Jak zachwyca? Język polski po godzinach

Lekcja 41: W warsztacie pisarza

Określenia rzeczy materialnych bardzo często, na zasadzie pewnego podobieństwa, zyskują również znaczenie niematerialne. Tak jest właśnie z wyrażeniem „warsztat pisarza”. Warsztat, czyli miejsce pracy jakiegoś rzemieślnika, w którym znajdują się narzędzia potrzebne do wykonywania konkretnego zawodu. Wyraz ten oznacza zarówno miejsce, jak i sposób pracy tegoż rzemieślnika, a za tym poszło używanie tego określenia dla sposobu pracy ogólnie, niekoniecznie rzemieślniczej. Ten tekst nie jest jednak o tym metaforycznym znaczeniu warsztatu pisarza – sposobie pisania i cechach do tego potrzebnych. Chciałabym opowiedzieć Wam o tym jak najbardziej materialnym warsztacie i jego narzędziach. Czyli czym, na czym oraz gdzie pisali i piszą pisarze. Okazuje się bowiem, że to wszystko ma znaczenie. W tym odcinku usłyszysz o: * narzędziach do pisania pisarek i pisarzy; * materiale, na którym piszą i pisali znani autorzy; * “własnym pokoju” jako miejscu koniecznym do tworzenia. Jeśli chcesz przeczytać to, o czym mówiłam, sprawdzić bibliografię, z jakiej korzystałam, zajrzyj do artykułu, na podstawie którego powstał ten odcinek: * W warsztacie pisarza [https://wiankislow.pl/w-warsztacie-pisarza/] Podcastu JAK ZACHWYCA? można słuchać na tej stronie oraz na platformach: * Soundcloud [https://soundcloud.com/user-609289910] * Spotify [https://open.spotify.com/show/32fjgbDCDhadSbjPcDDfj9] * iTunes [https://pcr.apple.com/id1550395970] Podobało Ci się? Możesz postawić mi kawę Kliknij w filiżankę: [https://jakzachwyca.wiankislow.pl/wp-content/uploads/2024/12/buycoffeeto-sign-1000x1000-white.jpg]https://buycoffee.to/wiankislow Artykuł Lekcja 41: W warsztacie pisarza [https://jakzachwyca.wiankislow.pl/2024/12/30/lekcja-41-w-warsztacie-pisarza/] pochodzi z serwisu Jak zachwyca? [https://jakzachwyca.wiankislow.pl].

Lekcja 40: Kordian – po prostu nastolatek

Jest taka scena w dokumentalnym filmie Krzysztofa Kieślowskiego Gadające głowy (1979), gdy mężczyzna, zapytany w ulicznej sondzie „Kim jesteś”, odpowiada „Nie wiem”. Myślę, że to zdanie idealnie pasuje do Kordiana, tytułowego bohatera dramatu Juliusza Słowackiego. Tekst ten zazwyczaj (i słusznie, oczywiście) analizowany jest z perspektywy narodowej, romantycznej. Ja zaś chciałabym spojrzeć na bohatera inaczej. Kiedy po raz kolejny sięgałam do dramatu, uderzyło mnie, że Kordian w momencie rozpoczęcia akcji ma lat 15, a w ostatniej scenie 18. Czytelnicy/widzowie są więc świadkami dojrzewania bohatera, ale nie tylko w tym kontekście narodowym czy indywidualnym/romantycznym, ale również… biologicznym. Kordian jest, jakby nie patrzeć, po prostu nastolatkiem. Wprawdzie pod względem socjologicznym czy kulturowym wiele się zmieniło w życiu nastolatka przez te ponad 200 lat, ale już pod względem biologicznym nie tak bardzo. Właśnie z tej perspektywy obejrzę bohatera Słowackiego. Myślę też sobie, że może rodzice nastolatków odetchną też trochę widząc, że problemy, z którymi zmagają się ich dzieci, nie są niczym nowym i choć zmieniły się okoliczności, zniknęły stare trudności, pojawiły się nowe, to pewne rzeczy są stałe od setek lat. W tym odcinku usłyszysz: * o tym, co się dzieje w mózgu nastolatka, a więc także i Kordiana; * o “tłumie myśli sprzecznych” w głowie każdego nastolatka; * o nudzie i rozczarowaniu, które są niezbędnymi elementami kształtowania tożsamości; * o miłości w czasach burzy i naporu. Jeśli chcesz przeczytać to, o czym mówiłam, sprawdzić bibliografię, z jakiej korzystałam, zajrzyj do artykułu, na podstawie którego powstał ten odcinek: * Kordian – po prostu nastolatek [https://wiankislow.pl/kordian-po-prostu-nastolatek/] Podcastu JAK ZACHWYCA? można słuchać na tej stronie oraz na platformach: * Soundcloud [https://soundcloud.com/user-609289910] * Spotify [https://open.spotify.com/show/32fjgbDCDhadSbjPcDDfj9] * iTunes [https://pcr.apple.com/id1550395970] Podobało Ci się? Możesz postawić mi kawę 🙂 [https://s.w.org/images/core/emoji/17.0.2/72x72/1f642.png] Kliknij w filiżankę: [https://jakzachwyca.wiankislow.pl/wp-content/uploads/2024/12/buycoffeeto-sign-1000x1000-white.jpg]https://buycoffee.to/wiankislow Artykuł Lekcja 40: Kordian – po prostu nastolatek [https://jakzachwyca.wiankislow.pl/2024/12/28/kordian-po-prostu-nastolatek/] pochodzi z serwisu Jak zachwyca? [https://jakzachwyca.wiankislow.pl].

