Hoog Tijd

Begin 2022 was het al dan niet schrappen van het woord ‘bersiap’ in een expositie van het Rijksmuseum aanleiding tot Kamervragen, het starten van juridische procedures tegen het museum en een ongemeen fel publiek debat over een woord dat tot dan toe alleen bekend was binnen de Indische gemeenschap. Het boek Het geluid van geweld levert achtergronden en verdieping bij deze discussie. De auteurs gingen kort van de verschijning van het boek in gesprek met Bart Geeraedts en lichten hun keuzen en bevindingen toe in een gesprek van ruim veertig minuten. Het geluid van geweld schetst de dynamiek van het extreme geweld waarin Indonesische strijdgroepen de wapens opnamen tegen Indo-Europeanen, Molukkers, Nederlanders en Chinezen, maar ook Japanse burgers en ontwapende Japanse en Brits-(Indische) militairen. Bovendien plaatst dit boek deze angstaanjagende periode nadrukkelijk in het bredere kader van niet alleen onderling Indonesisch geweld, maar ook van geweld door Japanse, Britse en Nederlandse zijde tegen Indonesische non-combattanten.

ODGOI - Onafhankelijkheid, Dekolonisatie, Geweld en Oorlog in Indonesië 1945-1950 De oorlog in Indonesië en het extreme geweld dat de Nederlandse troepen daarbij gebruikten, zijn hier lange tijd nauwelijks besproken. In deze podcast vertelt Meidert van der Kaaij over hoe de regering discussies daarover uit de weg ging. In 1969 leidden b.v. onthullingen van Indië-veteraan Joop Hueting tot grote commotie. In opdracht van de regering werd de Excessennota geschreven die concludeerde dat de krijgsmacht zich correct had gedragen, afgezien van een aantal ‘excessen’. In de laatste decennia bleek dat een te rooskleurig beeld. Van der Kaaij concludeert dat doordat politiek, media en historici terughoudend waren in hun benadering van dit geweld, de oorlog pas schoorvoetend een plek kreeg in onze herinneringscultuur.

ODGOI - Onafhankelijkheid, Dekolonisatie, Geweld en Oorlog in Indonesië 1945-1950 De strijd om de onafhankelijkheid in Indonesië tussen 1945 en 1949 heeft letterlijk en figuurlijk zijn sporen nagelaten. Eveline Buchheim en Fridus Steijlen vertellen in deze podcast over de manier waarop zij, samen met Ody Dwicahyo en Stephanie Welvaart, op zoek zijn gegaan naar deze sporen bij mensen, objecten en plaatsen in Indonesië en Nederland. Een zoektocht die veel persoonlijke ervaringen opleverde van burgers en militairen die het conflict van nabij meemaakten. Hoe kijken mensen uit beide landen terug op die tijd en hoe gaan zij met de herinneringen daaraan om? Op deze manier kregen de auteurs zicht op de menselijke maat in deze geschiedenis.

Historicus Christ Klep vertelt over de coronapandemie vanuit een verrassend en relevant perspectief: dat van onze risicoperceptie. Hij schreef er het boek In We hebben alles onder controle over. Tijdens de coronapandemie vonden overheid, wetenschap en burger elkaar terug in een ongemakkelijke vertrouwensdriehoek. In de strijd tegen een nieuw en ongekend virus moest elke hoofdrolspeler de andere spelers kunnen vertrouwen bij het maken van de talloze risico-inschattingen. Had de lockdown zin? En de avondklok? Zou het RIVM gelijk krijgen met zijn modellen? Werkten die mondkapjes nu eigenlijk wel of niet? Het was vooral deze dagelijkse risicodynamiek die onze omgang met de pandemie bepaalde.

ODGOI - Onafhankelijkheid, Dekolonisatie, Geweld en Oorlog in Indonesië 1945-1950 Toen Indonesië zich, twee dagen na de Japanse capitulatie, onafhankelijk verklaarde, trachtte Nederland met geweld de regie te voeren over het onvermijdelijke proces van dekolonisatie. In deze podcast vertelt Gert Oostindie over de vier jaren van moeizame onderhandelingen en bittere oorlogvoering die volgden. In 2005 verklaarde de Nederlandse regering dat Nederland die oorlog niet had moeten voeren. Over het geweld dat de Nederlandse militairen tijdens deze oorlog hadden toegepast, stond echter nog altijd het regeringsstandpunt uit 1969 overeind: er waren wel ‘excessen’, maar de krijgsmacht had zich in de regel ‘correct’ gedragen. In het boek ‘Over de grens’ maakt Oostindie, samen met andere onderzoekers van het NIOD, NIMH en KITLV aannemelijk dat de Nederlandse krijgsmacht in de periode 1945-1949 op structurele basis extreem geweld toepaste en dat dit toen en ook lang daarna op allerlei manieren werd toegedekt.