Onder curatoren | BNR

Een bedrijf oprichten, een valse jaarrekening opmaken, deze opsturen naar de Kamer van Koophandel en vervolgens een hoop dure spullen bestellen: het is een vrij makkelijke manier van frauderen die curatoren geregeld zien. Tegen de tijd dat leveranciers zich afvragen of ze ooit nog betaald gaan worden, is het bedrijf failliet en de malafide ondernemer niet meer te traceren.  De gelegenheid maakt de dief en dus wordt er in Nederland voortdurend fraude gepleegd. Hoeveel? Daar zijn in Nederland geen officiële cijfers van, maar accountant PwC maakte ooit, in 2013, wel een inschatting. Zeker 11 miljard euro komt jaarlijks ‘onrechtmatig in verkeerde handen terecht’. De overheid is met ruim 7 miljard euro het grootste slachtoffer. Als het gaat om het herkennen en opsporen van fraude heeft de curator in Nederland veel mogelijkheden. Vele vormen van fraude worden namelijk faillissementsfraude zodra het bedrijf van de fraudeur of van een katvanger failliet gaat. De curator heeft vervolgens toegang tot alle gegevens die hij nodig heeft om te zien of er sprake is van fraude. Een simpele bundeling van data van het UWV, de Belastingdienst, de KvK en andere instanties laat al zien dat er iets niet helemaal klopt. Bijvoorbeeld bij een bedrijf dat miljoenen euro's per jaar verdient terwijl de bestuurder in de bijstand zit.     Aanpak  Vrijwel elke minister van Justitie belooft bij zijn of haar aantreden om korte metten te maken met fraude. Maar in de praktijk komt daar helaas nog niet veel van terecht.   Weliswaar kwam er regelgeving om ervoor te zorgen dat curatoren vaker aangifte zouden gaan doen van fraude. Maar die aangiftes belanden bij het Openbaar Ministerie onderop de stapel, omdat zwaardere criminaliteit voor gaat. Dit leidt ertoe dat de pakkans laag blijft. Het Financieele Dagblad schreef mei dit jaar nog dat het aantal witteboordencriminelen dat vrijuit gaat, is verdubbeld in de laatste tien jaar.   Dat is natuurlijk niet de ideale gang van zaken. Is het mogelijk om deze gegevens al te bundelen vóórdat er sprake is van een faillissement? En zo dus te voorkomen, in plaats van te genezen? Die vraag stelde Frits Kemp, gepensioneerd advocaat en curator, zijn hele carrière. Hij was een van de oprichters van 1Overheid en adviseerde verschillende overheden om preventief om te gaan met fraude. Dat zou de Nederlandse Staat miljarden kunnen besparen, zegt Kemp.  Is het inderdaad zo makkelijk? En waarom gebeurt het dan nog steeds niet op grote schaal? Frits Kemp is te gast in deze aflevering van Onder Curatoren.    Onder curatoren  Niet elk ondernemersavontuur eindigt met een notering in de Quote 500, niet elk bedrijf overleeft een flinke crisis, niet elke onderneming weet het financiële spel goed te spelen. En als alles misgaat, als de chaos regeert en schuldeisers aan de poort rammelen, dan breekt het tijdperk van de curator aan.  In de serie ‘Onder curatoren’ praten financieel journalisten Elisa Hermanides en Thomas van Zijl over faillissementen en alles wat daar verder bij komt kijken.    Redactie: Jochem Visser / Vormgeving: Gijs Friesen en Connor Clerx / Audiobewerking: Wesley Schouwenaars / Artwork: FDMG | Milja Oortwijn / Eindredactie: Elisa Hermanides / Met dank aan: Wendy Beenakker en Sharine de Rooij  See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

