Bomen over bos

Trees for All is een stichting die donaties inzamelt bij bedrijven en particulieren om bomen te planten en natuurprojecten op te zetten. Jaarlijks haalt de stichting ongeveer 10 miljoen euro op. Daarmee plant ze 2 miljoen bomen in Nederland en een aantal projecten in de tropen. Stef Röell is de nieuwe directeur Projecten en Innovatie van Trees for All. We spreken hem op een plantdag nabij Schijndel, in het Groene Woud middenin Brabant. Stef vertelt hoe de strategie van de organisatie langzaam verschuift, ook omdat er in ons land weinig grond beschikbaar is voor natuurontwikkeling. Trees for All werkt tegenwoordig ook aan het vergroenen van stedelijk gebied, industrieterreinen en schoolpleinen. Interessante tendens: Stef constateert dat voor zakelijke donateurs biodiversiteit een steeds belangrijker thema wordt.

Wouter van Eck is een van de pioniers van het voedselbos in Nederland. Hij gaf vorm aan voedselbos Ketelbroek, gelegen op vruchtbare leemgrond bij Groesbeek. Na vijftien jaar is de droevige maisakker waar het allemaal mee begon omgetoverd tot een groene oase die steeds meer eetbare producten (en inkomsten) oplevert. Ketelbroek is inmiddels hofleverancier van vegetarisch sterrenrestaurant De Nieuwe Winkel. Wouter zoekt voor zijn afnemers planten en bomen bij elkaar van over de hele wereld, uit klimaatzones die overeenkomen met de Nederlandse. Is het niet problematisch om exotische soorten in ons land te introduceren? Daar heeft Wouter een hele duidelijke mening over.

Bouwen met hout bespaart veel Co2-uitstoot. Maar dan moet je hout wel goed toepassen. René Klaassen werkt bij Stichting Hout Research. Hij ziet veel misgaan. Verkeerd ontwerp,  toepassingen die geen rekening houden met de eigenschappen van hout. Ondertussen wordt er gewerkt aan nieuwe technieken om hout te verduurzamen. Eenvoudig populierenhout kan net zo duurzaam worden als tropisch hardhout. Wat gaat dat  betekenen voor ons bosbeheer?

De Nederlandse bossen hebben het moeilijk. Maar geldt dat ook voor bossen op rijke grond? Wij gingen het vragen aan Vincent Troost, beheerder van het Horsterwold, vijfduizend hectare (!) bos op de vruchtbare klei van Flevoland. Dit bos van Staatsbosbeheer is net vijftig jaar oud. De bomen (meest loofbomen) groeien ongehoord snel. Populieren die elk jaar een meter groeien en na vijftig jaar al zeventig centimeter breed zijn. Binnen een paar jaar staat de hoogste boom van ons land (inderdaad, een populier) daar in het Horsterwold. Maar ook de weelderige loofbossen van Flevoland beginnen last te krijgen van de snelle veranderingen in temperatuur en neerslag.

'Bosbeheerders zijn veel te veel aan het ingrijpen in het bos. Laat de natuur het werk doen! ' 35 jaar lang was Jaap Kuper rentmeester van Kroondomein het Loo, het grootste landgoed van Nederland. Daar ontwikkelde hij een aanpak die de kosten van het bosbeheer sterk verlaagt terwijl de biodiversiteit verbetert: natuurvolgend bosbeheer. De kern van natuurvolgend bosbeheer is: bevorder de spontane verjonging van het bos. Daar passen geen grote kapvlaktes in, en ook geen 'groepenkap'. Kuper pleit voor een beleid van selectieve uitkap, waarbij per hectare steeds maar een luttel aantal volgroeide bomen wordt geveld. Dat geeft licht en ruimte aan jonge boompjes op de bosbodem. Geen kostbare nieuwe aanplant nodig. Zo verjongt het bos zichzelf op de meest natuurlijke wijze.