Betrouwbare Bronnen

Frits Bolkestein (1933-2025) leidde een rijk leven vol ervaringen, belevenissen en uitdagingen over heel de wereld en ook nog in diverse levenskringen. Zijn Haagse jaren hebben misschien wel die veelkleurigheid aan het licht onttrokken. Jaap Jansen en PG Kroeger belichten daarom bij Bolkesteins overlijden vooral ook die minder bekende kanten die hun stempel op hem drukten. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! [https://vriendvandeshow.nl/bb] Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl [adverteren@dagennacht.nl] en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen] *** Zijn eerste avontuur spreekt al boekdelen. Kort na de oorlog stak hij zijn licht op aan Oregon State College. Als bètastudent. Die mooie staat aan de Westkust - met high deserts, een keten van vulkanen, multi-etnische, vruchtbare valleien en een ruige, Bretagne-achtige kust bij de Stille Oceaan - was ongeveer alles wat Nederland niet was. Vervolgens studeerde hij in Amsterdam alle mogelijke vakken. Waarna hij voor Shell opnieuw vertrok naar onbekende streken en avonturen. Vanuit die weidse blik en expertise in het internationale bedrijfsleven was hij gemotiveerd de politieke cultuur van de jaren ‘70 eens lekker op te schudden. Hij was daar net zo kritisch op als de man op wie hij in de jaren ’50 nog stemde, PvdA’er Willem Drees. Hij stelde zich kandidaat voor de VVD. Niet vanuit diep liberale bevlogenheid, want in Bolkestein zat altijd een conservatief verscholen. Verantwortingsethik tegen de Gesinnningsethik op links, in termen van Max Weber. Onder premier Ruud Lubbers werd Bolkestein een klassieke 'export-staatssecretaris', maar hij bleek eigenlijk ongeschikt voor die rol. Maar doordat hij binnen de VVD tijdens opeenvolgende leiderschapscrises (Ed Nijpels! Joris Voorhoeve!) als brute 'kingmaker' bereid bleek messen te trekken, werd hij binnen de partij een factor. Als nieuwe VVD-voorman in de oppositie had hij moeite zijn rol te vinden. In de grote debatten hadden leiders als Ruud Lubbers en Hans van Mierlo weinig medelijden met hem. Nu zien we scherper dat Bolkestein de overgangsfiguur was tussen de eerste fase van successen van eerst het ‘Veronica-liberalisme’ van Hans Wiegel en Nijpels en later de nog bredere basis onder Mark Rutte. Juist de elitaire conservatief die in Bolkestein school, maakte mogelijk dat hij zijn VVD op sleeptouw nam. Zoals alleen Nixon naar Mao kon reizen, kon alleen Bolkestein het taboe doorbreken dat de VVD nooit met de PvdA zou regeren. Paars was alleen mogelijk met zo'n VVD-leider en alleen met hem in die heel aparte rol van 'oppositieleider in de Kamer' tegenover zijn eigen kabinet. Zijn discipel Geert Wilders heeft in die jaren veel meer van hem afgekeken dan velen - ook Dick Schoof - beseffen. Die rol gaf hem vleugels, omdat hij zich daarin minder partijpolitiek hoefde op te sluiten en precies kon doen wat hem het best beviel: het 'milieu culturel' rond de politiek bespelen en impulsen geven. Bolkestein was hiermee veel meer een klassieke Franse of Duitse politicus dan een typisch Nederlandse. Geen toeval dus dat hij net als de Duitse CDU-leider Friedrich Merz het thema van de 'Leitkultur' naar zich toetrok en bewust breder debat uitlokte. Het voortdurend over van alles publiceren, ook internationaal, en de strijdbijl opnemen tegen 'linkse fanatici' als Noam Chomsky - nu een gepatenteerde Putinversteher - waren de vitamines van zijn politiek bestaan. Want ‘alleen dwazen veranderen nooit van