Voorbij de oren

Zingen bij wijze van spreken is de regel, maar er zijn niet-uitzonderlijke uitzonderingen: wanneer zingen zingen voorstelt, of spreken spreken. 00:00 Intro 00:36 Zingen bij wijze van zingen 05:27 Orpheus 18:34 Spreken bij wijze van spreken 19:56 Melodrama 22:18 Méhul: Ariodant Muziekfragmenten: * 02:31, 09:36 W.A. Mozart, Le nozze di Figaro: arietta Voi che sapete. Cecilia Bartoli, Wiener Staatsopernchor, Wiener Philharmoniker, Claudio Abbado DGG 477 9124 (1995) * 06:27, 10:35 Chr. W. von Gluck, Orfeo ed Euridice: Deh placatevi. Bernarda Fink, RIAS Kammerchor, Freiburger Barockorchester, René Jacobs HMY2921742.43 (2014) * 13:38, 15:56 R. Wagner, Die Meistersinger von Nürnberg, Morgenlich leuchtend in rosigem Schein (Akte III). Ben Heppner, Chor der Bayerischen Staatsoper, Bayerisches Staatsorchester, Wolfgang Sawallisch (1993) EMI 7390182 * 20:53 Casablanca (film). Ingrid Bergman, Humphrey Bogart. Warner Brothers (1943) * 25:56 E.-N. Méhul, Ariodant: Quelle fureur barbare! Véronique Gens, Les Talens Lyriques, Christophe Rousset, Virgin 50999 070927 2 5 (2011) Geselecteerde bronnen: * Abbate, Carolyn. Unsung Voices: Opera and Musical Narrative in the Nineteenth Century. Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1991. * Betzwieser, Thomas. Sprechen und Singen: Ästhetik und Erscheinungsformen der Dialogoper. Springer-Verlag, 2016. * Cone, Edward T. Music, a View from Delft : Selected Essays. Chicago : University of Chicago Press, 1989. * Kühn, Ulrich. Sprech-Ton-Kunst: Musikalisches Sprechen und Formen des Melodrams im Schauspiel- und Musiktheater (1770-1933). Tübingen: Max Niemeyer, 2001. * Marx, Adolf Bernhard. Gluck und die Oper. Berlin: Janke, 1863. * Méhul, Etienne Nicolas, en François Benoît Hoffman. Ariodant: opera en 3 actes. Paris: Imbault, 1811.

Een vervolg op aflevering 24, met een antwoord op de vraag: waarom zou je zingen als je ‘t kunt zeggen? Daarbij als voorbeeld de monoloog van Armide uit de gelijknamige opera van Lully, een meningsverschil tussen Rousseau en Rameau, en Glucks opera op hetzelfde libretto. 00:00 Intro 00:36 Zingen alsof het gesproken is 06:36 Absurde conventies 10:21 De ideale eenheid van zingen en spreken 12:56 Een land waar zingen de natuurlijke taal is 18:25 Gezongen declamatie 21:01 Lully: Armide (1686) 28:26 Gluck: Armide (1777) 37:25 Een tweede stem Muziekfragmenten: * 01:55 W.A. Mozart. Cosí fan tutte: Soave sia il vento (No. 10). Bernarda Fink, Véronique Gens, Pietro Spagnoli, Concerto Köln, René Jacobs. Harmonia Mundi HMC95 1663/5 (1999) * 08:13 G. Verdi. La Traviata: slot. Renata Scotto, Philharmonia Orchestra, Riccardo Muti EMI 2C 167-43 127/9 (1980) * 11:48 Jacopo Peri. L’Euridice. Françoise Masset, Les Arts Baroques, Mireille Podeur (1993) Maguelone MAG 358.415 * 20:19 J.-B. Lully. Armide: Enfin il est en ma puissance (Akte II, scène 5, introductie). Les Talens Lyriques, Christophe Rousset. Tragédiennes. Virgin Classics – 00946 346762 2 9 (2006) * 21:42 J.-B. Lully. Armide: Enfin il est en ma puissance (Akte II, scène 5). Véronique Gens, Les Talens Lyriques, Christophe Rousset. Tragédiennes. Virgin Classics – 00946 346762 2 9 (2006) * 29:29 C.W. von Gluck. Armide: Enfin il est en ma puissance (Akte II, scène 5). Véronique Gens, Les Talens Lyriques, Christophe Rousset. Tragédiennes. Virgin Classics – 00946 346762 2 9 (2006) Voornaamste bronnen: * Diderot, Denis, and Jean Baptiste Le Rond d’Alembert, eds. Encyclopédie, ou dictionnaire raisonné des sciences, ses arts et des métiers. A Paris: chez Briasson …, 1751-1780. https://encyclopedie.uchicago.edu/ * Diderot, Denis, Jean Baptiste Le Rond d’Alembert, and Jean Baptiste René Robinet, eds. Supplément à l’Encyclopédie. Amsterdam: M.M. Rey, 1776. https://encyclopedie.uchicago.edu/ * Felsenstein, Walter, and Joachim Herz. Musiktheater: Beiträge zur Methodik und zu Inszenierungskonzeptionen. 2. veränder. Aufl. Leipzig: Reclam, 1976. * Rameau, Jean Philippe. Observations sur notre instinct pour la musique, et sur son principe […]. Paris: Prault, 1754. https://chmtl.indiana.edu/tfm/18th/RAMOBS_TEXT.html * Rousseau, Jean-Jacques. Lettre sur la musique françoise. [s.l., s.n.] 1753. https://play.google.com/store/books/details?id=PnqhnbuZWtIC&rdid=book-PnqhnbuZWtIC&rdot=1 * Wagner, Richard. Sämtliche Schriften und Dichtungen. Leipzig: Breitkopf & Härtel, C.F.W. Siegel (R. Linnemann), 1911.