De luchtvaartsector was vorige eeuw een wereld van pioniers en avonturiers. Met een grote mond, een zak geld en een liefde voor vliegen was het als ondernemer niet lastig om een luchtvaartmaatschappij op te richten. Een van die luchtvaartondernemers was John Block. Na ondernemersavonturen bij Martinair en Transavia richtte hij in 1984 de luchtvaartmaatschappij Air Holland op. Uiteindelijk krijgt Air Holland zelfs een beursnotering.   In 1991 gaat het bedrijf voor het eerst failliet; het bezit dan 7 vliegtuigen. Twee doorstarts later is Air Holland een vliegtuigmaatschappij die 4 vliegtuigen leaset voor lijnvluchten op tropische bestemmingen en voor het faciliteren van pakketreizen van reisbureaus. Block is inmiddels overleden en Air Holland is sinds 2000 in handen van ondernemer Cees van Dormael, die een enorme fascinatie heeft voor de luchtvaart.   Van Dormael stopt miljoenen van zijn eigen geld in de luchtvaartmaatschappij, maar het is lastig om Air Holland financieel gezond te krijgen. Hoewel de luchtvaartmaatschappij met een zogeheten ‘Air Operator Certificate’ toestemming heeft om commerciële vluchten uit te voeren, is en blijft de financiële administratie een rommeltje.   Al in de zomer van 2002 wordt curator Peter Ingwersen van Pot Jonker Advocaten gebeld door de rechter-commissaris over Air Holland. Ingwersen zegt zijn zomervakantie af omdat er mogelijk een faillissement op handen is. Dit gebeurt nog een tweede keer, tijdens zijn herfstvakantie in 2003. Maar tot twee keer toe weet Van Dormael een faillissement te voorkomen.   Als de luchtvaartmaatschappij dan uiteindelijk op 10 februari 2004 uitstel van betaling aanvraagt zijn Ingwersen en zijn collega Rocco Mulder al goed ingelezen. Toch is het de eerste tijd alle hens aan dek om de luchtvaartmaatschappij nog even in de lucht te houden.   Te gast is Peter Ingwersen, partner en curator van Pot Jonker Advocaten    Onder curatoren  Niet elk ondernemersavontuur eindigt met een notering in de Quote 500, niet elk bedrijf overleeft een flinke crisis, niet elke onderneming weet het financiële spel goed te spelen. En als alles misgaat, als de chaos regeert en schuldeisers aan de poort rammelen, dan breekt het tijdperk van de curator aan.   In deze serie praten financieel journalisten Elisa Hermanides en Thomas van Zijl over onvergetelijke faillissementen met curatoren, de puinruimers van het bedrijfsleven. Abonneer je om elke twee weken op vrijdag een nieuwe aflevering te krijgen. Of luister vrijdag om 13.00 naar BNR.    Redactie: Jochem Visser / Vormgeving: Gijs Friesen en Connor Clerx / Audiobewerking: Wesley Schouwenaars / Artwork: FDMG | Milja Oortwijn / Eindredactie: Elisa Hermanides / Met dank aan: Wendy Beenakker en Sharine de Rooij  See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

Hoe klein Nederland ook is: de manier waarop curatoren worden benoemd, is overal net even anders. Niet alleen verschillen de criteria voor benoeming van elkaar, maar ook de criteria voor de benoembaarheid. En dus is het elke keer weer spannend en verrassend welke curator aan de slag mag met een nieuw faillissement.  Deze keer gaat het daarom over die benoeming van curatoren, maar ook over de historie van het faillissementsrecht, die daaraan ten grondslag ligt.   In de Romeinse tijd kregen schuldenaren nog te maken met strafrechtelijke vervolging. Ook waren schuldeisers soms leidend in de afwikkeling van een faillissement. Uiteindelijk kwam er in Amsterdam in de zeventiende eeuw een zogeheten Desolate Boedelkamer om ervoor te zorgen dat een bankroet goed werd afgewikkeld. Toen al werd dat meestal gedaan door advocaten, terwijl in principe iedereen benoemd kan worden als curator.   Te gast is Bert Jansen, curator en advocaat bij Dommerholt Advocaten, maar ook docent en onderzoeker insolventierecht aan de Radboud Universiteit.   Jansen is bezig met een proefschrift over de benoeming van de curator en kan dus wat licht werpen op dit geheimzinnige proces. Hij constateert dat er sprake is van willekeur en rechtsongelijkheid. Dat hoeft niet meteen te betekenen dat de keuzes voor curatoren tegenvallen, of dat hun werk ondermaats is. Maar soms zijn de criteria voor verwijdering van de curatorenlijst anders in het ene arrondissement dan in het andere. Of erger: mocht er van overheidswege worden getornd aan dit systeem, dan is er helemaal geen uniforme regel om op terug te vallen.  Jansen beargumenteert dat daarmee eigenlijk geen gevolg wordt gegeven aan de nieuwste Europese richtlijn voor de benoeming van curatoren. Die moet namelijk duidelijk, transparant en rechtvaardig zijn.    Onder Curatoren    Niet elk ondernemersavontuur eindigt met een notering in de Quote 500, niet elk bedrijf overleeft een flinke crisis, niet elke onderneming weet het financiële spel goed te spelen. En als alles misgaat, als de chaos regeert en schuldeisers aan de poort rammelen, dan breekt het tijdperk van de curator aan.    In de serie ‘Onder curatoren’ praten financieel journalisten Elisa Hermanides en Thomas van Zijl over faillissementen en alles wat daar verder bij komt kijken. Aangezien Thomas van Zijl op vakantie is, wordt hij deze keer vervangen door presentator Meindert Schut.    Redactie: Jochem Visser / Vormgeving: Gijs Friesen en Connor Clerx / Audiobewerking: Wesley Schouwenaars / Artwork: FDMG | Milja Oortwijn / Eindredactie: Elisa Hermanides / Met dank aan: Wendy Beenakker en Sharine de Rooij     See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

