GeopolitiekNu Podcast

104. De belangrijkste machine ter wereld. Met Diederik Baazil

ASML is uitgegroeid tot een van de meest strategische bedrijven ter wereld, en daarmee ook een van de meest omstreden. In deze aflevering spreken we met journalist Diederik Baazil over zijn boek De belangrijkste machine ter wereld, waarin hij uitlegt hoe de Veldhovense chipmachinefabrikant ongewild verwikkeld raakte in een grote geopolitieke machtsstrijd tussen de VS en China. We bespreken hoe ASML zijn unieke positie heeft opgebouwd, waarom Nederland en Europa zo lang aan de zijlijn bleven staan, en wat dit alles betekent voor de toekomst van het bedrijf én onze technologische soevereiniteit. 👉 Hoe ASML zijn ongeëvenaarde wereldwijde toppositie in de chipindustrie heeft weten te veroveren 👉 Waarom het bedrijf klem zit tussen de technologische ambities van China en de exportbeperkingen vanuit Washington 👉 De moeizame relatie tussen Den Haag en het Witte Huis rondom de ASML-kwestie 👉 Hoe ASML functioneert als 'platform-onderneming' met een complexe internationale toeleveringsketen 👉 De visie en cultuur binnen ASML zelf, en hoe medewerkers aankijken tegen de geopolitieke storm om hen heen 1️⃣ Waarom juist nu dit boek over de geopolitieke positie van ASML? (00:00) 2️⃣ Hoe heeft ASML zijn wereldwijde toppositie weten te bemachtigen? (04:55) 3️⃣ ASML is gevangen in de geopolitieke strijd tussen de VS en China (08:47) 4️⃣ De reactieve houding van Nederland en de EU (15:01) 5️⃣ Hoe ziet de 'supply chain' van ASML als 'platform-onderneming' eruit? (21:33) 6️⃣ Het geruzie tussen het Torentje en het Witte Huis (25:07) 7️⃣ Welke missie, cultuur en toekomstvisie is er binnen ASML? (28:34) 8️⃣  Hoe denkt men binnen ASML over de geopolitieke strijd aangaande hun organisatie? (34:04) Diederik Baazil is journalist voor het Financieel Dagblad en de Groene Amsterdammer. Zijn recentste boek, dat hij schreef met Cagan Koc, "De belangrijkste machine ter wereld; Hoe ASML verwikkeld raakte in een internationale machtsstrijd" is te bestellen via: https://www.bol.com/nl/nl/p/de-chipmachine-van-asml/9300000228932034/ [https://www.bol.com/nl/nl/p/de-chipmachine-van-asml/9300000228932034/]

103. IMF: vaak afgeschreven, maar relevanter dan ooit. Met Marnix van Rij

In deze bijzondere aflevering gaan wij in gesprek met Marnix van Rij, de hoogste vertegenwoordiger van Nederland bij het IMF (Internationaal Monetair Fonds). Samen met België vertegenwoordigt Nederland maar liefst 16 landen bij het IMF zoals Oekraïne, Armenië en Israël. Tijd voor een terugblik na één jaar dienst: 👉 Hoe vergaat dat de heer Van Rij in een tijd van handelsoorlogen, tarieven en (pogingen tot) deglobalisering? Welke rol heeft het IMF te spelen in een fragmenterende of nieuwe wereldorde? Immers, het IMF kan worden beschouwd als een monument van de 'oude' wereldorde: opgericht aan het einde van de WO II. Samen met de Wereldbank vormt het IMF het hart van het 'Bretton Woods Systeem'. Volgens voorstanders bracht het macro-economische stabiliteit, volgens critici is het een westers machtsinstrument om ongelijke economische verhoudingen in stand te houden. In deze podcast gaan wij in op de rol van IMF in de fragmenterende wereldorde. Wij bespraken onder meer: 👉 Wat is de de inzet van Nederland binnen het IMF? 👉 Hoe is het IMF veranderd sinds Trump aan de macht is gekomen bij het IMF? 👉 Hoe kijken landen in het Mondiale Zuiden naar het IMF? 👉 Op welke wijze moet het IMF hervormd worden? 1️⃣ De omgeving van het IMF in het afgelopen jaar (00:00) 2️⃣ De interactie tussen de Wereldbank en het IMF (05:51) 3️⃣ Hoe gaat het IMF om met het afbrokkelende multilateralisme onder Trump (09:30) 4️⃣ Hoe weegt Nederland de belangen van zijn Europese partners mee in het IMF? (15:62) 5️⃣ Waarom klimaatfinanciering juist ook een kerntaak is van het IMF (20:56) 6️⃣ De artikel-4 missie en het 'gelijkwaardig' doorlichten van machtige landen (23:54) 7️⃣ Hoe het IMF met zijn Washington-consensus gezien wordt als machtsinstrument van het Westen jegens het Globale Zuiden (33:20) 8️⃣  De sterke bureaucratie en financieringsinstrumenten van het IMF (40:21) 9️⃣  Waarom financiert het IMF landen in oorlogstijd of met een bail-out verslaving? (48:36) Marnix van Rij is niet alleen de hoogste Nederlandse vertegenwoordiger bij het IMF, maar ook voormalig staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdienst (CDA) en zelfs bijna premier van Nederland. Waarom wees hij dit aanbod af? Lees dat in zijn recentelijk uitgekomen boek Reflecties van een politieke optimist. Te bestellen via: https://uitgeverijprometheus.nl/boeken/reflecties-van-een-politieke-optimist-paperback/ [https://uitgeverijprometheus.nl/boeken/reflecties-van-een-politieke-optimist-paperback/]

