/politics/ukraine-russia-drone-attack.html]: de vernielde Russische vliegtuigen hebben 100 miljoen dollar per stuk gekost. De drones waarmee ze zijn vernietigd hadden een prijskaartje van 600 dollar per stuk. De prijs van een F-35 ligt ook rond 100 miljoen dollar, en ze staan er net zo onbeschermd bij als de Russische toestellen. Oekraïne heeft ook laten zien dat afstand geen belemmering hoeft te zijn. Voor ‘Operatie Spinnenweb [https://apnews.com/article/what-to-know-ukraine-drone-attack-russia-bombers-2d01b23341e2289882760b9f121431d4]’  werden de spotgoedkope drones gelanceerd vanuit schuurtjes die door handlangers met vrachtauto’s duizenden kilometer verderop waren neergezet.  Sinds, ruim een eeuw geleden, gevechtsvliegtuigen worden ingezet, zijn er ook aanvallen op vliegvelden geweest, maar altijd met bommen en vooral raketten. Donald Trump heeft opdracht gegeven voor het ontwikkelen van een ‘Gouden Koepel’, waarmee vanuit de ruimte vijandige projectielen kunnen worden uitgeschakeld. Fantastisch al je daarmee een geavanceerde hypersonische Russische kruisraket weg knalt, maar tegen een drone van 600 dollar kan de Gouden Koepel niet op. Trump is woedend op Zelensky [https://www.axios.com/2025/06/02/trump-ukraine-drone-operation-maga]. Op 28 februari vernederden JD Vance en Trump Zelensky in het Oval Office nog als eigenwijze, kansloze nitwit. Die verzweeg dat hij toen al 14 maanden bezig met was met Operatie Spinnenweb, een briljant plan, waaraan ‘s wereld grootste, beste, technisch meest superieure krijgsmacht – namelijk de Amerikaanse – nooit had gedacht. Daar komt, schrijft Axios, nog bij dat Trumps MAGA-team in deze oorlog eerder Oekraïne dan Rusland als agressor ziet. Als het niet zo ernstig was, zou dit de grap van de week zijn: MAGA suggereert dat Spinnenweb met medewerking van Joe Biden, toen nog president, zou zijn ontwikkeld en dat het een poging was van ‘deep state’ agenten om Amerika verder in het conflict te sleuren. Wie is hier de grootste nitwit? See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

Hoe hard president Trump het ook probeert. Poetin is niet aan tafel te krijgen, sterker nog hij voert de aanvallen op Oekraïne alleen maar verder op. Het laat zien dat Poetin wil vrede wil, maar alleen op zijn voorwaarden. Dat stelt Hubert Smeets, medeoprichter van het platform Raam op Rusland en columnist voor NRC in deze speciale uitzending van BNR De Wereld. Luister ook | Trump heeft nog geen enkele oorlog opgelost [https://www.bnr.nl/podcast/de-wereld/10574750/trump-heeft-nog-geen-enkele-oorlog-opgelost] Tijdens de NAVO-top in Den Haag zal er waarschijnlijk geen NAVO-Oekraïne-raad plaatsvinden. Dit was op voorgaande toppen wel het geval. 'Als Zelensky in het zijkamertje moet zitten is dat wel een nederlaag voor Europa', aldus Smeets. Een nieuw marshallplan Duidelijk is dat de situatie voor de Oekraïners steeds nijpender wordt. Om Oekraïne er weer echt bovenop te helpen moeten de Europese landen met een Marshallplan komen vindt Smeets, verwijzend naar het Amerikaanse plan voor Europa na de Tweede Wereldoorlog. See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.