Dat er veel ellende is bij ondernemers, is niet altijd terug te zien in de faillissementscijfers. Veel kleine ondernemers komen namelijk terecht in de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen. Wie persoonlijk aansprakelijk is voor de schulden van zijn onderneming en geen uitweg meer ziet, kan hulp krijgen via deze wet. Meestal bij de gemeente, die wettelijk verplicht is om natuurlijke personen te helpen op het moment dat de schulden problematisch worden.  Vervolgens komen ondernemers via de gemeente terecht bij de schuldhulpverlener. Die kan in kaart brengen hoe de ondernemer ervoor staat en kan contact opnemen met schuldeisers om tot een regeling te komen, desnoods met een krediet van de gemeente. Te gast is Jacqueline Zuidweg, oprichter van schuldhulpverlener Zuidweg & Partners. Haar bedrijf bestaat al dertig jaar en werkt ondertussen voor 170 gemeentes.   Zuidweg ziet al jarenlang hoe complex het kan zijn om als ondernemer uit de schulden te komen; zeker als er ook nog privéproblemen spelen.    Onder Curatoren   Niet elk ondernemersavontuur eindigt met een notering in de Quote 500, niet elk bedrijf overleeft een flinke crisis, niet elke onderneming weet het financiële spel goed te spelen. En als alles misgaat, als de chaos regeert en schuldeisers aan de poort rammelen, dan breekt het tijdperk van de curator aan.   In de serie ‘Onder curatoren’ praten financieel journalisten Elisa Hermanides en Thomas van Zijl over faillissementen en alles wat daar verder bij komt kijken.  See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

Toen de Hoogovens in 1966 aluminiumfabriek Aldel opende, was dat niet voor niets in Delfzijl. De fabriek moest daar zorgen voor meer werkgelegenheid: niet alleen voor de lokale bevolking, maar ook voor voormalig mijnbouwers uit Limburg.   In twee hallen van bijna een kilometer lang stonden in de hoogtijdagen van Aldel 348 ovens waarin aluminium werd gemaakt. Aluminium staat ook wel bekend als gestolde elektriciteit, omdat er enorm veel stroom nodig is voor het productieproces, het zogeheten ‘Hall-Héroult-proces’. Daarbij wordt er onder meer zoveel stroom door de grondstof aluinaarde  gejaagd dat er aluminium overblijft. Al in de jaren tachtig bleek Aldel een speelbal te zijn van de elektriciteitsprijs én de aluminiumprijs.   Begin jaren tien werd de situatie nijpend, maar geen van de betrokken partijen hield er rekening mee dat Aldel failliet zou kunnen gaan. Toch gebeurde dat op 30 december 2013. De fabriek was toen in handen van Klesh, een Amerikaanse investeerder. Er volgde een doorstart, een tweede faillissement en weer een doorstart. Uiteindelijk werd grondstoffenhandelaar Glencore eigenaar van de aluminiumfabriek.   Tot drie keer toe kwam curator Erik Eshuis van Trip Advocaten naar de fabriek om steeds minder medewerkers toe te spreken en te ontslaan. Twee keer wist hij samen met buitenlandse investeerders de aluminiumfabriek een nieuwe toekomst te geven. Maar toen steeg de energieprijs naar ongekende hoogte door de oorlog in Oekraïne. En na het derde faillissement op 27 oktober 2022 was duidelijk dat Aldel voorgoed verleden tijd was.   Wat denk je als curator wanneer je voor de derde keer wordt gebeld voor dezelfde onderneming?  En: hoe ontmantel je 348 gespecialiseerde ovens die staan op grond die misschien wel verontreinigd is?  Te gast is Erik Eshuis, partner en curator bij Trip Advocaten.    Onder curatoren  Niet elk ondernemersavontuur eindigt met een notering in de Quote 500, niet elk bedrijf overleeft een flinke crisis, niet elke onderneming weet het financiële spel goed te spelen. En als alles misgaat, als de chaos regeert en schuldeisers aan de poort rammelen, dan breekt het tijdperk van de curator aan.     In deze serie praten financieel journalisten Elisa Hermanides en Thomas van Zijl over onvergetelijke faillissementen met curatoren, de puinruimers van het bedrijfsleven. Abonneer je om elke twee weken op vrijdag een nieuwe aflevering te krijgen. Of luister vrijdag om 13.00 naar BNR.    Redactie: Jochem Visser / Vormgeving: Gijs Friesen en Connor Clerx / Audiobewerking: Wesley Schouwenaars / Artwork: FDMG | Milja Oortwijn / Eindredactie: Elisa Hermanides / Met dank aan: Wendy Beenakker en Sharine de Rooij  See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.