OVT

Het Zwanenmeer als Kremlins schrikbeeld en het loswikkelen van Toetanchamon

(01:44) Het loswikkelen van Toetanchamon  (10:48) Een 18-jarige straatmuzikante uit Sint-Petersburg, Diana Loginova, werd deze week voor de derde keer opgepakt. Haar misdaad? Het zingen van nummers van Kremlin-kritische artiesten. Maar het is vooral één nummer dat de Russische autoriteiten niet kunnen verdragen: Swan Lake Cooperative van rapper Noize MC. De verwijzing naar Tsjaikovski’s Zwanenmeer ligt namelijk beladen. In de Sovjettijd stond dit stuk symbool voor politieke verandering. Waarom wekt dit stuk, ruim een eeuw na Tsjaikovski’s dood, angst op in het Kremlin? Rusland-kenner Sjeng Scheijen is te gast en legt het uit.  (23:38) De column van Micha Wertheim.  (27:58) Duitsland en de militaire dienst.  (39:40) Tweede Wereldoorlog-vluchtelingen in het Caribisch gebied weer achter prikkeldraad.  (53:10) Vrouwen in de sumo-ring  (1:01:33) Sanne Frequin tipt twee tentoonstellingen en een historisch boek:  * Bourgondiërs in Limburg - Tentoonstelling Limburgs Museum * Al het moois in de wereld - Patrick Bringley (vert. Annemie de Vries) * Willem de Rooij - Valkenburg - Tentoonstelling Centraal museum Utrecht  (1:12:20) In Wij waren allemaal kweekjes gaat journalist en presentator Nicole Terborg op zoek naar de onvertelde geschiedenis van ‘kweekjes’: kinderen die opgroeien bij andere familieleden of pleegouders. Na haar serie Kweekje, mi kwekipikin (OVT en Prospektor, 2023) ontdekt ze dat haar persoonlijke verhaal een collectieve ervaring blootlegt. In openhartige gesprekken met vijf kweekjes van verschillende generaties ontvouwt zich een gedeeld verleden van zorg, verlies en veerkracht, en een nieuw besef van herkenning en gemeenschap.  Meer info: https://www.vpro.nl/ovt/artikelen/ovt-16-november-2025  [https://www.vpro.nl/ovt/artikelen/ovt-16-november-2025]

De mislukking van de klimaattop van 1989 en wat aten we in 1514?

(01:47)Al meer dan dertig jaar praten politici over klimaatverandering. De eerste keer was in 1989 in Noordwijk. Er was hoop dat er daar bindende afspraken konden worden gemaakt over het terugdringen van de CO2-uitstoot. Voormalig milieuminister Ed Nijpels vertelt over toen en de lessen die we daaruit kunnen trekken. (12:55) Frank Westerman vertelt over zijn nieuwe boek Hotel De Wereld.  (29:30) In 'Een notabel kookboekje uit 1514' hertaalt diëtist en Neerlandicus Marleen Willebrands het kookboek 'Een notabel boecxken van cokeryen' uit 1514 en heeft ze ook een dertigtal recepten omgeschreven naar de moderne keuken. Hoe smaakte 1514 en was de Nederlandse keuken toen ook al saai en smakeloos?  (39:02) Nadia Bouras tipt drie historische IDFA-films:  Cover-Up - Laura Poitras en Mark Obenhaus  How to Build a Library -  Maia Lekow en Christopher King Mohammed & Paul - Nordin Lasfar (55:32) De column van Abdelkader Benali.  (58:37) In het najaar van 2016 begon een massaal protest in het Standing Rock-reservaat van de inheemse Sioux, in Noord-Dakota in de Verenigde Staten. Gesteund door duizenden activisten van over de hele wereld, protesteerden ze tegen de aanleg van de Dakota Access-oliepijpleiding. Die pijpleiding zou dwars door heilige inheemse grond lopen - en dat is in strijd met een negentiende eeuws verdrag.    De pijpleiding kwam er toch en de activisten van destijds kregen dit jaar nog een flinke trap na: het bedrijf achter de Dakota Pijpleiding heeft Greenpeace aangeklaagd voor hun rol in het protest. Deze week was er een uitspraak in die zaak.  In 2017 maakt programmamaker Laura Stek de documentaire Standing Rock over deze zaak én over de mensen die de strijd tegen de pijpleiding voerden.     We herhalen de documentaire en gaan daarna in gesprek met Daniel Simons, de advocaat van Greenpeace.  https://www.vpro.nl/ovt/artikelen/ovt-doc-standing-rock [https://www.vpro.nl/ovt/artikelen/ovt-doc-standing-rock] Meer info: https://www.vpro.nl/ovt/artikelen/ovt-9-november-2025   [https://www.vpro.nl/ovt/artikelen/ovt-9-november-2025]

Kabinetsformatie, Oekraïne bevecht drones met 50 jaar oude vliegtuigen, Recensies van Wim Berkelaar, Een jaar aan Servische protesten tegen corruptie, De column van Nelleke Noordervliet, OVT Doc ‘De Pensaos. De Mythe van een....

