De Groene Amsterdammer Podcast

Waarom de stem van de niet-stemmer ook gehoord moet worden

Ze schitterden door hun afwezigheid: bij de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober bleef 20% van de kiezers thuis. In buitenwijken van gemeenten als Rotterdam of Almere vond slechts 63,5% van de kiezers hun weg naar de stembus. Maar de opkomst is niet het grootste probleem, ontdekten journalist Froukje Santing en wetenschapper Floris Vermeulen [https://www.groene.nl/artikel/de-thuisblijvers]. Het zijn specifieke groepen die hun stem structureel niet uitbrengen. Vooral jongeren, mensen met een migratie-achtergrond en laagopgeleiden doen aan stemverzuim. Het gevolg? Een vicieuze cirkel waarin afgehaakten niet stemmen, waardoor ze minder vertegenwoordigd worden in de politiek, waardoor ze weer minder gaan stemmen. Die politieke stembusmijding is trouwens erfelijk: jongeren die het belang van stemmen van huis uit niet meekrijgen, blijven tijdens verkiezingen zelf ook liever thuis. Gelukkig zijn er oplossingen, zien Santing en Vermeulen: vooral bij jongeren onder de 18 valt nog flinke winst te behalen. Zo nodigt een school in Almere leerlingen uit in de raadszaal, om daar strategisch te leren debatteren over compromissen en belangen. Er is hoop, maar dan moet de politiek wel meer gaan verbinden. Productie: Simon van den Oever en Kees van de Bosch.   See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

Europa durft meer aan geopolitiek te doen, Trumps opruiing en de Poolse valkuilen

Bouwt Europa in relatieve stilte aan een nieuw veiligheidsbeleid? Hoe zich op te stellen in een wereld zonder vriendschap met Amerika en met dreiging vanuit Rusland, is de rode draad als het gaat om leningen aan Oekraïne, computerchips, betalingsverkeer, enzovoort. We bespreken het met hoogleraar Catherine de Vries. In Historische Woorden klinkt de Trump van een aantal jaren geleden, maar dan in een omstreden montage door de BBC. En met correspondent Ekke Overbeek nemen we de niet-ingeloste beloften door van Polen, dat probeerde los te komen van rechts-autoritaire politiek, maar toch weer in het illiberale moeras lijkt te verzinken. Productie: Gizelle Mijnlieff. See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

Frank Westerman over de massazelfmoord in Jonestown

‘Don’t drink the Kool-Aid’ is inmiddels een veelgebruikte uitdrukking, die de toehoorder op het hart drukt niet zomaar de woorden van een charismatische leider aan te nemen. De uitspraak is geïnspireerd op de zogenoemde Jonestown Massacre, waarbij sekteleider Jim Jones zijn 915 volgelingen overtuigde zelfmoord te plegen door het drinken van Kool-Aid vermengd met cyanide. Voor zijn nieuwe boek Hotel De Wereld: Wageningen, Suriname en andere postkoloniale tragedies [https://www.groene.nl/artikel/onzalig-de-preciezen] bezoekt Frank Westerman de jungle van Guyana, waar de dramatische gebeurtenis zich bijna vijftig jaar geleden afspeelde. Hoe kreeg Jones zijn volgelingen zo ver hem te volgen? En waarom is het zoveel makkelijker om iets af te breken dan om iets op te bouwen? Over deze vragen spreekt hij deze week in de podcast, terwijl hij tegelijk pleit voor twijfel en nieuwsgierigheid. Als jonge, bevlogen ontwikkelingshulpstudent in Wageningen was hij namelijk op veel vlakken zekerder van zijn zaak dan nu. Productie: Eva Markx en Kees van den Bosch. See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

Verkiezingsanalyse | Coen van de Ven & Kim van Keken over de campagne

De stemmen zijn nog niet allemaal geteld, maar twee partijen gaan gelijk op om de grootste te worden: D66 en de PVV. Wie uiteindelijk de grootste wordt, moet nog blijken. Elke stem maakt verschil. En dat na een strijd die juist leek te gaan over wie de tweede zou worden. Ook waren er opvallende momenten in de campagnes, zoals de rel rond Douwe Bob en de AI-plaatjes van de PVV. Daarom blikken Coen van der Ven [https://www.groene.nl/artikel/een-vrolijke-liberaal-in-een-uiterst-rechts-land] en Kim van Keken [https://www.groene.nl/artikel/het-land-van-jetten] terug op de vijf grote partijen in campagne, met de meest opmerkelijke momenten uit de debatten en interviews met de lijsttrekkers – en natuurlijk de verkiezingsavond zelf. Productie: Matthijs Domen en Kees van den Bosch. See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

De opmars van populistisch rechts

Marijn Kruk deed onderzoek naar de rechts-populistische retoriek van onze tijd [https://www.groene.nl/artikel/we-willen-ze-niet]: waarom slaat die zo goed aan? Hij sprak hiervoor onder anderen met de toonaangevende rechtse journalist Wierd Duk. Duk is wekelijks te gast bij talkshows als Vandaag Inside en heeft een eigen pagina in De Telegraaf. Hij waarschuwt met klem dat ‘onze cultuur’ wordt overgenomen door de islam. Gek genoeg ontkent hij tegelijk zijn eigen macht als publiek figuur: hij verwoordt enkel de sentimenten die al bij het volk leven. En het zijn juist die sentimenten van de ‘boze burger’ die de ‘woke linkse elite’ niet zou willen horen, zo stelt hij. Daar is Kruk het niet mee eens. Volgens hem is het juist rechts dat erin is geslaagd het publieke debat te vormen. Dat kon dankzij de sterke beelden die rechtse stemmen weten op te roepen — van aanslagen, oprukkend islamisme en wij-zij-denken. De Nederlandse politieke reflex is om met die retoriek mee te bewegen: de ideeën in te kapselen in de hoop dat ze hun overwicht verliezen. Maar dat blijkt niet goed te werken. Kruk reflecteert in de podcast op hoe zelfs links inmiddels vastzit in dit frame van de ‘cultureel-identitaire blik’, in plaats van bijvoorbeeld bezig te zijn met inkomensongelijkheid. Dat moet veranderen, zegt hij. Het is tijd dat links zijn eigen beelden gaat maken. Productie: Kees van den Bosch en Eva Markx. See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.