mening’, citeerde hij graag de Chinese wijsgeer Confucius. Den Haag was verrast, maar had gewoon slecht opgelet, toen hij na een electorale triomf in 1998 zijn ambitie te kennen gaf een hoofdrol te willen spelen in Brussel. Wat hij als Eurocommissaris aan reeksen fundamentele uitdieping en invulling pleegde binnen de grote architectuur van de Interne Markt van Jacques Delors, zag men in eigen land nauwelijks. Dat fel linkse Franse anti-EU media hem 'Frankenstein' noemde, vond hij natuurlijk prachtig. Het heeft iets tragisch dat dit grote werk onaf moest blijven, toen de eurofobe krachten zich verenigden tegen de Europese Grondwet die deze constructie een krachtig fundament zou geven. Bolkesteins Europese erfenis is in 2005 in zekere zin gebroken door discipel Wilders en EU-haters als Ronald Plasterk. Misschien dat Bolkestein door deze bittere ervaring aanvankelijk Rita Verdonk steunde. Zijn VVD moest nooit meer zozeer in de steek gelaten worden door de volkse aanhang. Uiteindelijk steunde hij Rutte. Maar pas toen helder was dat Verdonk deloyaal en een hol vat bleek. Niets voor een man als Bolkestein! Op een briefje schreef hij alvast hoe na zijn dood de herdenkingsbijeenkomst eruit moest zien. Twaalf sprekers, elk vijf minuten. En Bachs feestelijk slot van het Weihnachtsoratorium. "Je moet nooit bang zijn om alleen te staan. Dat ben ik ook nooit geweest", zei hij ooit. Maar bij het eind van zijn leven geeft hij de achterblijvers - met Bach - warempel mee dat ze ook nooit alleen hoeven te staan. *** Verder lezen recente boeken van Frits Bolkestein [https://uitgeverijprometheus.nl/auteurs/frits-bolkestein/] Max van Weezel en Leonard Ornstein - Frits Bolkestein, portret van een liberale vrijbuiter (Prometheus, 1999) *** Verder luisteren Frits Bolkestein in Betrouwbare Bronnen [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen?q=bolk] (2019) 477 - De VVD staat sterk, maar zit ook klem [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/73d13efe-789a-411a-9b2c-1cb8826843ef] 173 - Onder de pragmatische Mark Rutte werd de VVD de grootste, maar ook kwetsbaar [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/b0fb026c-d48c-4947-9b3a-cdb01c636929] 52 - Gerry van der List waarschuwt fletse VVD [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/12af6861-f512-4ffc-ba84-91619e4f821b] 50 - Vrijheid van onderwijs [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/ca6e0fb5-3367-468a-a9d4-00d556393c28] 379 - Migratie: het werkelijke verhaal [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/d5de8cc4-937a-4481-986e-1ab92278fdd6] 325 - De mythe van Joop den Uyl; het spookbeeld van Mark Rutte [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/1336a8af-568a-4583-9778-47619944cac4] 461 - Ruud Lubbers zag het een slag anders [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/c2c97419-89bc-4f85-8316-58d1bee4efcf] 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/44962077-a973-4459-969c-812d1efac686] 161 - Hans van Mierlo, een politieke popster [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/971dca8a-af1b-4e9e-88c6-df5df95d49d2] 344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/82e0ca42-1aae-4867-a9bc-46ac424b8821] *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:43:00 – Deel 2 01:23:00 – Deel 3 01:33:42 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy [https://art19.com/privacy] en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info [https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info].

