Podcast Filosofie

G.E. Moore

“Ik denk niet dat de wereld of de wetenschappen voor mij ooit een aanleiding zouden zijn voor filosofische problemen. Wat voor mij filosofische problemen oproept, zijn de zaken die andere filosofen beweren over de wereld of de wetenschappen”    Op deze manier bekritiseerde de Britse filosoof G.E. Moore het idealisme dat volgens hem alom vertegenwoordigd is in de filosofie.    Wat houdt de common sense-filosofie in die Moore tegenover het idealisme stelt?  Waarom is common sense iets anders dan boerenwijsheid?  En waarom is het argument met zijn handen tegelijk kinderlijk eenvoudig en complex?    Te gast is Wim Vanrie  De denker die centraal staat: Moore

René Girard en de tech-bro's (live @ Wonders of Work)

“Ideeën, als ze verwaarloosd worden door hen die er zich beroepshalve mee zouden moeten bezighouden - dat wil zeggen door hen die geleerd hebben kritisch over ideeën na te denken - gaan soms een onbeheersbaar eigen leven leiden en een onweerstaanbare macht op de massa’s uitoefenen”   Op deze manier drukte Isaiah Berlin een mogelijkheid uit, die zich momenteel voltrekt met het denken van de Frans-Amerikaanse filosoof René Girard.   Waarom wordt Girard omarmd door Silicon Valley- en MAGA-mannen als Peter Thiel en JD Vance? Verdraaien zij het denken van Girard of geeft zijn denken inderdaad aanleiding tot antidemocratische gedachtengoed en vijanddenken? En wat gebeurt er als we mimetische begeerte niet remmen, maar juist aanwakkeren?   Te gast is Guido Vanheeswijck Thema: Girard en de tech-bro’s

Simone Weil en compassie

"Dan hebben ze misschien iets meer honger in Afrika, maar hier niet”, stelde Geert Wilders in een van de verkiezingsdebatten. Het was de slotzin van een betoog om te bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking, een potje dat zo langzamerhand toch een keer leeg moet zijn, als je ziet hoe vaak daar al niet geld uitgehaald is.    Hoe walgelijk de uitspraak ook, het appelleert aan een vraag die je wel met recht kan stellen: zit er een grens aan de compassie die je kan hebben met anderen, als het jezelf gaat raken?    “'U interesseert me niet.’ Geen mens kan die uitspraak doen zonder een wreedheid te begaan en de gerechtigheid te schenden” stelde de Frans-joodse filosofe Simone Weil. In haar denken en leven streefde zij radicale compassie na.    Wat waren Weils inspiratiebronnen voor deze levenshouding? En welke rol spelen emoties hierbij?    In deze aflevering van de Podcast Filosofie kijken we naar compassie, door de bril van Simone Weil.  Dat doen we in samenwerking met het Titus Brandsma Instituut en stichting Socires. Naar aanleiding van de intellectuele biografie van Titus Brandsma, geschreven door Inigo Bocken.  Allard en Inigo ontvangen Frits de Lange, emeritus-hoogleraar ethiek aan de Protestantse Theologische Universiteit en auteur van Simone Weil, In alles tot het uiterste.    Simone Weil kun je kennen van de eerdere aflevering die wij over haar maakten, met Marc de Kesel. Een linkje naar deze aflevering vind je hier [https://share.transistor.fm/s/f1bc3eef].

Meister Eckhart en gelatenheid

Kijk deze aflevering ook op youtube! https://youtu.be/kO4U-l-0Iek  Botox, fillers, iets aan je neus laten doen, grotere borsten, een buttlift, haarimplantaten. Het is steeds normaler om wat aan je lichaam te verbouwen. En niet alleen voor mensen bij wie alles wat meer is gaan hangen; ook jongeren optimaliseren graag hun voorkomen. Want waarom met een te klein/groot/dik of dun lichaamsdeel lopen als je het ook kan aanpassen?    Het is letterlijk de meest uiterlijke vorm van maakbaarheidsdenken. Het bevindt zich op alle terreinen van ons leven. Kijk maar eens rond in de stationsboekwinkel, je vindt er boeken die je vertellen hoe je je opvoeding, carrière, lichaam, relatie, agenda, vakantie kan optimaliseren. En dan heb ik het nog niet over maatschappelijke, politieke, economische en ecologische maakbaarheid.    “Sla acht op jezelf, en waar je jezelf aantreft, laat jezelf daar los; dat is het allerbeste.” De middeleeuwse monnik Meister Eckhart pleit juist voor gelatenheid. Waarom vindt volgens Eckhart de mens juist in berusting zijn bestemming? Hoe raakt dat aan wat de oosterse filosofie Wu Wei noemt? En waarom werd Eckhart verketterd? In deze aflevering van de Podcast Filosofie kijken we naar maakbaarheid, door de bril van Meister Eckhart. Dat doen we in samenwerking met het Titus Brandsma Instituut en stichting Socires. Naar aanleiding van de intellectuele biografie van Titus Brandsma, geschreven door Inigo Bocken.   In deze aflevering ontvangt Allard Amelink, samen met Willem de Witte, Gerard Visser. Hij was tot 2015 hoofddocent cultuurfilosofie aan de Universiteit Leiden. Hij schreef verschillende werken over gelatenheid, waaronder: Gelatenheid. Gemoed en hart bij Meister Eckhart.

Etty Hillesum, het innerlijk leven en de buitenwereld

De wereld staat in veel opzichten in de fik. We hebben te maken met razendsnel veranderend klimaat – in ecologische, maatschappelijke, politieke en geopolitieke zin. Al deze ellende kan voor een onrust zorgen in je persoonlijke leven. Het slechte nieuws buitelt over je heen, de onzekerheid is groot. Hoe hou je je te midden van al dat geweld staande? Hoe zorg je dat er ruimte blijft voor je eigen persoonlijke ontwikkeling? Moet je je afsluiten voor alles wat er om je heen gebeurt? Of moet je je nu juist radicaal engageren met de wereld?   “Wanneer men de kracht voor de kleine dingen heeft, heeft men ze ook voor de grote,” schreef Etty Hillesum. Zij leefde als Joodse vrouw in de Tweede Wereldoorlog en werd op 29-jarige leeftijd vermoord in Auschwitz. In haar brieven en dagboeken lezen we over haar zoektocht naar persoonlijke groei en verbinding met de wereld, en tegelijk spelen op de achtergrond alle gruwelijkheden van het nazisme zich af. In deze aflevering van de Podcast Filosofie kijken we naar het innerlijk leven en de buitenwereld door de bril van Etty Hillesum.   Dat doen we in samenwerking met het Titus Brandsma Instituut en stichting Socires. Samen met Inigo Bocken ontvangt Allard Amelink in deze aflevering Ria van den Brandt. Zij is als onderzoeker en supervisor werkzaam aan de Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen van de Radboud Universiteit. Het werk (uitgeverij Balans) is de volledige en kritische uitgave van het dagboek en de brieven van Etty Hillesum.