Over de menselijke stem, de spraakmelodie, het recitatief, en Jean Cocteaus La voix humaine als opera en gesproken drama. 00:00 Intro  00:37 Het spreek-zingvermogen  07:41 De spraakmelodie  09:38 Vormen van betekenis  13:01 Prosodie: tonen en glijders  17:42 Iets ertussenin?  19:39 Declamatie, recitatie, recitatief  22:23 La voix humaine  Muziek- en geluidsfragmenten: 02:17, 06:52 Luciano Berio. Sequenza III. Tony Arnold (2006) Naxos 8.557661-63  03:29, 15:47, 26:25 Francis Poulenc. La voix humaine. Denise Duval (1959) Warner Classics 0190295738105  05:43 Roepende maki’s (lemuren)  https://www.youtube.com/watch?v=4d3vFI5UpIc [https://www.youtube.com/watch?v=4d3vFI5UpIc]https://www.youtube.com/watch?v=4d3vFI5UpIc https://www.youtube.com/watch?v=4d3vFI5UpIc 12:13 Wolfgang Amadeus Mozart. Kwartet in g KV 478*  16:26 Frédéric Chopin. Prélude op. 28 nr. 4 in e*  21:53 Jacopo Peri. L’Euridice. Françoise Masset, Les Arts Baroques, Mireille Podeur (1993) Maguelone MAG 358.415  27:44 Gaby Morlay in La voix humaine (1955). Decca FMT 163622 http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb38075247b [http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb38075247b]  28:29 Anna Magnani in La voce umana (L’amore), Roberto Rossellini (1948). PSV7807  29:15 Ingrid Bergman in The Human Voice (1960). Caedmon Records-TC 1118  *Lodewijk Muns, piano  Geciteerde tekst: A. Barker. Greek Musical Writings Vol. 2, Harmonic and Acoustic Theory. Cambridge 1989.  S. Buckland and M. Chimènes. Francis Poulenc: Music, Art and Literature. Aldershot 1999.  J.F.Rochlitz. Blicke in das Gebiet der Künste und der praktischen Philosophie. Gotha 1796.