In Brussel en München kwam de nieuwe Amerikaanse regering afgelopen week met haar geopolitieke 'real stuff'. Europeanen hapten naar adem of voelden zich geschoffeerd. Maar nog het meest opmerkelijk was de incoherentie van de boodschappen die Trumps gezanten lieten horen. Wilde Donald Trump dit bewust zo: verwarring zaaien en iedereen op het verkeerde been zetten?   En moeten we niet oppassen met al te makkelijke historische analogieën die - bij al deze ophef - München als plek dreigt op te roepen? Jaap Jansen en PG Kroeger lopen daarom de signalen en de verwarring nog eens scherp langs.    *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! [https://vriendvandeshow.nl/bb] Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl [adverteren@dagennacht.nl] en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen] *** Pentagon-minister Pete Hegseth trapte af. Hij vergoelijkte een reeks capitulaties voor Vladimir Poetin omdat er nu eenmaal een eind moet komen aan al het bloedvergieten en iets anders ‘onrealistisch’ zou zijn. Trump wilde wel bemiddelen en als Europa meer garanties wilde geven aan Kyiv, dan moest het dat dat zelf maar regelen.    Trump deed precies hetzelfde bij allerlei andere conflicten waar hij tijdens Trump I al vanaf wilde. Eenzijdige stappen buiten zijn bondgenoten om zagen we ook in Afghanistan met de Taliban, in Syrië met ISIS en met het regime van Kim Jong-un.     Maar het Kremlin kon nog meer oogsten. Nog voordat de ‘vredesdialoog’ was begonnen. Sancties tegen Rusland vindt Trump maar vervelend zaken doen. En hij wil Poetin zelfs weer laten deelnemen aan de G8. Hiermee wordt het Kremlin vrijwel meteen na de zwaarste geopolitieke nederlaag in 25 jaar - de val van Assad - door Washington weer op het schild gehesen. Wat betreft Oekraïne waren de signalen onhelder. Het uitsluiten van NAVO-lidmaatschap bleek ineens toch weer niet zó categorisch. En wilde de president nu mét of zonder Kyiv en Europa onderhandelen met Poetin? Trump zag wel kans op een vette deal waarbij hij 50% van de kostbare Oekraïense kritieke grondstoffen wil reserveren voor Amerika. Alsof de verwarring niet voldoende was, lanceerde Trump vanachter zijn bureau in het Oval Office opeens een veel verder gaande strategie. Hij wil met XI Jinping en Poetin een geopolitiek akkoord sluiten, buiten alle andere naties en organisaties om – met een halvering van de militaire uitgaven en drastische vermindering van kernwapens. Minstens zo opvallend was de lange reeks actuele conflictpunten die genegeerd werd. Het inlijven van NAVO-lidstaat Canada, het annexeren van Groenland, de dreiging met 'tariffs', de effecten van Poetins nederlaag in Syrië, diens allianties met Iran en Noord Korea, niets hiervan werd door Trumps afgevaardigden op de agenda gezet.    Wat wél gebeurde was minstens zo eigenaardig. Vicepresident JD Vance kwam met een speech die nergens raakte aan de geopolitieke uitdagingen aan het Westen. Hij kwam met twee boodschappen: Europa moest het niet wagen Big Tech aan banden te leggen en Musks politieke acties pro ten faveure van extreemrechts werden hartelijk bijgevallen.     Dit schoffeerde zijn gastheren zozeer dat hij de Europese mogendheden in elkaars armen joeg. Kortom, het is allemaal 'disruptief' en Trump wil in deze chaos bewust buiten de bestaande allianties om zijn eigen plan trekken. Precies zoals hij deed bij Kim en de Taliban. En zoals hij bij Gaza van plan lijkt.    Waar lijkt dit op, in historische blik? Nee, niet op München 1938. Wellicht meer op het Congres van Wenen in 1815. Maar de meest pakkende analogie komt uit 1772. De Eerste Poolse Deling. Met Friedrich der Große van Pruisen als 'Trump de Bemiddelaar' en Catharina de Grote als veroveraar van Oekraïne. *** Verder luisteren 476 – Trump II en de gevolgen voor Europa en de NAVO [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/3330bc70-e865-4a9b-a480-914f254f7f16] 481 - Donald Trumps nieuwe idool William McKinley, ‘de tarievenkoning’ [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/018eaa63-b81a-4b17-9342-e98ee53bf516] 475 – Trumps rolmodel Andrew Jackson [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/06d493a9-b8fd-4fb9-a125-6399192697c0] 455 - De bufferstaat als historische - maar ongewenste - oplossing voor Oekraïne [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/0feef3c8-fd13-4461-860a-e54e2eba2f2c] 447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/eee9ebfb-042b-4753-b70d-a48e915b5beb] 427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/84273d61-0203-4764-b876-79a25695bed1] 413 - "Eensgezind kunnen we elke tegenstander aan." Oana Lungescu over Poetin, Trump, Rutte en 75 jaar NAVO [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/c2b2b09b-bba3-45b6-999c-3f844dcfa76a] 339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/375b5051-04c8-4181-b31e-56436dfda193] 279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/e4e83dbb-7071-4397-ba16-b9387ca9c3d5] 272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/850aec01-fa0c-4e13-a733-add306627f32] 256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking' [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/28bd6509-1c65-4bcf-b55f-78d857980689] 462 - Allard Castelein moet essentiële grondstoffen veiligstellen [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/1d3bdae5-949a-420a-912e-f5eb6598dfba] 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/8e07445e-ee8e-4a8a-9559-02f6a918909e] 253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/2b612355-44ba-44d2-a02d-f2ad719fe23b] *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:33:49 – Deel 2 01:09:49 – Deel 3 01:20:08 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy [https://art19.com/privacy] en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info [https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info].

