Sporen van Slavernij: de erfenis

De zoektocht naar de erfenis van het slavernijverleden heeft veel bij Dolores Leeuwin losgemaakt.  Het is nogal wat om te horen wat je voorouders allemaal hebben meegemaakt en moeten doorstaan zodat jij er nu bent. Voorouders, een begrip dat steeds vaker genoemd wordt als het gaat over grote gebeurtenissen in de geschiedenis. Wetenschappelijk onderzoek laat steeds meer zien hoe trauma’s in het verleden doorwerken in het heden. Dat is te zien bij oorlogen en ook bij de slavernij periode.  Kunstenaars en theatermakers gaan met dit gegeven aan de slag en helpen ons zijn bij uitstek de mensen die  om het perspectief dat we hebben te kantelen. Dolores bezoekt de theatervoorstelling ‘ De plantage van onze voorouders’ naar de gelijknamige Podcast van Maartje Duin en Peggy Bouva. Na de voorstelling spreekt Dolores met actrice Manoushka Zeegelaar Breeveld over het maakproces, de wortels van Manoushka en hoe wij als Nederlanders naar de slavernij geschiedenis kijken. Er komt steeds meer aan de oppervlakte over de slavernij periode en nazaten zoeken hun voorouders op in de archieven.  Wellicht om meer voeling te krijgen met hun wortels. Net zoals in de voorstelling. De zoektocht heeft Dolores veel nieuwe inzichten om dit ongemakkelijke onderwerp gewoon aan te kijken, en samen met anderen te transformeren tot een nieuwe toekomst.

Hoe gaan we verder met de erfenis van ons slavernijverleden Hoe geven we dat vorm? Wat voor woorden gebruiken we? Wat voor beelden maken we? Wat wordt onze nieuwe taal? De excuses zijn gemaakt, en er wordt veel aandacht besteedt aan heling en verbinding, aan begrip en vertellen van de geschiedenis in boeken, films, theaters en de media. Maar hoe geven we nieuwe vorm aan deze geschiedenis? Is het niet gek dat slavernij altijd wordt afgebeeld met beelden en tekeningen van donkere mensen met kettingen en boeien om? Is het niet tijd voor nieuwe beelden?  Is er een nieuwe taal mogelijk om de geschiedenis op een andere manier te gaan vertellen? En hoe kijkt de nieuwe generatie naar deze periode in de Nederlandse geschiedenis? Dolores Leeuwin gaat in gesprek met rapper Typhoon en samen onderzoeken ze de nieuwe taal. En samen met historicus Cees Luckhardt bezoekt Dolores het Amsterdam Museum waar al jaren gezocht wordt naar een nieuwe manier om de oude schilderijen uit de zogeheten ‘Gouden Eeuw’ in een ander licht te zetten.

Nu meer dan 150 jaar na afschaffing van de slavernij blijkt uit wetenschappelijk onderzoek wat de impact is van deze eeuwenlange onderdrukking, doorgegeven transgenerationele trauma’s: iets wat altijd al gevoeld wordt maar nooit erkend is. Dolores gaat in gesprek met haar eigen kapper Demelza, die een black hair salon heeft. Demelza is gespecialiseerd in kroeshaar. Het duurde lang voordat Dolores van haar eigen natuurlijke haar ging houden. De witte norm geldt niet alleen voor haardracht, maar bijvoorbeeld ook voor ‘huidkleurige’ bh’s of make-up. Ook spreekt Dolores met theatermaker en schrijver Roland Colastica. Roland onderzocht de mondelinge geschiedenis van slavernij op Curaçao en sprak met familieleden ooggetuigen die nog tot 1950 op plantage savonet hebben gewoond en gewerkt. Als nazaat van tot slaaf gemaakte worstelt hij dagelijks met de doorwerkingen, maar hij heeft inmiddels een nieuwe manier gevonden om hiermee om te gaan.

Dolores spreekt met historicus Cees Luckhardt over de rol van de Oranjes tijdens de slavernij en hoe dit nu nog doorwerkt in onze maatschappij. Met artiest Kunta Rincho staat Dolores stil bij de excuses van de Koning In de Omroep MAX-podcast Sporen van Slavernij: de erfenis zoekt presentatrice Dolores Leeuwin antwoord op de vraag: wat is de erfenis van ons slavernijverleden? Nederland is inmiddels één van de rijkste landen ter wereld, maar een deel van deze rijkdom hebben we te danken aan de WIC- en de VOC-tijd. Dé tijd waarin slavernij in landen buiten Nederland floreerde.  Deze podcast maakt onderdeel uit van het televisieprogramma Sporen van Slavernij. Kijk het terug op NPO Start

Welke rol speelden stadsbesturen in de slavernijperiode? Bekend is dat Amsterdam een belangrijke rol speelde in deze tijd. Maar ook in Rotterdam werd verdiend aan het slavernijsysteem. Historicus en hoogleraar Caraïbische geschiedenis Alex van Stipriaan onderzocht de rol van Rotterdam en vertelt deze geschiedenis nu op een bijzondere manier aan zijn studenten. Want er zijn meer verhalen te vertellen dan alleen die van de bestuurders in deze tijd.  Ook in Paramaribo wordt een andere kant van de geschiedenis onderzocht. Want de mensen die werkten op de plantages waren veel meer dan alleen tot slaaf gemaakten. Hun verhalen gaan over liefde, strijd, verzet en helden. Dolores reist af naar de Surinaamse hoofdstad om juist deze verhalen te horen. Onder die verhalen ook sporen die terugleiden naar Dolores’ eigen geschiedenis.