
Zwart-wit verleden
Podcast door Omroep Brabant
In het jaar dat we herdenken en vieren dat de slavernij op 1 juli 1863 werd afgeschaft, gaat programmamaker Cindy de Koning op zoek naar sporen van slavernij in Brabant. In zes afleveringen ontvouwen zich een 20-tal ontluisterende verhalen. Verhalen van mensen die leefden en leven in Breda, Bergen op Zoom, Tilburg en Helmond. We zijn op de plekken waar de mensen woonden, duiken in archieven en leren zo meer over het Brabant van toen en ook over de personen in kwestie. Cindy komt op bijzondere plekken en neemt de luisteraar mee in haar zoektocht en ontdekkingen. Dit alles wordt omlijst met inzicht over ons koloniale verleden. Iets waar steeds meer steden nu onderzoek naar doen of willen doen.
Andere exclusieve shows
Jouw aanbieding
Nieuwste afleveringen
#6 - Helmond, stad van de heer, de textielmagnaat en de gevallen schepen
Helmond en het Kasteel zijn al eeuwen met elkaar verbonden. Sinds Carel Frederik Wesselman het in 1781 kocht, ging er een andere wind waaien. Met het kasteel verwierf hij ook de titel 'Heer van Helmond‘ en had zo allerlei rechten en plichten. Dankzij hem werd het kanaal aangelegd, niet geheel toevallig langs het kasteel. Hij kon de heerlijkheid kopen vanwege het geld dat hij verdiende met de handel met onze koloniën. En de familie bezat aandelen in plantages. De windvaan op de toren van het kasteel in de vorm van een schip verwijst naar zijn handelsactiviteiten. En zijn broer was reder van slavenschepen.
In de kerker van het kasteel zat in 1774 de schepen Johannes Biertempel. De voormalige plantagehouder had zich in Helmond gevestigd nadat zijn eigen tot slaaf gemaakten zijn vrouw vermoorden. Hij was een brute meester. De vooraanstaande Biertempel zat vast wegens incest met zijn eigen dochter en werd ter dood veroordeeld.
En ook hoor je het verhaal van de familie Bots. Zonder hen zou er geen HBS zijn gevestigd in de stad in 1867: het huidige Jan van Brabant college. Het was een van de eerste in Nederland.
De textielfabrikanten en handelaren vergaarden rijkdom en bouwden panden die vandaag nog steeds in het oog springen. Zoals het bekende ‘Huis met de Klok’ langs het Kanaal.
Met medewerking van :
Lia van Zalinge: historica
Henk Roosenboom: historicus, voormalig archivaris, auteur
Ger Jan Onrust: leraar geschiedenis en adjunct-directeur Jan van Brabant College
Wouter Loeff: Erfgoed Brabant
Presentatie, productie, research en montage: Cindy de Koning
Eindredactie: Janneke Bosch
Chef Podcast: Bert van Doorn
Sounddesign: Ronnie van Overveld
37 min - 04 jul 2023
#5 - De regio Tilburg, het verhaal van de regent en de zwarte veldwachter
De familie Bles was een invloedrijke regentenfamilie in Tilburg in de 18e eeuw. Marcellus Bles verdiende een fortuin met handel in ‘de Oost’ en kocht daar onder meer Heerlijkheid Moergestel van. Ook investeerde hij in de opkomende textielindustrie in de stad.
Cornelis Bles werd door zijn huwelijk met de gegoede Marthe Peneux mede eigenaar van een aantal plantages met zeker 150 tot slaaf gemaakten.
In Tilburg was hij onder meer notaris en zat in de ‘gemeenteraad’. Ze woonden in een huis op stand, midden in de gemeente. Die was toen nog niet zo groot als nu. Het huis staat er al lang niet meer. Wel is er een steegje achter de Schouwburgring naar ze vernoemd: het Bleshof.