Over de onweerstaanbare effecten van Mendelssohns Frühlingslied, deuntjes die van de straat komen aanwaaien, en het nostalgisch modernisme van Charles Ives. Het onderwerp heeft aanknopingspunten met eerder besproken thema’s: citaat (5, 6), metamuziek (12), en Darling They’re Playing Our Tune (2). 00:00 Intro 00:36 Herinnering, herhaling 03:48 Muziek rond 1900 05:11 That Mesmerizing Mendelssohn Tune 10:27 Herman, Let’s Dance That Beautiful Waltz 13:06 The Song That Stole My Heart Away 16:13 Ives: Memories 24:05 Ives: Central Park in the Dark Muziekfragmenten: 02:46 Robert Schumann, Fantasie in C op. 17 (piano)* 05:11 Irving Berlin, That Mesmerizing Mendelssohn Tune. Collins and Harlan. Victor 16472 (1910) 07:19 Felix Mendelssohn Bartholdy, Lied ohne Worte op. 62 nr. 6, ‘Frühlingslied’ (piano)* 11:13 Ted Snyder, Herman, let's dance that beautiful waltz [https://adp.library.ucsb.edu/index.php/matrix/detail/2000256389/Zo_cat_5735-B-Herman_lets_dance_that_beautiful_waltz]. Ada Jones. Zonophone 5735 (ca. 1910). 13:31 Nelson Kneass, Ben Bolt. John McCormack (1914/15). Naxos 8.111315 14:48 Harry von Tilzer, The Song That Stole My Heart Away [https://archive.org/details/78_the-song-that-stole-my-heart-away_irving-gillette-h-von-tilzer_gbia0298584a]. Irving Gillette (= Henry Burr) (ca. 1916). Pathe B.5015 16:13 Charles Ives, Memories: B. Rather Sad (piano)* 19:11 Charles Ives, Memories: A. Very Pleasant. Julia Sophie Wagner, Steffen Schleiermacher. In The Alley: Songs And Chamber Music MDG 613 2178-22 20:06 Charles Ives, Memories: B. Rather Sad. Zie voorgaande. 23:36 Charles Moreland, My mother's old red shawl. Vernon Dalhart, Murray Kellner (violin), Carson Robison (guitar) (1926) Columbia 15062-D 25:14 Charles Ives, CPD. James Sinclair, Northern Sinfonia. Naxos 8.559087 26:16 Joseph E. Howard and Ida Emerson, Hello, Ma Baby. 1923 Autopiano Player Piano. Player Piano Classics Vol 1. Carlisle Music Co. 34:55 Maurice Ravel, Valses nobles et sentimentales* 37:13 Charles Ives, Frühlingslied (piano, arr. Lodewijk Muns) * ** *Lodewijk Muns, piano ** Ca. 1897. Oorspronkelijk op tekst van Heinrich Heine (Die blauen Frühlingsaugen), gepubl. in 114 Songs (1922) met tekst van William Wordsworth (I travelled among unknown men). Bronvermelding: J. P. Burkholder. All Made of Tunes: Charles Ives and the Uses of Musical Borrowing. New Haven etc.: Yale University Press, 1995. Ch. E. Ives, Memos. New York: Norton, 1972. Overige verwijzingen in: L. Muns, That Mesmerizing Mendelssohn Tune [https://lodewijkmuns.nl/2021/01/17/mendelssohn-tune/] (blog).

Over muziek die muziek voorstelt zoals iemand die zich herinnert (bestaat er zoiets?). Aan de orde komen onder meer de beroemde flashback in de film Casablanca, Schumanns Carnaval, muzikale ‘souvenirs’ en ‘réminiscences’. Met een complete opname van Liszts (ietwat muffe?) etude Ricordanza. Het thema sluit aan bij de afleveringen 2 (Darling they’re playing our tune), 6 (Muzikale aanhalingstekens) en 19 (Metamuziek). 00:00 Intro 00:35 Herinnerde muziek 01:53 Flashback: Casablanca 09:26 Herhaling en herinnering 12:32 Schumann, alias Florestan 18:03 Muzikale souvenirs 23:29 Réminiscences 25:23 Liszt: Ricordanza Muziekfragmenten: 01:53 e.v. Casablanca (film). Ingrid Bergman, Humphrey Bogart. Warner Brothers 1943 11:03 L. van Beethoven, An die ferne Geliebte. F. Wunderlich, H. Schmidt. Philips 420.852-2 12:41 R. Schumann, Carnaval op. 9: Florestan* 17:15 R. Schumann, Carnaval op. 9: Florestan. Ch. Rosen 1983 (bijlage bij The Romantic Generation, 1995) 19:37 C. Wieck, Souvenir de Vienne* 22:03 M. Glinka, Souvenir d'une mazurka* 27:09 F. Liszt, Ricordanza. Etudes d'exécution transcendante No. 9 (compleet; slot volgens de door Busoni aanbevolen versie in Lina Ramanns Liszt-Pädagogium, 1901.)* *Lodewijk Muns, piano Bronvermelding: L. Muns, Music Remembered – in Music (2) [https://lodewijkmuns.nl/2019/11/18/music-remembered-2/.].  F. Busoni: Zum hundertsten Geburtstage Franz Liszt's: Sechs Klavier-Abende von Ferruccio Busoni [https://www.rodoni.ch/A14/liszt-busoni.pdf] [Berlin] 1911 (programmatoelichting). Het maken van deze podcast vergt wat inspiratie, veel werk, een leven lang ervaring en een beetje geld. Als je enthousiast bent, kun je overwegen om een eenmalige of terugkerende donatie te doen. Whydonate biedt o.m. iDEAL. Buymeacoffee (sandwich) werkt met Stripe.  https://whydonate.com/nl/fundraising/voorbij-de-oren [https://whydonate.com/nl/fundraising/voorbij-de-oren]  https://www.buymeacoffee.com/lodewijkm [https://www.buymeacoffee.com/lodewijkm]