De Duitse verkiezingen zijn voor Europa altijd van grote betekenis. Maar de campagne op weg naar 23 februari 2025 was lange tijd nogal saai en de uitkomst voorspelbaar. De coalitie van SPD, Grünen en FDP onder leiding van Olaf Scholz viel uiteen en CDU/CSU-spits Friedrich Merz [https://www.friedrich-merz.de/] zou op zijn sloffen winnen. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren waarom het toch ineens allemaal anders ging. Wat gebeurde er? En wie is Merz eigenlijk? *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! [https://vriendvandeshow.nl/bb] Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl [adverteren@dagennacht.nl] en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen] *** De CDU-chef is een buitenbeentje in de Duitse politiek. Dit jaar wordt hij 70, maar hij is pas drie jaar partijleider. Hij kwam al jong in de CDU-top, maar raakte op een zijspoor. De eerste kandidaat-Kanselier zonder regeringservaring sinds 1949. Een man uit de Helmut Kohl-jaren met de stijl en ideeën uit die tijd en een weinig originele eigen politieke koers. Wil je Merz begrijpen, dan moet je drie dingen weten. Ten eerste het Sauerland kennen. Hij is bodenständig uit deze rurale regio van bossen, heuvels en meren met een klassiek-conservatieve boerenbevolking én ondernemende, ijverige familiebedrijven in ruimdenkende, oude Middeleeuwse stadjes. Ten tweede de klassieke Duitse industrie en de nadruk in de politiek op 'ruim baan' voor bedrijven, export, financiën en ondernemerschap. Merz is er heel zijn leven enthousiast bepleiter van. Toen hij gefrustreerd de politiek verliet heeft hij daar ook zijn fortuin gemaakt. Ten derde Merz' eerzucht. Hij hoorde bij 'de nieuwe generatie na Helmut Kohl'. Maar het drama van de CDU werd dat niet de jonge kerels die zichzelf als opvolger zagen, maar Angela Merkel de macht aan zich trok en door niemand ingehaald kon worden. Merz kon dit niet verkroppen, liep weg en pas toen Merkel zich terugtrok, probeerde hij drie keer achter elkaar haar post te veroveren. Dat lukte uiteindelijk in 2022. Als CDU-leider valt hij op doordat hij niet opvalt met verrassende, toekomstgerichte politieke initiatieven. Hij is zo in elk geval voorspelbaar. Alles wat hij rond 2000 vond, vindt hij nog steeds. Zo werd hij vereenzelvigd met de discussie over de 'Leitkultur' bij de zorgen rond integratie en zelfs beroemd met zijn 'Bierdeckel', een bierviltje waarop elke Duitser zou kunnen uitrekenen wat hij de fiscus moest betalen. Merz werd de profeet van een helder, simpel belastingsysteem. Met zulke klassiekers had hij de huidige campagne geruisloos kunnen winnen. Maar met een opvallend emotionele manoeuvre opende hij de doos van Pandora rond het migratiebeleid. Merz lijkt met zijn onbesuisde aanpak soms zijn eigen struikelblok. Onnodig joeg hij zelfs Angela Merkel tegen zich in het harnas. En zo werd de verkiezingscampagne warempel toch nog spannend, met Merz door eigen toedoen in het defensief. Helmut Kohl vond de jonge Friedrich ooit een prima vent, maar geen scherp politiek denker: “Hij is een kind.” *** Verder lezen How to watch the German election like a pro (Politico) [https://www.politico.eu/article/german-elections-pro-friedrich-merz-leadership-vote-afd-industry-strength/] Can Friedrich Merz save Germany—and Europe? (The Economist) [https://www.economist.com/leaders/2025/02/13/can-friedrich-merz-save-germany-and-europe] *** Verder kijken Friedrich Merz verstehen I Bundestagswahl 2025 I CDU/CSU I akkurat [https://www.youtube.com/watch?v=Uo_9XASk7DM&list=WL&index=2] *** Verder luisteren 467 - De twee levens van Angela Merkel [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/5e3f2740-723b-4279-bce6-39eb58ac963a] 465 – Nederland en Duitsland, labiel en leiderloos. En: de opmerkelijke overeenkomsten met Noordrijn-Westfalen [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/4c172833-611f-43dd-ab7f-2338c2829ab8] 451 - 75 jaar Duitse Democratie [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/8c874fbc-a533-48b8-abc7-037fcadf8a0b] 444 - Het Oosten kiest, Duitsland siddert [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/06430927-7ef9-4926-8c7e-9eb49cca3d49] 421 - Bewonderd en gevreesd. De memoires van Wolfgang Schäuble [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/d3971f5a-5150-4a6b-8739-b44b308a84e8] 399 - Politieke problemen in Duitsland, Nederland en Europa: de grote zorgen van Bondsdaglid Otto Fricke [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/95e57d0e-ce21-48e2-a12e-a588ad663ed9] 366 - De zieke man van Europa: hoe komt Duitsland uit de economische verlamming? [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/246e28ce-a055-4751-93ef-97d36e7c5d29] 339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/375b5051-04c8-4181-b31e-56436dfda193] 321 - Umwertung aller Werte - Parijs en Berlijn van elkaar vervreemd op hun eigen feest [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/940b3b86-08bc-46f8-b5e9-121564697eca] 314 - Prins Heinrich XIII en het verlangen naar een autoritair Duisland [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/e469598d-a82c-4f90-a397-2ab557240c87] 302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/5582ded0-2a6a-4a87-b3dd-6a2b7f3a88d9] 290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/c7fffdb1-a776-4113-bb5d-7ce160ca6ee9] 276 - 30 jaar politiek, 16 jaar bondskanselier en de hond van Poetin: Angela Merkel blikt terug [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/36b9d4b1-ab93-42e6-899b-dcb671a31a75] 218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph Bollmann [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/ad55e3d9-c3b3-4f47-9f2a-1b8f1b19ab9e] 111 - De onverwachte herrijzenis van Helmut Kohl – en van Truman, Merkel en Rutte [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/46ec57ee-ac2a-48fd-a85a-f2bc9d6e0b44] *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:33:44 – Deel 2 01:24:58 – Deel 3 01:34:40 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy [https://art19.com/privacy] en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info [https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info].

De Schoof-coalitie hangt in de touwen. Elk besluit wordt opgeschort nadat het tot heibel in de tent leidt. Ondertussen liggen twee belangrijke nieuwe beleidsdocumenten op tafel waar Nederland krachtige impulsen door kan krijgen. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in het Kompas voor het concurrentievermogen [https://europa.eu/newsroom/ecpc-failover/pdf/ip-25-339_nl.pdf] van de Europese Commissie (hier het hele stuk) [https://commission.europa.eu/document/download/10017eb1-4722-4333-add2-e0ed18105a34_en] en het Pleidooi Maatschappelijke Alliantie inzake groene groei en brede welvaart [https://www.nationaalklimaatplatform.nl/publicaties+nationaal+klimaat+platform/HandlerDownloadFiles.ashx?idnv=2981771]. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! [https://vriendvandeshow.nl/bb] Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl [adverteren@dagennacht.nl] en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen] *** In zekere zin presenteren de Europese Commissie en de Maatschappelijke Alliantie een verrassend concreet regeerprogramma van duidelijke prioriteiten en heldere, coherente beleidslijnen voor de komende jaren. Waarom lukt zoiets Schoof cum suis dan aldoor toch niet? Dat ga je pas echt doorzien als je beseft dat met het Hoofdlijnenakkoord [https://www.kabinetsformatie2023.nl/binaries/kabinetsformatie/documenten/publicaties/2024/05/16/hoofdlijnenakkoord-tussen-de-fracties-van-pvv-vvd-nsc-en-bbb/20240515+Hoofdlijnenakkoord+PVV+VVD+NSC+BBB.pdf] de kabinetsformatie nog niet voltooid was. En ook daarna niet met het Regeerprogramma [https://www.rijksoverheid.nl/documenten/publicaties/2024/09/13/regeerprogramma-kabinet-schoof]. Kabinet en coalitie onderhandelen permanent door over van alles. Op Prinsjesdag, bij conflicten rond begrotingen, het