En ook is Cindy in Moergestel en Hilvarenbeek en volgt daar het spoor van Johannes Pauli. Een voormalig tot slaaf gemaakte man die op de plantage van de familie Bles werkte en later ook in Tilburg voor de familie werkte. In Moergestel werd hij ondervorser, oftewel veldwachter. Hij moest daar de orde handhaven. Later ging hij dat in Hilvarenbeek doen. Tot aan zijn dood in 1819 bleef hij dat doen. Hij ondervond veel tegenwerking van de lokale bevolking. Hij werd bespot en beschimpt. Ook trouwde hij een witte vrouw met wie hij zes kinderen kreeg. Drie van hen werden ook veldwachter. Vanwege hun kleur hadden ook zij het lastig.
Met medewerking van:
Paul Spapens, Tilburg kenner, oud-journalist.
Xavier van Delft, film- en documentairemaker en verbeeldde voor het project ‘Verborgen verhalen’ het leven van Johannes Pauli.
Presentatie, productie, research en montage: Cindy de Koning
Eindredactie: Janneke Bosch
Chef Podcast: Bert van Doorn
Sounddesign: Ronnie van Overveld
19 min - 27 jun 2023
#4 - Tilburg, stad van onderwijs, bewustwording en dialoog
Tilburg is de eerste stad in Brabant die onderzoek doet naar de eigen koloniale geschiedenis. Het is ook de stad waar in 2022 het eerste slavernijmonument van Brabant kwam te staan. De initiatiefnemers willen meer bewustwording creëren om zo het gesprek aan te kunnen gaan.
De stad kent ook een relatief grote groep inwoners van Surinaamse en Antilliaanse afkomst. En dat heeft ook met ons koloniale verleden te maken. De fraters, zusters en missionarissen uit Tilburg bouwden in Suriname scholen en gaven onderwijs.
Misschien wel de bekendste missionaris is Peerke Donders. Hij verzorgde in de leprakolonie Batavia in Suriname de melaatse tot slaaf gemaakten. In de kapel in het Peerke Donderspark horen we meer over zijn leven. Ook gaat het over de discussie die is ontstaan over een beeld van hem in de stad.
In het Peerke Donders paviljoen bezoekt Cindy een expositie over slavernij. Tot slaaf gemaakten kregen na de afschaffing van slavernij een achternaam. Vaak hield dat verband met de voormalige eigenaar. Zo is er ook een familie Tilburg die hun naam kregen van de Tilburgse notaris en plantagehouder Cornelis Bles.
In Tilburg worden ook dialoogtafels georganiseerd. Met organisator Carla Mohammed wandelt Cindy door de stad. Daar vertelt Carla over de doorwerking van het kolonialisme en heeft Cindy een bijzondere ontmoeting.
En basisschoolleerlingen krijgen in gastlessen ook meer geleerd over burgerschap, discriminatie en slavernij. Cindy woont zo’n les bij.
Presentatie, productie, research en montage: Cindy de Koning
Eindredactie: Janneke Bosch
Chef Podcast: Bert van Doorn
Sounddesign: Ronnie van Overveld
Met medewerking van:
Frans van Puyenbroek, geschiedenisdocent en vrijwilliger Stadsmuseum Tilburg
Kenneth Stam, Stichting gedeeld verleden, gezamenlijke toekomst Tilburg
Eardly van der Geld, Stichting gedeeld verleden, gezamenlijke toekomst Tilburg
Carla Mohammed, Stichting comité 30 juni-1 juli
Caroline Evers, Stichting Petrus Donders
Esther Becx. Stichting Petrus Donders
32 min - 20 jun 2023
Populaire luisterboeken
Super app. Onthoud waar je bent gebleven en wat je interesses zijn. Heel veel keuze!
Makkelijk in gebruik!
App ziet er mooi uit, navigatie is even wennen maar overzichtelijk.
Overal beschikbaar
Luister naar Podimo op je telefoon, tablet, computer of auto!
Een universum van audio-entertainment
Duizenden luisterboeken en exclusieve podcasts voor € 6,99 / maand
Geen advertenties
Verspil geen tijd met het luisteren naar reclameblokken wanneer je luistert naar de exclusieve shows van Podimo.