Het Spoor Terug

Grote kans dat je er nog nooit van gehoord hebt: Bellamyanen, de aanhangers van het gedachtegoed van de Amerikaanse schrijver Edward Bellamy. En toch waren er in Nederland vanaf de jaren dertig duizenden Bellamyanen met afdelingen in het hele land. Hun ideaal: een samenleving zonder geld, zonder geweld en met gelijkheid voor iedereen.  Programmamaker Katinka Baehr maakte een documentaire op basis van interviews uit twee VPRO-documentaires uit ons archief: de radiodocumentaire 'In de ban van Bellamy's Droom' [https://www.vpro.nl/speel~POMS_VPRO_381970~in-de-ban-van-bellamy-s-droom-het-spoor-terug~.html] van Geert de Vries uit 1987 en de televisiedocumentaire 'Vergeelde Toekomst' [https://www.vpro.nl/speel~WO_VPRO_041641~cherry-duyns-vergeelde-toekomst-lotgevallen-vpro-1979-1uur-4-min~.html] van Cherry Duyns uit 1979.

In de nacht van 23 op 24 januari 1954 treedt de dan al wereldberoemde Amerikaanse jazz-zangeres Billie Holiday op in het Concertgebouw in Amsterdam. Als ze het lied ‘Strange fruit’ zingt, over de lynchpartijen in haar thuisland, breekt er in de zaal gelach uit. Holiday verlaat woedend het podium. Het is een dramatisch einde van een toch al dramatisch verlopen dag, waar zij in haar biografie met geen woord over rept.  Programmamakers: Hans Hylkema en Rudie Kagie  Montage: Jelle Redeker  Geluid: Erik Langhout   De stemmen zijn van:  Gijs Scholten van Aschat  Tim de Wit   Chris Kijne  Atze de Vries en  Abdou Bouzerda  Eindredactie: Katinka Baehr

Negen op de tien Nederlanders staat op 4 mei op de een of andere manier stil bij Dodenherdenking. Dat blijkt uit het jaarlijkse vrijheidsonderzoek van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Tegelijkertijd lijkt de discussie over wat en wie te herdenken dit jaar heviger dan ooit. Denk aan de alternatieve herdenking in Den Haag, waar ook aandacht zal zijn voor de genocide in Gaza. Daar is de hele week al discussie over. Maar strijd om het herdenken is allesbehalve nieuw. Programmamaker Laura Lubbers onderzocht de geschiedenis van die strijd aan de hand van oorlogsmonumenten in Amsterdam. De stad is er mee bezaaid. En ieder oorlogsmonument verbeeldt een ander perspectief op de oorlog.  Kunnen we ‘samen’ herdenken of is dat altijd al een illusie geweest?  De strijd om het herdenken is een documentaire van Laura Lubbers en een co-productie van de VPRO en Prospektor. De documentaire is mede mogelijk gemaakt door het Amsterdams 4 en 5 mei Comité.  Creatief producent: Eefje Blankevoort Muziek: Rory Ronde Eindmix: Alfred Koster Eindredactie: Katinka Baehr

De podcast is nog maar net af als er een mail komt van Ineke uit Sittard: “Toen ik recent hoorde over deze podcast, wist ik dat ik nog extra informatie voor u heb.” En wat voor informatie! Een vondst. Programmamaker Heleen Hummelen reisde met verteller Lies Schouten af naar Sittard om te gaan kijken. Luister in deze Bonus wat er boven water is gekomen. Zie ook www.vpro.nl/liefstelies

Op 12 december 1935 richtte het naziregime Lebensborn op, een geboorteproject dat moest zorgen voor de toename van het ‘Arische ras’. Vijf jaar lang volgde fotograaf Angeniet Berkers de sporen van dit beladen verleden en sprak de kinderen die er ongevraagd deel vanuit hebben gemaakt. Hoe zag dat programma eruit? En wat betekende het voor de levens van deze mensen? Programmamaker Jakob Koolschijn maakte een documentaire over Lebensborn, gebaseerd op het werk van Berkers.