Belce Örü

Enflasyon Patikadan Çıktı

Bu hafta TÜİK Şubat ayına ilişkin tüketici ve üretici fiyat endekslerini yayımladı. Aylık enflasyon yüzde 4,53, yıllık enflasyon yüzde 67,07 oldu. Analistlerin beklentisi Şubat’ta TÜFE’nin aylık yüzde 3,8, yıllık olarak yüzde 66 artması yönündeydi. Böylece enflasyon şimdiden Merkez Bankası'nın fiyat artışlarının Mayıs'ta tepe yapmasını beklediği yüzde 70 seviyesine yaklaştı. Ons altındaki sert yükseliş de yurt içinde gram altın fiyatının rekor üstüne rekor kırmasına yol açıyor. Kripto para ve ons altındaki yükselişin nedenlerinden birinin de ABD’de bankacılık krizinin yeniden hortladığı bir bankanın daha batmak üzere olduğu konuşuluyor. Çarşamba günü temsilciler meclisinde konuşan Fed Başkanı Jerom Powell ise genel konuşmasını tekrarladı ve bu yıl faiz indirimine başlayacaklarını ama zamanlama için enflasyonu kalıcı olarak düştüğüne dair daha emare görmeleri gerektiğini belirtti. ECB ise perşembe günü üç temel faiz oranını sabit tuttu. Lagarde, “Ekonomik büyümeye yönelik riskler aşağı yönlü kalmaya devam etti. Jeopolitik gerilimler enflasyona yönelik yukarı yönlü riskler arasında bulunuyor.” dedi.

Türkiye Dünyanın Parlayan Yıldızı olur mu?

Bu hafta yurt içi büyüme verilerini ve enflasyon belasını, Çin'deki batık gayrimenkul şirketlerini, ABD GSYH verilerini son olarak Avrupa'daki çiftçi protestolarını anlattım.

Karar Metinlerindeki İnce Mesajlar

Faiz beklentilerinin öne çıktığı bir haftayı geride bıraktık. Çarşamba akşamı Fed Ocak ayı toplantı tutanakları, Perşembe günü ise ECB toplantı tutanakları yayımlandı. Perşembe günü aynı zamanda Fatih Karahan'ın başkanlık ettiği Merkez Bankası'nın ilk faiz kararı geldi. Merkez Bankası politika faizini beklentilere paralel şekilde %45 oranında sabit tuttu. PKK metnindeki mesajlar ve değişiklikler dikkat çekti.

Türkiye'nin Altın Sorunu Büyüyor

Öncelikle Erzincan'daki altın madeni faciası için derin üzüntü duyduğumu ifade etmek istiyorum. Daha önceki acı tecrübelerimizden de yola çıkarak geldiğimiz noktada artık bu tür durum ve olayların ülkemizde yaşanmamızı temenni ediyorum. Türkiye'nin cari işlemler hesabı aralıkta 2 milyar 91 milyon dolar açık verirken, altın ve enerji hariç cari işlemler hesabında 4 milyar 162 milyon dolarlık fazla oluştu. 5,5 milyar dolarlık net hata ve noksan girişinin dikkat çekiyor. Bu ve altının dış ticaret açığındaki etkisiyle ilgili de Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanı ve İMMİB Koordinatör Başkanı Burak Yakın’ın açıklamalarını paylaşmak istiyorum. Yakın, "Altına kota gelmesiyle bavul ticareti hız kazandı. Sınırlarımızdan altın akıyor. Arabasına, bavuluna altını koyan, eşinin boynuna zincirleri, beline altın kemerleri takan soluğu Türkiye’de alıyor. Dünya fiyatlarından, hatta Dubai’de ons’unda 700 USD ucuza alıp, gelip Türkiye’de 3000 dolar karla satıyorlar. Bu veriler kayıt altına alınmadığı için ticaretinin boyutlarını bilemiyoruz. Aslında Türkiye’ye bu yolla çok ciddi döviz girişi de bulunuyor. Şu bir gerçektir, altın ithalatı ülkeye girerken rakamlar milimetrik yazılırken çıkışların da üst üste konması gerekiyor. Dolayısıyla bu hem ihracat hem net hata noksan kalemlerini etkiliyor" dedi.

Ortodoks mu Oksimoron mu?

Merkez Bankası 2024, 2025 ve 2026 enflasyon tahminlerinde değişikliğe gitmedi. 2024 için %36, 2025 için %14 ve 2026 için %9’luk tahmini korudu. Yılın ilk enflasyon raporu sunumuna Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay'ın "oksomoron" çıkışı damga vurdu. Tecrübeli ekonomist Akçay, toplantının sonunda mikrofonu eline aldı ve şunları söyledi: * Süreç doğru anlaşılmadığında yüzde 36’lık enflasyon tahmininin yukarı yönlü neden revize edilmediği gibi soruları geliyor. Bizim şu an içinde çalıştığımız sistemde, ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti mevduat faizi bağı kopmuş, politika faizi enflasyon bağı kopmuş, faiz kur bağı kopmuş durumdaydı. * Biz yedi aydır tekrar ihdas ediyoruz. Bu bağlar tekrar ihdas edilecek. Veriler birikecek. Alan verileri kullanacaksınız, modelleme yapacaksınız. Oradan sonra da 36’dan 38’e çıkma ihtiyacı duyacaksınız. Modelleme bilen arkadaşlar beni çok iyi anlayacaktır ki bu çok zor ve hatta imkânsıza yakın. * 36 hedefini değiştirmekten ziyade o hedefe bizi sürekli yakınsatacak olan önlemleri devreye sokmak çok daha anlamlı. Öbür türlü yaptığınız işe olmayan bir önem atfediyor olursunuz. Bu normalleşme süreci aslında biriken veri ile bağların yeniden kurulması ile modellemede çalışan arkadaşlara uygun ortam sağlayacak. Daha o noktada bile değiliz. * 36 hedefi iddialı; ama iddiasız hedef koyan merkez bankası bence oksimorondur. İddialı ama erişilebilir bir hedef, enflasyon beklentilerini aşağı indirmekte ve düzeltmekte iddiasız ve rahat ulaşılabilir bir hedeften çok daha iyidir. Dolayısı ile yaptığımız şeyin doğruluğuna fena halde inanıyoruz. Yeni Başkan Dr. Fatih Karahan ise kameralar önündeki ilk sınavını başarıyla verdi ve Erkan'a göre mesajları çok daha sert ve netti. "Karahan'ın konuşmasında öne çıkan cümleler ise şunlardı: Enflasyon görünümünde bir numaralı risk asgari ücret. Kira fiyatları istediğimiz düzeyde değil. Ek faiz artışı öngörmüyoruz. Likidite strelizasyonu önemli. Kredi kartlarında düzenlemeye ihtiyaç var." O halde MB'nin yeni dönem yol haritası: Talep enflasyonu, kredi kartı düzenlemeleri, taksitlendirmenin azaltılması ve kredi kısıtlamalarıyla kontrol altına alırken; likidite strelizasyonu ve kuru baskılayarak TL algısını güçlendirilmesi... Aynı zamanda faiz artışı yoluyla değil de parasal sıkılıkla enflasyonu kontrol altında tutmak.