De Grote Vragen Des Levens Podcast

Aflevering 18: waarom streven we eigenlijk naar waarheid? (deel 2)

Ook ten aanzien van de waarheid kan inclusiviteit worden betracht. Het is dan niet zozeer van belang of we de waarheid daadwerkelijk kunnen vinden of niet, maar veel meer of we er op morele wijze mee om kunnen gaan. Dit kan op twee manieren: door waarachtig te zijn, en te streven naar een gemeenschappelijke waarheid. Alleen met een gedeelde waarheid kunnen we samen aan een betekenisvolle wereld bouwen.

Aflevering 17: waarom streven we eigenlijk naar waarheid? (deel 1)

Als je het de meeste mensen zou vragen, zouden ze willen dat er altijd de waarheid wordt gesproken. Toch zijn velen niet vies van een leugentje op zijn tijd – in dit tijdperk van post-truth en fact free politics misschien wel meer dan ooit. Maar zelfs de grootste zwartkijker zal moeten erkennen dat het spreekwoord “Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt haar wel” in de meeste gevallen nog steeds van toepassing kan worden verklaard. Al duurt het soms generaties om leugens uit het verleden te ontmaskeren, vroeg of laat gebeurt het toch. De mens gedijt uiteindelijk het beste in een wereld waarin naar waarheid wordt gestreefd. Waarom is dat eigenlijk zo?

Aflevering 16: waarom streven we eigenlijk naar vrijheid? (deel 2)

Naast de positieve vrijheid (de persoonlijke vrijheid tot zelfontplooiing) is ook de inclusieve vrijheid van belang om tot échte vrijheid te komen. Deze vrijheid is er pas als we de vrijheid van de ander meenemen in onze afwegingen en handelingen. Als we willen leven naar het vrijheidsideaal dan moeten we vooral onze wil aansporen. Inzicht in de menselijke wil is daarom fundamenteel om tot inzicht in ons streven naar vrijheid te komen.

Aflevering 15: waarom streven we eigenlijk naar vrijheid? (deel 1)

Vrijheid kent meerdere verschijningsvormen. Zo zijn er de politieke vrijheid om jezelf uit te spreken over besluiten die ten behoeve van de maatschappij worden genomen, de persoonlijke vrijheid om niet belemmerd te worden in je doen en laten (de zogenaamde negatieve vrijheid)  en de vrijheid van zelfexpressie (de positieve vrijheid), maar er is ook nog zoiets als de intellectuele vrijheid om te denken wat je wilt en de morele vrijheid om te kiezen tussen goed en kwaad. Vanuit biologisch perspectief is leven toch gewoon een kwestie van in leven blijven, en het leven doorgeven aan volgende generaties. Daar is welbeschouwd niet veel vrijheid voor nodig. Waar komt dan toch onze wil tot vrijheid vandaan? Waarom zouden we zo nodig vrij moeten zijn, of ons vrij moeten voelen?

Aflevering 14: waarom streven we eigenlijk naar moraal? (deel 3)

Niemand is puur goed of puur slecht, maar ondanks dat we de neiging hebben individueel of collectief terug te vallen op destructief en discriminerend gedrag, zijn we door onze intelligentie en ons lerend vermogen steeds beter in staat onze positieve eigenschappen om te zetten in een ethische levenshouding, waar naast de goede intenties en een zekere dadendrang ook de juiste rationele afwegingen worden gemaakt. Alleen zo’n ethische levenshouding kan de mensheid redden van haar ondergang.