Belastingplan en nu weer over de Voorjaarsnota. De vier fracties en hun leiders zijn naar elkaar vervuld van wantrouwen. Bewindslieden wachten lijdzaam af en stellen besluiten uit. Formeren in plaats van regeren blijkt het devies. Toen staatssecretaris Ingrid Coenradie wél beleid wilde gaan voeren, kreeg zij de wind van voren van haar politieke chef Geert Wilders. Premier Dick Schoof was daarbij in geen velden of wegen te bekennen. Buiten politiek Den Haag weten ze in de samenleving allang wat er nodig is om Nederland ook in de toekomst welvarend te houden. En groen, bovendien. De analyse en concrete uitwerkingen van die 'Maatschappelijke Alliantie' komen van een boeiende groep organisaties: VNO-NCW, MKB-Nederland, MVO Nederland, FNV, CNV, VNG, Aedes, Netbeheer Nederland, TenneT, Gasunie, Natuur & Milieu, Natuurmonumenten, Greenpeace, Urgenda, NVDE, Energie Samen, LTO Nederland, de voorzitters van de 5 Uitvoeringsoverleggen Klimaatakkoord, de Duurzame Luchtvaarttafel en het Nationaal Klimaat Platform.  Een opmerkelijke 'coalition of the willing' van de Landbouw van LTO tot en met Urgenda. Van VNO tot en met Greenpeace. Van de NVDE tot en met de vakbonden. Ze waarschuwen: “Wij maken ons grote zorgen. Wij vrezen vertraging waar versnelling nodig is. Landen om ons heen investeren stevig. Zij weten: stilstand is achteruitgang.” Twee essentiële inzichten leggen zij voor en vertalen dit in concrete, samenhangende voorstellen. Ten eerste: klimaat- en energiebeleid is allang niet meer een soort 'meer doen voor het milieu', maar de kern van een strategisch industriebeleid voor hoogontwikkelde economieën als de onze. Ten tweede: Niets doen is geen optie en het is bovendien niet gratis. Vertragen en talmen bij klimaat en energie zijn kostbaar, verspillen tijd en jagen iedereen op kosten die vermijdbaar zijn. De Maatschappelijke Alliantie legt voortdurend verbindingen tussen succesvolle initiatieven in eigen land en het daarbij optimaal profiteren van Europees beleid, zoals de uitwerking van het rapport-Draghi. En precies dat is de kern van het nieuwe Kompas voor het concurrentievermogen, dat op 29 januari in Brussel gepresenteerd werd. Dit Kompas geeft concreet - soms zelfs per kwartaal - aan hoe de Commissie het rapport-Draghi gaat vertalen in samenhangende wetten en afspraken. De twee documenten samen bieden zo directe aanknopingspunten waar Nederland een rol als koploper kan gaan spelen. Drie kerngebieden van concrete actie zijn:            - De innovatiekloof dichten met de Verenigde Staten en China met ‘AI-gigafabrieken’ en actieplannen voor geavanceerde materialen, kwantum- en biotechnologieën, robotica en ruimtevaarttechnologie            - Een CO2-neutraal Europa met een Clean Industrial Deal met actieplannen voor energie-intensieve sectoren            - Veiligheid en Weerbaarheid, met nadruk op structurele handelsrelaties wereldwijd, ook voor kritieke grondstoffen Hier dwars doorheen wil de Commissie over de hele linie beleid en aanpak vereenvoudigen en de Interne Markt met een Europese spaar- en investeringsunie en een vaardigheidsunie fors aanjagen. Voor ‘Den Haag’ bieden die twee stevige, concrete documenten een kans. Als reddingsboei voor het verlamde beleid van Schoofs ploeg. Als nieuw begin in plaats van verdere vertragingsacties. De Tweede Kamer – die zo graag het heft in handen wil hebben - zou met spoed de Maatschappelijke Alliantie en de Europese Commissie moeten uitnodigen voor een gesprek. En concreet met de plannen aan de slag gaan. *** Verder kijken De persconferentie van Ursula von der Leyen en Stéphane Séjourné (vicepresident Welvaart en Industriële Strategie) over het Kompas voor het concurrentievermogen [https://www.youtube.com/watch?v=2mElHcLvQas&list=WL&index=1&t=136s] *** Verder luisteren 471 - De verduurzaming is Nederlands grootste verbouwing ooit [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/e5cdb7b1-3c0a-4bb7-b180-ce3955e93887] 460 - VVD'er Silvio Erkens strijdt voor versnelling van