(00:00:58) D66 heeft de verkiezingen gewonnen en gaat de verkenner leveren. In Den Haag wordt nu met een vertrouwd ritueel gezocht naar een nieuw kabinet. Parlementair historicus Alexander van Kessel en politiek verslaggever Floor Bremer zijn te gast om te vertellen wat we in ons huidige versplinterde politieke landschap kunnen leren van eerdere kabinetsformaties. (00:22:41) Oekraïne verzet zich met 50-jaar oude Yak-52 vliegtuigen en technieken die we kennen uit de Eerste Wereldoorlog tegen Russische drone aanvallen. Jaap Scholten, schrijver en medeoprichter van de stichting Protect Ukraine, helpt de Oekraïners aan die vliegtuigen.   (00:39:50) Deze week is de beurt aan Wim Berkelaar voor historische tips. Hij bespreekt twee historische boeken: De Jood Suss van Lion Feuchtwanger en Mannetje van de krant van Jan Blokker jr. en hij bespreekt de podcastreeks De Stilte van Sobibor.  (00:52:33) Gister was in Servië één van de grootste demonstraties van de afgelopen decennia. De boodschap van de Serviërs is duidelijk: ze zijn klaar met het corrupte regime van Aleksandar Vučić. Het doet denken aan de protesten waardoor Slobodan Milošević werd afgezet. Balkankenner Geert Luteijn vertelt.  (01:07:05) Deze week is de column van Nelleke Noordervliet.  (01:11:29) OVT-doc: Kaapverdië is dit jaar 50 jaar onafhankelijk.  In Rotterdam wonen tussen de 20 en 30 duizend Kaapverdianen, maar toch hoor je weinig over deze migrant.  De migratie hebben behoorlijke sporen achtergelaten. Toch voelen velen zich hier thuis voelen, mede door de ‘pensão’s’, de pensions, waar ze kwamen te wonen.

De verkiezingscampagne op TV, Trump in Venezuela: de Monroe-doctrine, Livemuziek: Roufaida zingt ‘Ken Ness’, Thuis in de 17de eeuw, De Politieke Tijdmachine, Wie wint de Libris Geschiedenis Prijs?, De uitreiking van de Libris...

(02:12) In aanloop naar de verkiezingen zijn er eindeloos veel debatten, televisiespotjes en interviews met lijsttrekkers. Maar wie in de jaren ’50, ’60 en ’70 in campagnetijd televisie keek, zag iets heel anders. Hoe is televisie in campagnetijd veranderd en wat zegt dat over hoe politici én omroepen naar de burger kijken en keken? We vragen het aan politiek historicus Solange Ploeg.    (18:58) In Venezuela wordt gevreesd voor een Amerikaanse inval – maar komt die er ook? En betekent dit dat we teruggaan naar de ‘Monroe-doctrine’, de tijd waarin de Verenigde Staten zich naar believen mengden in Zuid-Amerika? Patricio Silva, emeritus-hoogleraar geschiedenis van Latijns Amerika, vertelt.    (30:36) Zangeres Roufaida speelt het nummer ‘Ken Ness’ van haar debuutalbum Coming Up For Air.    (35:28) In de nieuwe tentoonstelling ‘Thuis in de 17de eeuw’ in het Rijksmuseum wandel je van zonsopkomst tot zonsondergang door het dagelijks leven van toen. Theatermaker en vormgever Steef de Jong ontwierp het decor: vitrines omgetoverd tot kartonnen kamers, kijkdozen waarin je zelf even een 17de-eeuwer wordt en replica’s van poppenhuizen. Wat vertelt dit over hoe mensen toen leefden? Steef is te gast en legt het uit.    (44:22) Op 29 oktober zijn de verkiezingen. In de ‘Politieke Tijdmachine’ vragen we iedere week aan een andere gast: welke politicus uit het verleden verdient juist nu onze aandacht? Deze week vragen we dat aan politiek historicus Carla Hoetink. Haar keuze: Els Borst.    (53:12) Wie wint de Libris Geschiedenis Prijs 2025, en schreef daarmee het beste historische publieksboek? De kanshebbers zijn:    Arianne Baggerman - De storm die wij vooruitgang noemen    Janna Coomans – Dievenland    Erik de Lange - De laatste dagen van Barbarije    Maarten van Riel - Het verdriet van Tilburg    Stephan Steinmetz - De tien van Den Haag    We praten met de genomineerde auteurs en onze afgevaardigde in de jury, schrijver Abdelkader Benali vertelt waarom deze boeken genomineerd zijn. En er is livemuziek van Roufaida. Zij zingt ‘Silver Linings’ en ‘Splendor’ van haar debuutalbum Coming Up For Air.    (01:40:49) Juryvoorzitter Ronald van Raak maakt bekend wie de winnaar is van de Libris Geschiedenis Prijs 2025?    Meer info: https://www.vpro.nl/ovt/artikelen/ovt-26-oktober-2025  [https://www.vpro.nl/ovt/artikelen/ovt-26-oktober-2025]