102. Palantir: ''Het Westen is superieur en moet altijd winnen'' met Stijn Bronzwaer (NRC)

''Databedrijf Palantir is een van de meest invloedrijke, geheimzinnige en controversiële bedrijven ter wereld'', zo stelt Stijn Bronzwaer in NRC op 10 oktober 2025*. Als één van de weinige journalisten kreeg hij toegang tot het kantoor in Londen. De perfecte aanleiding om hem uit te nodigen voor een gesprek over dit geheimzinnige doch invloedrijke bedrijf: wat drijft Palantir? Waarom opent het juist nu de deuren voor journalisten? Wat moet Europa aan met dit bedrijf? Palantir laat zich graag voorstaan op zijn filosofie: de wereld is - naar analogie van Lord of the Rings - als een gevecht tussen het 'goede' en het 'kwade' en met behulp van AI en technologie wil Palantir dit gevecht winnen voor het Westen. Lord of Rings termen zullen je om de oren schieten in deze aflevering. Blijkbaar verbindt dit mede-oprichter en Trump-supporter van het eerste uur, Peter Thiel, en CEO en Democraat, Alex Karp. Aan bod kwamen onder andere: 👉 Wat doet Palantir precies? Hoe onderscheidt het bedrijf zich van concurrenten? 👉 Hoe reageerde Palantir op de Russische invasie in Oekraïne? 👉 Hoe hecht zijn de banden van Palantir met Big Tech, Vance en het Trump-regime? 👉 Waarom richt Palantir zich nu op de Europese markt? Beluister deze aflevering en neem afscheid van je ongeïnformeerde zelf 👌 * Lees het artikel via: https://www.nrc.nl/nieuws/2025/10/10/het-westen-is-superieur-en-moet-altijd-winnen-vindt-palantir-zo-kijkt-dit-invloedrijke-techbedrijf-naar-de-wereld-a4908882 [https://www.nrc.nl/nieuws/2025/10/10/het-westen-is-superieur-en-moet-altijd-winnen-vindt-palantir-zo-kijkt-dit-invloedrijke-techbedrijf-naar-de-wereld-a4908882]