het klimaatbeleid [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/24cb20fd-6374-4a27-b07c-252a18a324b1] 435 - Klimaat en Groene Groei: Sophie Hermans heeft grote ambities, maar wordt het haar mogelijk gemaakt? [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/6788a21d-d2c8-4124-a765-385ca22e7728] 415 – Klimaatbeleid: de inhaalslag van Nederland in Europa [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/b6c685db-4cdd-4135-a8b7-f148ede7238d] 389 - De lange en hobbelige weg naar een klimaatneutraal Nederland [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/4f1a53f7-01a8-482f-9d8d-873ffa005f3d] 470 - Het kabinet bestaat niet, het is een virtuele machine [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/7bafc443-3b2c-4803-a6eb-4cbdb73d30cd] 463 - De eerste honderd dagen. Lessen in daadkracht voor het kabinet-Schoof [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/c6f0296c-fddb-482b-ae16-fee4765ff964] 456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/b679ced5-2a6f-417b-83e0-1cd701f4abbb] 452 - Wie is de baas in de coalitie? [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/4ae547de-d25c-460d-98a8-4b5010d0609c] 454 - Hoe Nederland als kennisland steeds weer vastloopt in bestuurlijke spaghetti [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/e974b3f9-b00e-4019-8eae-c93aacccb90f] 468 – Polen brengt nieuwe dynamiek in Europa [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/464f1ebc-1e18-40fe-a29d-16984ed4c70c] 446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/7af41d6c-1463-4010-94df-a702f6f5cf08] 427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/84273d61-0203-4764-b876-79a25695bed1] 462 - Allard Castelein moet essentiële grondstoffen veiligstellen [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/1d3bdae5-949a-420a-912e-f5eb6598dfba] *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:23:47 – Deel 2 00:39:18 – Deel 3 01:05:25 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy [https://art19.com/privacy] en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info [https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info].

In Donald Trumps inaugurele rede werd president William McKinley op een voetstuk gezet. De hoogste berg in Amerika - 6190 meter boven zeeniveau - kreeg diens naam terug. Trumps nieuwe regering spiegelt zich aan deze ‘great president’. Volgens Trump is een nieuwe gouden eeuw begonnen. Amerika wordt nu geregeerd met de steun van puissant rijke ondernemers. Daadkrachtig, protectionistisch, ongeremd expansief en imperialistisch. De wereld zal Amerika voortaan weer respecteren, verwacht Trump. McKinley had een nalatenschap die tot ver in de 20ste eeuw doorwerkte. Herrijst hij dankzij Donald Trump? Dat is de vraag die Jaap Jansen en PG Kroeger in deze aflevering beantwoorden. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! [https://vriendvandeshow.nl/bb] Spreek je uit: steun de boodschap van Vluchtelingenwerk [http://vluchtelingenwerk.nl/betrouwbarebronnen]. Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl [adverteren@dagennacht.nl] en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen] *** William McKinley (1843 - 1901) was een ambitieus, Republikeins politiek dier uit Ohio, toen een machtige swingstate. Hij bouwde faam op als ‘de tarievenkoning’ in het Congres. Na vele controverses daarover veroverde hij in 1896 het Witte Huis in een electorale aardverschuiving die Trump nu nog jaloers maakt. De aanpak van zijn triomf, aantrekkingskracht, financiering door miljardairs en het zakelijk management van zijn strateeg en fondsenwerver Mark Hanna maakten dit de eerste moderne politieke campagne en een doorbraak naar de nieuwe tijd. Er is zelfs een uniek geluidsfragment van [https://www.youtube.com/watch?v=qn2M9tX8xmE].      McKinley beloofde de kiezers drie grote doelen te realiseren.    Protectionisme voor de boeren, de industrie en de arbeiders tegen import van goedkope spullen uit nieuw opkomende industriële mogendheden. Tarieven tegen concurrenten, ook om ze tegen elkaar uit te spelen.   