Efervesciencia

Efer 722 (9-10-25): Como o sistema inmune evita o fogo amigo

(3:44) Dime como é o teu cerebro e direiche quen son os teus amigos. Isto é o que se desprende dun traballo publicado en Nature Human Behaviour. (14:55) O Nobel de medicina de 2025 foi para a tolerancia inmunolóxica periférica, un segundo sistema do noso corpo para evitar o fogo amigo dos linfocitos T. Conversamos con Iria Gómez Touriño, líder do grupo de Inmunidade e Pequenas Moléculas do CIMUS. Recentemente publicaron en Nature Communications un traballo no que desvelan un novo mecanismo de autoreactividade que ataca ás células do páncreas dos recén nacidos e que é necesario para a correcta formación deste órgano. Mecanismo que, se non está ben balanceado no tempo, pode causar diabetes tipo I. (39:12) Efeméride do 11 de setembro do Calendario da Historia da Ciencia de Moncho Núñez. (40:43) Juan Manuel Bermúdez do CICA - UDC Solid debúllanos o premio Nobel de química 2025 para os MOFS, andamiaxes metaloorgánicas.

Efer 721 (18-9-25): Buratos negros que saen disparados

(3:07) Publícase en Nature a análise dunha biofirma detectada polo rover Perseverance en Marte. Borja Tosar dános o contexto deste achado. (17:06) Efeméride do 18 de setembro do Calendario da Historia da Ciencia de Moncho Núñez. (18:08) Os buratos negros cando coliden e se fusionan saen disparados a 5000 km/segundo. Este resultado foi publicado en "Nature Astronomy" polo grupo de ondas gravitacionais do IGFAE. Conversamos con Juan Calderón Bustillo. (41:18) Carolina Brea preséntannos a edición deste ano do Open Science Cambre. (43:05) A Unión Astronómica Internacional vén de bautizar un asteroide co nome Ferrinmoreiras na honra de Antonia Ferrín. Repasamos a traxectoria desta astrónoma pioneira da man da profesora xubilada de astronomía Josefina Ling.

Efer 720 (11-9-25): Os códigos invisibles da leria

(1:56) O "aerotrastornado" Javier Pedreira "Wicho" cóntanos como fan os avións comerciais para aterrar cando falla o GPS. Non, non é utilizando mapas de papel. (11:09) (11:09) Conversamos sobre os poderes da conversación con Estrella Montolío, catedrática de lingua española da Universidade de Barcelona. (46:42) Efeméride do 11 de setembro do Calendario da Historia da Ciencia de Moncho Núñez. (49:04) Josep Rotllant (IIM-CSIC) explícanos como atoparon que o sistema de resposta ao estrés dos polbos non ten que ver co que acontece nos vertebrados.

Efer 719 (4-9-25): Salvaxe, salvaxe

(3:25) As altas temperaturas nocturnas das vagas de calor aumentan a nivel mundial a mortalidade nun 3% segundo un estudo coordinado por Dominique Royé (MBG-Galicia). (11:56) Efeméride do 5 de xullo do Calendario da Historia da Ciencia de Moncho Núñez. (13:10) Os lobos son un dos poucos animais salvaxes que aínda perduran no noso territorio. E para sobrevivir o que lles convén é xusto o contrario, pasar o máis desapercibidos posible. Esta noite coñeceremos o documental "Salvaxe, salvaxe", unha forma de ollar e escoitar de forma distinta ós lobos. (41:0) Cando unha arañeira rompe un fío a estrutura compensa este problema. Belén Riveiro (Grupo de Xeotecnoloxía Aplicada do CINTECX - UVigo) vén de publicar en Nature unha investigación sobre pontes de aceiro atopando que se comportan dun xeito semellante.

Efer 718 (5-7-25): Sorpresas históricas no xenoma dos galegos

(00:00:00) Efer 718 (5-7-25): Sorpresas históricas no xenoma dos galegos (00:02:53) Xenoma galego con Antonio Salas (00:17:57) Efeméride 5 de xullo (00:19:17) Comunicar Ciencia na Radio (00:42:43) Ángel Vidal en Ciencia Calidade (02:53) Antonio Salas (IDIS-USC) preséntanos un estudo xenómico da poboación galega que analizou máis de mil xenomas completos. Os resultados confirman unha vez máis unha influencia xenética significativa do norte de África e Oriente Medio. A sorpresa xorde na datación, xa que é anterior ao período islámico. Ademais, a investigación amosa unha maior homoxeneidade xenética na Galicia actual do que se pensaba. (17:57) Efeméride do 5 de xullo do Calendario da Historia da Ciencia de Moncho Núñez. (19:17) Realizamos un faladoiro sobre comunicación social da ciencia cos asistentes ao obradoiro "Comunicar Ciencia na Radio": Diana Carolina Castro (IDIS), Narmeen Mallah (USC), Olalla Lorenzo (USC), Sandra Rego (CICA), Laura López Paz (CITMaga) e Julio Novoa (IGFAE). (42:43) Ángel Vidal preséntanos o seu monólogo "Meteogrilo" gañador do concurso de monólogos científicos "Ciencia Calidade". Conversamos tamén coa organizadora do concurso, Eva Cabanelas.