De Inktpodcast

Ik vond in mijn eigen kast een cadeautje, een boek waarvan ik niet meer wist hoe het daar gekomen was. Ik liet me verrassen en belandde in een rijk en tragisch leven, dat van Adolf Liepmann, bevlogen theaterman en Holocaustoverlevende. Ik duik in zijn verleden bij diverse theatergezelschappen, breng met gelegenhiedsformatie Kom uit de inktpodcast een scene uit de comedie Hoog spel en maakte een bloemlezing uit zijn verslag uit de concentratiekampen. Met de fijne hulp van Sanne Langelaar en David Lucieer hoop ik deze vergeten man een klein eerbetoon te brengen. 'Een week later moest dit vogelverschrikkertje op transport, met zijn moeder. Snotterend en snikkend, een echt, ineengeschrompeld kind, met een door angst verteerd hartje, stond hij voor mij en ik trachtte hem te troosten. En hij ging...' Tekst: A.J. Liepmann en Patrick Bassant, stemmen: Sanne Langelaar, David Lucieer en Patrick, opname montage sounddesign: ook Patrick. De tekst van Westerbork en Theresienstadt haalde ik uit: B. Siertsema, Eerste Nederlandse getuigenissen van de Holocaust, 1945-1946, uitg. Verbum 2018. A.J. Liepmann, Hoog Spel! Comedie in drie bedrijven, uitg. E.W. Hekman, toneelfonds Festa 1936

‘Bij ons in de familie’ is het thema van de Boekenweek dit jaar. Ik dacht daar eens lekker commercieel in te springen. In deze aflevering ga ik dan ook dieper in op het interessante leven van de broers en zussen van auteurs. Ik vertel jullie alles over de zus van Hugo Claus en de broer van Frans Kellendonk, over Karel van het Reve en de tweelingbroer van Kluun, of dat was de bedoeling, maar dan belt de broer van Tommy Wieringa en die ontwricht alles… “Hé, als ik een freesklus zou hebben en ik woonde in Twente, man, ik zou het wel weten. Wieringa Betonboringen, die moet ik hebben. Maar laten we de techniek nu even voor wat het is en ons richten op de menselijke succesfactor achter Wieringa Betonboringen en dat is Elmo Wieringa. Elmo werd in 1965 geboren, twee jaar voor zijn broertje...”

In 2022 overleed een van mijn literaire helden, de Vlaamse auteur C.C. Krijgelmans. In een onregelmatige serie van de Inktpodcast ga ik aandacht besteden aan zijn werk. Krijgelmans debuteerde in 1961 met de eerste werkelijk avant-gardistische Vlaamse tekst. Messiah bestaat uit 1 lange zin van 80 pagina’s. Heel onregelmatig, met soms tientallen jaren stilte, publiceerde hij mondjesmaat. Zijn laatste boek is het door de onvolprezen uitgeverij Het Balanseer postuum uitgegeven Paul Wildvlees helderziende.  Ik zou liefst gewoon grote stukken tekst voorlezen uit zijn oeuvre en daarmee mijn podcast vullen. Als je Krijgelmans hoort, ben je verkocht. Komt vast nog wel, de Claude Krijgelmans Kronieken gaan een vervolg krijgen. Maar ik zal nu voorzichtig beginnen. Ik vond een werkvertaling gemaakt door Claude Krijgelmans, ten behoeve van een radio-uitzending uit 1966. Het betreft een verhaal van de Hongaar Imre Sarkadi (1921-1961) van wie u nog nooit hebt gehoord. Ik zal vandaag de auteur inleiden, het verhaal proberen te plaatsen en daarna Krijgelmans’ vertaling integraal voorlezen. We maken een lange mars vanaf Messiah en onze reis eindigt op de grens met Tsjecho-Slowakije, in december 1943, enkele maanden voor de Duitse machtsovername. Tekst: Patrick Bassant en Imre Sarkadi, vertaling: C.C. Krijgelmans, in opdracht van de BRT. Opname en de hele mikmak: Patrick Bassant.

Welkom bij de Inktpodcast 15. Ook deze maand verblijven we in het verre zuiden. Vorige maand vulden Jules Verne en Edgar Allen Poe de witte gaten in die ontdekkingsreizigers in de 19de eeuw lieten ontstaan. Er waren vermoedens, oude kaarten die een aanwijzing vormden voor het bestaan van land in het uiterste zuiden, misschien een continent, misschien slechts een enorme ijsklomp.   Maar nu gaan we de zuidpool voorbij. Bereid je voor op warm water, grote gaten, bleke mannetjes die heel hoog kunnen springen, Nazi’s, heel veel zeehondjes, Casanova en een chagrijnige potvis. We gaan nader in op een tweetal mannen dat fanatiek achter het bewijs aangaat voor hun theorie dat de aarde hol is. De een zoekt het in fictie, de ander in de werkelijkheid. Verantwoording, ook voor deel 1: Tekst Patrick Bassant en de geciteerde auteurs. Opname, montage, sound design: Patrick Bassant. Dank aan mynoise.net voor de soundscapes. Speciale dank aan Adwin de Kluyver. Literatuur: Baughman, T.H. Before the heroes came. Antarctica in the 1890’s, 1994 Kluyver, Adwin de, Niemandsland. Een antarctische ontdekkingsreis, 2021 Poe, Edgar Allen, The adventures of Arthur Gordon Pym of Nantucket 1838 Poe, E.A. ‘Manuscript in een fles gevonden’ 1831 Seaborn, Adam, Symzonia. Voyage of discovery 1820 Verlinden, Jozef, Naar Antartica. Belgen en Nederlanders op expeditie naar de Zuidpool, 2009 Verne, Jules, 20.000 mijlen onder zee 1870 Verney, Michael A. ‘Chapter 1: Jeremiah Reynolds and the Empire of Knowledge’ in: A Great and Rising Nation: Naval Exploration and Global Empire in the Early US Republic. 2022

Welkom bij de Inktpodcast 14. Vandaag dalen we af naar het verste zuiden. Tussen het moment dat James Cook in 1775 Antarctica bijna ontdekte, maar niet helemaal, en 1911, toen Roald Amundsen als eerste mens de geografische Zuidpool bereikte, ligt een flinke periode waarin het zesde continent vooral een plaats had in de fantasie. Er waren vermoedens, oude kaarten die een aanwijzing vormden voor het bestaan van land in het uiterste zuiden, misschien een continent, misschien slechts een enorme ijsklomp.   Ik ga eerst even de historische context schetsen van de ontdekking van Antarctica. Daarna duiken we het diepe en koude water van de fictie in. We reizen mee met de schrijvers die in hun gedachten als eerste de grote ijsbarrière passeren en we gaan kijken wat daar aangetroffen wordt. Warm water, grote gaten, anti-imperialistische strijders uit India, bleke mannetjes die heel hoog kunnen springen, zwarte mannetjes met snode plannen, Nazi’s, heel veel zeehondjes en een chagrijnige potvis. Tenslotte gaan we nader in op een tweetal mannen dat fanatiek achter het bewijs aangaan voor hun theorie dat de aarde hol is. De een zoekt het in fictie, de ander in de werkelijkheid.