Protectionisme van de dollar en die met een 'gouden standaard' op de valutamarkten wereldwijd onaantastbaar maken.  Een wereldwijde blik die het nationaal belang van Amerika in de nieuwe eeuw voorop zou zetten.      Elk van die drie strategische beloften maakte hij waar. Door op het juiste moment toe te slaan - opgehitst door felle, nationalistische massakranten - werden in twee jaar de restanten van het Spaanse wereldrijk opgerold. McKinley's hypermoderne vloot heerste ineens over de helft van de aardbol. Ingelijfd werden de Filipijnen, Guam, Hawaï, Puerto Rico. Cuba werd een vazal. Spanje afgekocht. China met geweld opengebroken voor Amerikaanse bedrijven, beleggers en banken. De Stille Oceaan was McKinley’s binnenzee geworden. Het Panamakanaal werd daarom meteen als plan daadkrachtig doorgedrukt. Hoe kan hij dan toch zo vergeten zijn? Zijn dood en zijn opvolger waren de oorzaak. Vlak na zijn tweede verkiezingsoverwinning werd hij doodgeschoten. Zijn dynamische en politiek gedurfde opvolger - Theodore Roosevelt - overschaduwde hem in de acht jaar daarna helemaal.      Maar Trump doet wat hij zelf wil. Hij wil Amerika terugbrengen naar een fictief, groots en ‘ongelooflijk rijk’ verleden. Ten koste van desnoods elk ander land of volk. En McKinley's onvoltooide leven is het canvas waarop hij die fantasie nu schildert. Van Groenland tot Gaza. *** Verder lezen America has an imperial presidency. And in Donald Trump an imperialist president for the first time in over a century [https://www.economist.com/leaders/2025/01/23/america-has-an-imperial-presidency] Stephen Kinzer - Trump loves McKinley. If only they were more alike [https://www.bostonglobe.com/2025/01/31/opinion/trump-mckinley-panama-canal-greenland/] David Frum - The Price America Will Pay for Trump’s Tariffs [https://www.theatlantic.com/ideas/archive/2025/02/price-america-trump-tariffs/681546/] *** Verder kijken President McKinley Inauguration, 1901 [https://www.youtube.com/watch?v=IO5AzG36MQI] President William McKinley, the day before his assassination [https://www.youtube.com/watch?v=HN6SCCnp-vE] What Trump’s idol, McKinley, learned about tariffs [https://www.youtube.com/watch?v=svktRVVNJO8&t=24s] *** Verder luisteren 476 – Trump II en de gevolgen voor Europa en de NAVO [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/3330bc70-e865-4a9b-a480-914f254f7f16] 475 – Trumps rolmodel Andrew Jackson [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/06d493a9-b8fd-4fb9-a125-6399192697c0] 464 – De Amerikaanse verkiezingen van 2024 zijn geen aardverschuiving [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/5e239bab-b9c4-4801-b8e4-a00855989073] 459 – Rolmodel George Washington [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/92f012be-cd93-4928-b3b3-5bef409c6bca] 447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/eee9ebfb-042b-4753-b70d-a48e915b5beb] 360 - 4th of July: Mar-a-Lago, de plek waar het al 100 jaar gebeurt [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/d3a58eb1-086c-4fb6-8688-6d87a37d3925] 289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/3ed6b8bd-032c-42d1-a1e8-d388ab9d03ca] 206 - 'Aardverschuiving': Michael Wolff over Donald Trumps laatste dagen als president. En: zijn bezoek aan Mar-a-Lago [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/f8bfcc2a-1aed-4fc6-8f52-1a78e1247205] 185 - De Amerikaanse Burgeroorlog (1): Black Lives Matter en George Floyd, hoe de burgeroorlog op de VS nog altijd zijn stempel drukt [https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/19ad2079-b9a7-4148-9851-be0b0fc5a234] *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:24:42 – Deel 2 00:40:43 – Deel 3 00:56:20 – Deel 4 01:09:28 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy [https://art19.com/privacy] en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info [https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info].