Bij de herder in het Dwingelderveld, Trump wil leger inzetten middels negentiende-eeuwse wet, ‘Oerprovincie’ Drenthe, De column van John Jansen van Galen, De Politieke Tijdmachine, Recensies van Nadia Bouras, Vuurgeschiedenis...

(01:55) Als iemand Nationaal Park Dwingelderveld kent dan is het herder Johan Coeling. Al 38 jaar leidt hij een kudde Drentse heideschapen door het gebied. We spreken hem en zijn schapen in schaapskooi Achter ‘t Zaand van Natuurmonumenten.  (05:45) De Amerikaanse president Donald Trump herhaalde afgelopen week dat hij de ‘Insurrection Act’ uit 1807 nieuw leven wil inblazen. Die wet geeft de president tijdens een noodtoestand de mogelijkheid om het leger binnenlands in te zetten. Wat is de consequentie daarvan? Te gast is Amerikanist Hanne Nijtmans.  (17:57) De ‘Oerprovincie’, zo profileert Drenthe zich, want in de provincie voel je de “kracht van oer” tussen de bomen, grafheuvels en megalieten. Maar klopt dat beeld wel, en hoe is Drenthe op deze manier bekend komen te staan? Landschapshistoricus en ‘mister Drenthe’ Theo Spek is te gast.  (28:50) Deze week is de column van John Jansen van Galen.  (33:47) Op 29 oktober zijn de verkiezingen. In de ‘Politieke Tijdmachine’ vragen we iedere week aan een andere gast: welke politicus uit het verleden verdient juist nu onze aandacht? Deze week vragen we dat aan politiek journalist Coen van de Ven. Zijn keuze: Joop den Uyl.  (42:28) Nadia Bouras bespreekt twee historische boeken en een documentaireserie: * Onwaardig – Lea Ypi (vert. Luud Dorresteijn) * Perfecte slachtoffers – Mohammed el-Kurd (vert. Hanna Vandercammen) * Fortuyn: On-Hollands – documentaireserie van KRO-NCRV (54:29) Als iemand Nationaal Park Dwingelderveld kent dan is het herder Johan Coeling. Al 38 jaar leidt hij een kudde Drentse heideschapen door het gebied. Wat is er zo bijzonder aan die schapen, en wat maakt ze immaterieel Drents erfgoed? We spreken hem en zijn schapen in schaapskooi Achter ‘t Zaand van Natuurmonumenten. (57:52) Dit jaar was er een record aan natuurbranden in Europa, vooral in Portugal en Spanje is de impact groot. Cathelijne Stoof is te gast en roept op om onze vuurgeschiedenis niet te vergeten. Boswachter Tineke Bouwmeester is te gast en vertelt hoe er door de jaren heen op het Dwingelderveld met vuur werd omgegaan.  (01:07:51) Auschwitz Kamparts Josef Mengele wist tot zijn dood uit handen van justitie te blijven. In de nieuwe film ‘Das Verschwinden des Josef Mengele’ roept de regisseur Kirill Serebrennikov hem alsnog ter verantwoording. Maar wat gebeurt er als fictie zich met dit verleden mengt? Nazi-expert Wim Berkelaar bekeek de film voor ons en is te gast.  (01:19:41) In 1951 stappen twee Amerikaanse antropologen uit de bus in Drenthe. Maandenlang bestuderen de twee het dorpsleven in Anderen. Maar terwijl het echtpaar onschuldig veldwerk doet, kijkt de CIA over hun schouders mee. Schrijver en journalist Emiel Hakkenes schreef er het boek ‘Anderen. Een Drents dorp, de Koude Oorlog en de lange arm van de CIA’ over en is te gast.  (01:33:30) Bioloog en schrijver Midas Dekkers weet als geen ander wat de charme is van een rariteitenkabinet. In het Drents Museum staan een paar van zijn gekoesterde objecten tentoongesteld in ‘Microkosmos – De wereld in een Wunderkammer’. Wat drijft mensen om vreemde objecten te bewaren? En wat zegt die verzamelwoede over de wetenschap en over onszelf? Midas Dekkers is te gast.  Meer info: https://www.vpro.nl/ovt/artikelen/ovt-19-oktober-2025  [https://www.vpro.nl/ovt/artikelen/ovt-19-oktober-2025]