De Groene Amsterdammer Podcast

Vaak wordt de vraag gesteld of Israël tegelijk een joodse én een democratische staat kan zijn. Wie terugkijkt naar de geschiedenis van de zionistische beweging en de ideeën van vroegere joodse denkers, ziet dat dit debat al veel langer speelt. Rond de term antizionisme bestaat veel verwarring. Dat hangt samen met de verschillende manieren waarop men naar het zionisme keek: als een nationale beweging of juist als een culturele en intellectuele stroming. Tegenwoordig wordt kritiek erop vaak al snel als antisemitisch bestempeld, terwijl er ook binnen de joodse gemeenschap zelf altijd stevige kritiek is geweest. Orthodoxe, liberale en seculiere joden hebben elk hun eigen bedenkingen geuit, en juist de grote keerpunten in de geschiedenis hebben het zionisme gevormd tot wat het nu is. Schrijver en religiewetenschappe Martine van den Berg vertelt hierover [https://www.groene.nl/artikel/vergeten-profeten], onder meer aan de hand van het werk van de joodse denker Yeshayahu Leibowitz. Ze bespreekt zijn visie op de toekomst van Israël en wat hij in zijn eigen tijd al zag gebeuren. Haar bijdrage komt voort uit materiaal dat ze eigenlijk had willen opnemen in haar nieuwe boek De genesis van het verraad, maar dat daar niet goed in paste. Deze week wordt de podcast gepresenteerd door Stephan Sanders, omdat Kees van den Bosch er niet bij kan zijn. Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff, Matthijs Domen. See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

Met onze nieuwe Groene-columnist Nicholas Mulder bespreken we hoe Trump volhardt in zijn handelsoorlog en ruzie maakt met vrijwel de hele wereld. Mulder legt uit waarom Amerika juist zijn traditionele bondgenoten dwarszit. In Historische Woorden klinken Trump en Netanyahu, die een vredesplan voor Gaza opstelden. Correspondent Marjon van Royen schetst de stand van zaken in Brazilië, dat afrekende met autocraat Bolsonaro en nu een toekomst zoekt op basis van een oud recept. Premier Lula da Silva maakte Braziliaans nationalisme weer links en koos nieuwe bondgenoten voor het land. Productie: Gizelle Mijnlieff. See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

We hebben in Nederland te maken met een uitzonderlijke therapiecultuur: er zijn drie keer zoveel psychologen als tandartsen, en steeds meer mensen komen met burn-outs en depressies in de geestelijke gezondheidszorg terecht. Het gevolg: de wachtlijsten voor psychische hulp groeien, en aan de rand van de GGZ bloeit een rijk alternatief therapielandschap op. Voor haar nieuwe boek In therapie trok journalist en schrijver Lena Bril, [https://www.groene.nl/artikel/psychiatrie-is-ook-maar-een-verhaal] na zelf jarenlang bij verschillende therapeuten te hebben gezeten, de therapiejungle in. De vraag die haar maar niet losliet: waarom zoeken zoveel mensen hun heil bij een psycholoog of coach? En: wat werkt er nou écht? Ze bewandelde in die zoektocht niet alleen het pad naar de ‘klassieke’ GGZ-psycholoog, maar probeerde daarnaast behandelingen uit het alternatieve circuit: paardencoaching, familieopstellingen en truffeltherapie, bijvoorbeeld. Wat blijkt? Het onderscheid tussen wat therapievormen ‘effectief’ of ‘niet-effectief’ maakt, is nauwelijks te herkennen: van placebotabletten kikkert men net zo goed op als van bewezen behandelmethodes, en zelfs hoogaangeschreven coaches kunnen onzin verkopen.  Hoe kan het dat steeds meer mensen in therapie gaan, en hoe steekt dat alternatieve landschap precies in elkaar? Kees van den Bosch spreekt hierover met Lena Bril. Productie: Kees van den Bosch en Simon van den Oever See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

In de jaren vijftig hield de Binnenlandse Veiligheidsdienst veel journalisten en kunstenaars in de gaten om te onderzoeken of zij communistische sympathieën hadden. Eén infiltrant was jarenlang lid van de redactie. Universitair docent Laurens Ham en dichter en essayist Frank Keizer zijn maandenlang in Nederlandse archieven gedoken. [https://www.groene.nl/artikel/wacht-niet-simon-carmiggelt-toch] Daar zagen ze hoe de BVD veel informatie verzamelde over journalisten en kunstenaars. Ze begonnen hun onderzoek met de vraag wat de invloed was van de BVD op de literaire geschiedenis van Nederland tijdens de Koude Oorlog. In hun onderzoek stuitten ze ook op een mapje over De Groene Amsterdammer. Na een lange speurtocht konden ze met grote waarschijnlijkheid vaststellen wie de informant was. Productie: Kees van den Bosch en Matthijs Domen See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.

Hij noemt zichzelf de 'coolest dictator on earth' en heeft op sociale media meer volgers dan welk staatshoofd dan ook: president Nayib Bukele. Hij bouwde in El Salvador een politiek laboratorium waarin hij razendsnel de liberale democratie uitholt. Met massale arrestaties – tot wel duizend per dag – zette hij tienduizenden bendeleden gevangen. In taxi’s, winkels en buitenwijken wordt hij bejubeld, zijn gezicht prijkt overal, en zijn harde aanpak zorgt voor wereldwijde bewondering op rechts. Toch heeft de strategie van Bukele – ‘veiligheid boven vrijheid’ – ook een harde keerzijde: duizenden onschuldige burgers belandden door zijn radicale aanpak onterecht in de gevangenis. Terwijl Bukele zichzelf met een oneindige presidentstermijn machtsdronken lijkt te voeren, verandert El Salvador in een op hol geslagen dictatuur die al drie jaar lang in noodtoestand verkeert. Journalisten Coen van de Ven en Kasper Goethals trokken [https://www.groene.nl/artikel/de-president-bedoelt-het-goed] twee weken door oerwoud en sloppenwijken om te zien wat er gebeurde na de massa-opsluiting van bendeleden in El Salvador. Waarom blijft Bukele zo razend populair? En wat hopen rechtse wereldleiders zoals Trump te leren van zijn politieke laboratorium? Productie: Kees van den Bosch en Simon van den Oever See omnystudio.com/listener [https://omnystudio.com/listener] for privacy information.