Lekcja 39: “Jestem kim nie jestem”. Żeromski i Masłowska na zakręcie

Różne są maski. Teatralne, karnawałowe, spawalnicze, gazowe… Którą nałożyć? I o tym trochę jest tekst, o którym poniżej. Dzielę się z Wami jednym z tekstów historycznoliterackich, które napisałam. Podjęłam się w nim na pierwszy rzut oka rzeczy nieco karkołomnej: zestawiłam Białą rękawiczkę, dramat Stefana Żeromskiego (tego od Przedwiośnia), z Między nami dobrze jest, dramatem Doroty Masłowskiej (tej od Wojny polsko-ruskiej pod flagą biało-czerwoną). A sprawdzałam, czy pytania bohaterów o tożsamość – na początku XX wieku i ponad sto lat później – są podobne i czy otrzymamy na nie te same odpowiedzi. Zastanawianie się, “kim jestem”, wbrew pozorom nie jest wcale takie rzadkie. Choć czas na długie rozmyślania mają nieliczni, to pytanie z piosenki Elektrycznych Gitar “I co ja robię tu (uuu, co Ty tutaj robisz)” zadał sobie choć raz w życiu pewnie każdy człowiek (nie tylko dorosły). Literatura pokazuje nam, że człowiek jako taki wcale nie zmienił się bardzo w ciągu wieków. Właśnie dlatego nawet w starych utworach, o których myślimy z pobłażaniem, że trącą myszką, znaleźć można całkiem ciekawe odpowiedzi na Pytania. (Pisane dużą literą, bo chodzi o pytania z gatunku tych wielkich, egzystencjalnych). W tym odcinku usłyszysz: * o czym są oba dramaty, * o maskach i ich prawdziwej roli, * o podobieństwach rzeczywistości początku XX i XXI wieku, * o tym, jak klasyka literatury nadal odpowiada na ważne dla nas pytania. Jeśli chcesz przeczytać to, o czym mówiłam, sprawdzić bibliografię, z jakiej korzystałam, zajrzyj do artykułu, na podstawie którego powstał ten odcinek. Artykuł ten ukazał się w “Kwartalniku Opolskim” 2-3/2019, periodyku naukowym Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. * Pytanie o tożsamość w czasach rozpadu [https://otpn.uni.opole.pl/wp-content/uploads/ko_2019_21_31-Agniesz-Skorzewska-4.pdf] Podcastu JAK ZACHWYCA? można słuchać na tej stronie oraz na platformach: * Soundcloud [https://soundcloud.com/user-609289910] * Spotify [https://open.spotify.com/show/32fjgbDCDhadSbjPcDDfj9] * iTunes [https://pcr.apple.com/id1550395970] Artykuł Lekcja 39: “Jestem kim nie jestem”. Żeromski i Masłowska na zakręcie [https://jakzachwyca.wiankislow.pl/2024/11/18/lekcja-39-jestem-kim-nie-jestem-zeromski-i-maslowska-na-zakrecie/] pochodzi z serwisu Jak zachwyca? [https://jakzachwyca.wiankislow.pl].