100. Het Grote Geopolitieke Verkiezingsdebat & 100e aflevering

GeopolitiekNu is 100 afleveringen oud! Alsof toeval niet bestaat, organiseert HIG - Haagsch Instituut GeopolitiekNu ter ere hiervan 'Het Grote Geopolitieke Verkiezingsdebat 2025' met een geweldige line-up: 👏 Derk Boswijk van CDA 👏 Wimar Bolhuis van GroenLinks-PvdA 👏 Jan Paternotte van D66 👏 Marieke Koekkoek van Volt Nederland 👏 Christine Teunissen van Partij voor de Dieren 👏 Eric van der Burg van VVD In de campagne was er nauwelijks aandacht voor geopolitiek. Onbegrijpelijk. De wereld(orde) staat in de fik. Dit beïnvloedt de welvaart en het welzijn van NL'ers direct. Kiezers moeten weten waar zij geopolitiek aan toe zijn. Daarom dit debat met onze analisten Michel Michaloliákos en Rajeev Lachmipersad als debatleiders. Stellingen: 1️⃣ Om de Nederlandse/Europese industrie, economie en defensie te redden - en strategisch autonoom te worden - mag het klimaatbeleid wel een tandje minder 2️⃣ Nederland/Europa schiet tekort in de samenwerking met landen in het Mondiale Zuiden en moet méér doen 3️⃣ Nederland/Europa moet de bEUk erin gooien tegen de VS, Trump en Amerikaanse Big Tech (‘Europese zomer van vernedering’) 1️⃣ Terugblik GeopolitiekNu-Podcast & Missie HIG (00:00) 2️⃣ Stelling 1: Om de Nederlandse/Europese industrie, economie en defensie te redden - en strategisch autonoom te worden - mag het klimaatbeleid wel een tandje minder (07:49) 3️⃣ Stelling 2: Nederland/Europa schiet tekort in de samenwerking met landen in het Mondiale Zuiden en moet méér doen (27:30) 4️⃣ Stelling 3: Nederland/Europa moet de bEUk erin gooien tegen de VS, Trump en Amerikaanse Big Tech (‘Europese zomer van vernedering’) (49:51) 5️⃣ Afsluiting en de belangrijke rol van kennis van wereldregio's in ons onderwijs (01:08:39)

101. D66 in de lift: klaar voor kabinetsdeelname? Met Paternotte

D66 zit in de lift. Waarschijnlijk gaat D66 een sleutelrol spelen in de coalitieonderhandelingen. Wat mogen wij geopolitiek gezien van D66 verwachten? Hoe kijkt D66 naar de fragmenterende wereldorde? Wat moeten wij aan met onze relatie met de VS, en andere opkomende machten? In deze aflevering gaan onze analisten Lachmipersad en Michaloliákos in gesprek met D66-Kamerlid Jan Paternotte. Over strategische autonomie, industrie, investeringen in defensie, de noodzaak van eurobonds en nog veel meer. Kom naar het Grote Geopolitieke Verkiezingsdebat 2025: Wie? Derk Boswijk (CDA), Jan Paternotte (D66), Wimar Bolhuis (GL-PvdA), Van der Burg (VVD), Teunissen (PVDD) en Koekkoek (VOLT) Wanneer? Maandag 27 oktober: van 15:00 tot 16:30 Waar? Turfmarkt 99, Den Haag. Wijnhavengebouw FGGA van de Universiteit Leiden Meld je aan via: https://p.easydus.com/project/b076b67c-5be2-415c-8932-b90b2842208d/form/1?sig=fea53c4fa288f8689a1c1e86b74dce862eae5be9665cf7e476619fb5adb9fb1e [https://p.easydus.com/project/b076b67c-5be2-415c-8932-b90b2842208d/form/1?sig=fea53c4fa288f8689a1c1e86b74dce862eae5be9665cf7e476619fb5adb9fb1e] 👉 Waarom is geopolitiek in Nederland zo onderbelicht in verkiezingscampagnes? 👉 Wat betekent de fragmenterende wereldorde voor Nederland en Europa? 👉 Europa laat zich vooralsnog kenmerken door veel woorden, maar nog te weinig daden - hoe valt dit te doorbreken? 1️⃣ Waarom speelt geopolitiek nauwelijks een rol bij nationale verkiezingen? (00:00) 2️⃣ Hoe kijkt D66 naar de fragmenterende wereldorde en het handelen van Europese leiders? (03:06) 3️⃣ Heeft Nederland grote geopolitieke flaters geslagen tijdens het Kabinet-Schoof? (08:15) 4️⃣ De instandhouding van onze eigen industrie en het gebrek van een stevige interne markt (12:22) 5️⃣ Heeft het Westen president Poetin niet uitgelokt door in zijn invloedssfeer te interveniëren? (17:55) 6️⃣ Past het Ruttiaans slijmen bij Trump wel bij het opbouwen van relaties met andere middenmachten? (23:33) 7️⃣ Wat is de realistische manier om onafhankelijker te worden van de VS en Trump? (31:31) 8️⃣  Wat is D66 van plan om ervoor te zorgen dat die handelsverdragen robuustere productieketens opleveren? (36:14) 9️⃣ Zijn Eurobonds uiteindelijk onvermijdelijk om Europa sterker te maken in de toekomst? (40:11)