Podcast Filosofie

“Vrijheid is niet hetzelfde als keuzevrijheid (..) Vrijheid is iets dat plaatsgrijpt in de vanzelfsprekende noodzakelijkheid van het eigen zelf, hetgeen betekent dat vrijheid bewuste noodzakelijkheid is. Deze notie werd veel beter uitgedrukt door Luther toen hij zei: ‘Hier sta ik, ik kan niet anders.’”    Deze manier van denken over vrijheid maakte Merab Mamardasjvili “de vrijste man van de Sovjet-Unie”.    Wat bedoelt Mamardasjvili met de topologie van het denken?  Wat houdt zijn eigen denkstijl, “bewustzijn hardop”, in?  En hoe was hij een dissident door juist niet een dissident te zijn?  Te gast is Evert van der Zweerde  De denker die centraal staat is Mamardasjvili

"Mijn verhandeling is dus een antwoord op degenen die veelheid verdedigen, en ik betaal ze terug wat ze verdienen en nog meer ook. Mijn doel is om te laten zien dat hun idee dat er een veelheid is, wanneer je dit ver genoeg doorvoert, nog absurder is dan het idee dat alles één is."    Op deze manier voert Plato de presocratische filosoof Zeno van Elea op, als iemand die fundamentele aannames aan het wankelen brengt.    Wat leert Zeno’s beroemde paradox over Achilles en de schildpad ons over oneindigheid?  Waarom noemde Aristoteles Zeno de uitvinder van de dialectiek?  En wat hebben hotelkamers en ballenmachines met Zeno te maken?    Te gast is Victor Gijsbers  De denker die centraal staat: Zeno van Elea

“O heer, als u recht bent, wie durft er dan krom te zijn?”    Op deze manier drukte de Chinese filosoof Confucius uit dat het ethische en politieke onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.    Waarom beschouwt Confucius medemenselijkheid als de hoogste deugd?  Waarom zijn weg, in tegenstelling tot het taoïsme, zich op de studie van het verleden?  En hoe kan het dat democratie er niet in zit bij het confucianisme?    Te gast is Michel Dijkstra  De denker die centraal staat is Confucius

“Zo moet de engel van de geschiedenis eruitzien. Hij heeft het gelaat naar het verleden toegekeerd. Waar voor ons een aaneenschakeling van gebeurtenissen verschijnt, ziet hij één grote catastrofe die onafgebroken puinhoop op puinhoop stapelt en ze hem voor de voeten smijt. Hij zou wel willen stilstaan, de doden wekken en het verpletterde samenvoegen. Maar een storm waait uit het paradijs die in zijn vleugels blijft hangen en zo sterk is, dat de engel ze niet meer kan sluiten. Die storm drijft hem onstuitbaar de toekomst in, die hij de rug toekeert, terwijl de puinhoop vóór hem tot de hemel rijst. Wat wij de vooruitgang noemen is die storm.”    Zo drukte de Duitse filosoof Walter Benjamin uit dat denken dat de geschiedenis als vanzelf naar het goede toe beweegt, een illusie is.    Wat bedoelt Benjamin met esthetisering van de politiek en politisering van de esthetiek?  Wat is het utopisch potentieel van dromen?  En wat kunnen de flaneur, de prostituee en de verzamelaar ons leren?    Te gast is Thijs Lijster  De denker die centraal staat: Benjamin

'Met een extreme simplificatie noemen we "post-modern": het ongeloof aan de meta-vertellingen. (...) De narratieve functie verliest haar functoren: de grote held, de grote gevaren, de grote omzwervingen en het grote doel. Ze valt uiteen in wolken van narratieve, maar ook denotatieve, prescriptieve, descriptieve en andere taalelementen.'    Op deze manier introduceerde de Franse filosoof Jean-François Lyotard de term postmodernisme in de filosofie.    Waarom brengt Lyotard het postmodernisme naar de filosofie, maar stapt zelf al snel weer van die term af?  Hoe ziet hij het sublieme terug in de avant-gardistische kunst?  En welke rol speelt het kind-zijn in zijn filosofie?    Te gast is Frans van Peperstraten  De denker die centraal staat: Lyotard