Lekcja 38: I Ty możesz zostać poetą, czyli limeryki w użyciu

“Jest [limeryk] łatwy do skomponowania, żywy i zawiera coś trudnego do zdefiniowania w metrum, co staje się zarzewiem humoru. Przyciąga laika – wyzwala jego aktywność i dostarcza mu przyjemności”. Dzięki temu, że limeryk ma bardzo konkretny schemat, jego stworzenie bywa o wiele łatwiejsze od natchnionego wiersza metafizycznego. Prostsze są tylko rymy częstochowskie. Oczywiście jak to w życiu, bywają limeryki gorsze i lepsze. Zachęcam Cię jednak do zabawy tą formą. Tworzenie limeryków daje dużo radości, przyjemności, a czasem i satysfakcji, choć bywa również że frustracji. Nie zrażaj się! W tym odcinku usłyszysz: * o tym, skąd się w ogóle wzięły limeryki, * jak napisać dobry limeryk i czy to w ogóle wykonalne w innym języku niż angielski, * przykłady różnych limeryków od ich najlepszych twórców, * dlaczego warto pisać limeryki. Jeśli chcesz przeczytać to, o czym mówiłam, sprawdzić bibliografię, z jakiej korzystałam, obejrzeć ilustracje i poczytać jeszcze więcej różnych limeryków, zajrzyj do artykułu, na podstawie którego powstał ten odcinek: * I ty możesz zostać poetą, czyli limeryki w użyciu [https://wiankislow.pl/i-ty-mozesz-zostac-poeta-czyli-limeryki-w-uzyciu/] Podcastu JAK ZACHWYCA? można słuchać na tej stronie oraz na platformach: * Soundcloud [https://soundcloud.com/user-609289910] * Spotify [https://open.spotify.com/show/32fjgbDCDhadSbjPcDDfj9] * iTunes [https://pcr.apple.com/id1550395970] Artykuł Lekcja 38: I Ty możesz zostać poetą, czyli limeryki w użyciu [https://jakzachwyca.wiankislow.pl/2024/10/29/lekcja-38-i-ty-mozesz-zostac-poeta-czyli-limeryki-w-uzyciu/] pochodzi z serwisu Jak zachwyca? [https://jakzachwyca.wiankislow.pl].

Lekcja 37: Jak czytamy? Siedem stylów czytania

Style czytania, czy inaczej style odbioru, to propozycja, którą podał prof. Michał Głowiński, literaturoznawca, w tekście Świadectwa i style odbioru. Styl czytania dotyczy tego, w jaki sposób odbiorca czyta tekst i w ogóle odbiera jakikolwiek komunikat, jakie znaczenia mu nadaje, co jest dla niego ważne, a co nie. Dlaczego warto je znać? Bo od tego, w jaki sposób podchodzimy do tekstu, zależy również to, jak go rozumiemy i co z niego dla siebie wynosimy. Oczywiście to, w jaki sposób czytamy nie jest związane tylko z jednym stylem. Zwrócenie uwagi, który styl dominuje przy konkretnym tekście, pomaga zrozumieć zarówno to, co czytamy, jak i nasze na to czytanie reakcje. W tym odcinku usłyszysz o: * Stylu mitycznym * Stylu alegorycznym * styl symbolicznym * styl instrumentalnym * styl mimetycznym * styl ekspresyjnym * styl estetyzującym. Jeśli chcesz przeczytać to, o czym mówiłam, sprawdzić bibliografię, z jakiej korzystałam, zajrzyj do artykułu, na podstawie którego powstał ten odcinek: * Jak czytamy? 7 stylów czytania [https://wiankislow.pl/jak-czytamy-siedem-stylow-czytania/] Podcastu JAK ZACHWYCA? można słuchać na tej stronie oraz na platformach: * Soundcloud [https://soundcloud.com/user-609289910] * Spotify [https://open.spotify.com/show/32fjgbDCDhadSbjPcDDfj9] * iTunes [https://pcr.apple.com/id1550395970] Artykuł Lekcja 37: Jak czytamy? Siedem stylów czytania [https://jakzachwyca.wiankislow.pl/2024/08/20/lekcja-37-jak-czytamy-siedem-stylow-czytania/] pochodzi z serwisu Jak zachwyca? [https://jakzachwyca.wiankislow.pl].